|
|
| Ba ông lớn trong ngành giao hàng nhanh qua mạng ở Trung Quốc đang cạnh tranh quyết liệt (trái qua phải): JD.com, Meituan , Ele.me (Alibaba). Ảnh: Sina. |
“Đại chiến giao đồ ăn”
A Thái, một người hay mua đồ ăn qua mạng đã trực tiếp thử nghiệm: đặt mua một ly cà phê kiểu Mỹ tại chuỗi Luckin, sau khi áp dụng phiếu giảm giá, chỉ còn 2,2 nhân dân tệ (NDT) trên Meituan và 4,2 NDT trên nền tảng của Alibaba, thêm nữa là miễn phí vận chuyển. Một chiếc bánh burger đùi gà cay của KFC cũng chỉ còn dưới 10 NDT, được giảm tới 20 NDT. Set burger cá tuyết hai lớp của McDonald’s bình thường có giá hơn 40 NDT, nhưng tối 5/7 chỉ phải trả 28 NDT...
Do các mã ưu đãi khủng này, lượng người dùng đổ vào Meituan và Alibaba đặt đơn tăng đột biến, khiến hệ thống Meituan bị tê liệt. Nhiều người dùng phản ánh ứng dụng bị lag, lỗi sử dụng mã giảm giá, thậm chí không thể hoàn tất đơn dù thử đi thử lại nhiều lần.
Phản hồi về việc này, Meituan cho biết: khoảng 18 giờ chiều ngày 5/7, lượng đặt hàng vượt đỉnh lịch sử, hệ thống đã kích hoạt cơ chế “bảo vệ giới hạn lưu lượng”, gây ảnh hưởng bất thường đến người dùng tại một số khu vực. Tuy nhiên, dịch vụ hiện đã khôi phục hoàn toàn, người dùng có thể đặt đơn như bình thường. Những mã giảm giá chưa dùng sẽ được gia hạn sang ngày hôm sau. Ngoài ra, đối với các nhà hàng bị gián đoạn nhận đơn, Meituan khẳng định sẽ truy xuất và đảm bảo việc xếp hạng không bị ảnh hưởng.
Dữ liệu nội bộ Meituan cho thấy: đến 22h54 ngày 5/7, số đơn hàng giao tức thì trong ngày đã vượt 1,2 tỷ, trong đó riêng mảng giao đồ ăn chiếm hơn 1 tỷ đơn. Trước đó vào lúc 20h45, đơn hàng giao nhanh đã chạm mốc 1 tỷ.
Nguyên nhân bùng phát
Nguyên nhân được cho là do Alibaba bất ngờ tuyên bố tham gia thị trường này với chính sách trợ giá lớn.
Ngày 2/7, Taobao Flash Sale (thuộc Alibaba) công bố chương trình trợ giá 500 tỷ NDT, áp dụng trong vòng 12 tháng, trực tiếp giảm giá cho người tiêu dùng và người bán hàng. Gói hỗ trợ bao gồm: Phát hành mã giảm giá lớn, thẻ miễn phí đặt hàng, trợ giá chính thức cho sản phẩm giá cố định; đồng thời có các biện pháp trợ cấp phí hoa hồng và vận chuyển cho sản phẩm và các cửa hàng…
Có tin cho biết 5/7 là ngày Alibaba “tổng tấn công” giao đồ ăn, đặt mục tiêu vượt Meituan với 90 đến 100 triệu đơn/ngày; ngoài ra họ đặt ra mục tiêu sau 2–3 tháng sẽ bắt kịp Meituan về tổng đơn hàng.
Meituan lập tức phản ứng bằng cách cũng tung ra số lượng lớn mã giảm giá, nhằm ngăn chặn Alibaba.
Kịch bản cạnh tranh theo đánh giá của Goldman Sachs
Goldman Sachs trong một báo cáo mới nhất đã xây dựng 3 kịch bản cạnh tranh nhằm đánh giá tương lai thị trường giao đồ ăn và bán lẻ tức thì.
Kịch bản 1 (cơ bản): Meituan giữ vững vị trí số 1: Thị phần: Meituan – 55%, Alibaba – 35%, JD.com – 10%. Dựa vào ưu thế mạng lưới giao hàng mạnh và độ trung thành của người dùng, Meituan sẽ hi sinh lợi nhuận ngắn hạn, giảm lợi nhuận đơn hàng giao đồ ăn và bán lẻ tức thì xuống lần lượt còn 0,7 tệ và 0 tệ, nhưng về lâu dài kỳ vọng hồi phục lên mức 1 tệ.
Kịch bản 2: Alibaba chi 50 tỷ NDT đầu tư mạnh, chiếm phần lớn thị phần. Sau khi tích hợp Taobao Instant Commerce + Ele.me, Alibaba có ưu thế nhờ lượng người dùng hàng ngày gấp đôi Meituan và JD. Thị phần sẽ là: Alibaba 45%, Meituan 45%, JD.com 10%
Kịch bản 3: JD.com tham chiến mạnh mẽ. Với mạng lưới người giao hàng (shipper) toàn thời gian lên tới 150.000 người, JD.com cải thiện vị thế và đạt thị phần 20%, thiết lập cục diện Meituan 50%, Alibaba 30%, JD.com 20%. EBITDA (lợi nhuận trước lãi vay, thuế, khấu hao và chi phí phân bổ) của JD trên mỗi đơn sẽ từ -6,2 tệ (năm 2025) cải thiện lên +0,5 tệ trong lâu dài.
Goldman Sachs phân tích cho rằng: Cuộc chiến giá lần này không nhằm mục tiêu lợi nhuận từ giao đồ ăn, mà là để thu hút lưu lượng người dùng thông qua dịch vụ có tần suất sử dụng cao, giao thoa bán lẻ với các kinh doanh có biên lợi nhuận cao hơn như thương mại điện tử và du lịch.
Goldman Sachs cho rằng việc coi lỗ giao đồ ăn là chi phí marketing dài hạn sẽ gây đau đớn ngắn hạn cho các nền tảng trong giai đoạn 2025–2026, nhưng giúp nâng cao hiệu quả marketing về trung hạn.
Về lâu dài, với việc cạnh tranh trở nên bình thường, Alibaba và JD.com có thể tái cấu trúc chi phí thu hút người dùng để tập trung vào trợ giá cho giao đồ ăn, đạt điểm hòa vốn hoặc lợi nhuận nhẹ vào năm 2027, qua đó tăng tỷ lệ lợi nhuận biên trên tổng giá trị giao dịch (GMV).