|
|
| Máy bay Tu-95MSM mang theo 8 tên lửa hành trình Kh-101/2. Ảnh: Military Watch. |
Vào rạng sáng ngày 26/5, Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga đã triển khai 10 máy bay ném bom chiến lược Tu-95MSM để thực hiện cuộc tấn công quy mô lớn bằng tên lửa hành trình Kh-101 nhằm vào các mục tiêu tại Ukraine.
6 trong số các oanh tạc cơ cất cánh từ căn cứ không quân Olenya trên bán đảo Kola gần biên giới Phần Lan, trong khi 4 chiếc còn lại khởi hành từ căn cứ Engels ở miền Trung nước Nga, phía đông Saratov.
Các tên lửa đã được phát hiện bay vào tỉnh Kharkov, nơi lực lượng bộ binh Nga được tăng cường thêm hàng chục nghìn binh sĩ trong những ngày gần đây, sau đó tiếp tục bay qua Sumy và khu vực Poltava, tiến về thủ đô Kiev.
Hiện tại, Tu-95 đóng vai trò nòng cốt trong lực lượng máy bay ném bom chiến lược của Nga, với ước tính khoảng 60 chiếc đang hoạt động, chia thành ba phi đội.
Kh-101 – Tên lửa hành trình “xương sống” của Không quân Nga
Mỗi chiếc Tu-95MSM có thể mang theo 8 tên lửa Kh-101 gắn bên ngoài thân máy bay. Loại tên lửa này sở hữu tầm bắn siêu xa trên 5.000 km, khả năng né tránh radar, tích hợp mồi nhử điện tử và đầu đạn 400 kg.
Từ khi xung đột toàn diện giữa Nga và Ukraine bùng nổ vào tháng 2/2022, tên lửa Kh-101 đã được sử dụng rộng rãi bởi các đơn vị oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS và Tu-160. Tuy nhiên, chi phí sản xuất cao, khả năng mang tải hạn chế và thực tế là các tên lửa tầm ngắn hơn cũng có thể tấn công khắp Ukraine đã làm dấy lên nhiều nghi vấn về hiệu quả chi phí của việc sử dụng Kh-101 so với các loại vũ khí khác.
Dẫu vậy, theo các báo cáo đầu tháng 5, sản lượng Kh-101 dự kiến sẽ được mở rộng lên tới 600 quả/năm từ năm 2025.
Cuộc phản công sau “bão drone” Ukraine
Đợt không kích bằng Tu-95 diễn ra sau khi Ukraine thực hiện một cuộc tấn công chưa từng có bằng 1.177 máy bay không người lái (drone), trong đó 788 chiếc bị phía Nga tuyên bố bắn hạ.
Để đáp trả, vào ngày 17/5, Nga đã phóng trả 273 UAV Shahed 136 và mồi nhử, mở đầu cuộc chiến không đối không quy mô mới trên bầu trời Đông Âu.
Các oanh tạc cơ Tu-95MS được sản xuất từ năm 1981–1993, nghĩa là chúng vẫn mới hơn tất cả các máy bay ném bom phương Tây, trừ đội 18 chiếc B-2 của Mỹ. Gói nâng cấp Tu-95MSM được phát triển từ năm 2009, tích hợp động cơ NK-12MPM – động cơ turboprop mạnh nhất thế giới đang được sản xuất hàng loạt, cùng với cánh quạt mới, giúp tăng gấp đôi tải trọng vũ khí và kéo dài tầm hoạt động.
Gói nâng cấp này cũng giúp Tu-95MSM tương thích với Kh-101 và phiên bản hạt nhân Kh-102.
So với máy bay ném bom Tu-160M hiện đại hơn đang được Nga sản xuất, Tu-95MSM vẫn được đánh giá cao nhờ chi phí vận hành thấp, dễ bảo trì và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao. Nhờ tầm bắn cực xa của Kh-101 và Kh-102, các máy bay này có thể khai hỏa từ cự ly an toàn, tiếp tục giữ giá trị chiến lược bất chấp tốc độ bay chậm và diện tích phản xạ radar lớn.
Nga hiện đang phát triển dòng máy bay ném bom chiến lược mới với khả năng tàng hình tiên tiến, thuộc chương trình PAK DA. Khi chương trình này hoàn tất và đi vào biên chế – dự kiến cuối thập niên 2030 hoặc đầu 2040 – đội oanh tạc cơ Tu-95MSM sẽ từng bước được loại biên.