|
| So sánh hai mẫu Su-75 Checkmate bản công bố năm 2021 (trái) và bản thiết kế lại (phải). Ảnh: Sohu. |
So với chiếc tiêm kích Su-75 "Checkmate" mẫu trưng bày tại Triển lãm hàng không Moscow 2021 từng gây rúng động, bản "Checkmate" được thiết kế lại có hình dáng khí động học khá khác biệt, trông khá giống tiêm kích khoa học viễn tưởng thế hệ thứ 6, nhanh chóng thu hút sự chú ý rộng rãi từ bên ngoài.
Vậy so với phiên bản lần đầu tiên được trưng bày tại Triển lãm hàng không Moscow năm 2021, Su-75 "Checkmate" phiên bản mới có những đặc tính công nghệ nào về thiết kế khí động học tổng thể?
Thiết kế của Su-75 "Checkmate" cũ
Trước tiên nói về chiếc Su-75 "Checkmate" phiên bản 2021 ra mắt tại Triển lãm hàng không Moscow năm 2021 khá đặc biệt về thiết kế tổng thể: Nó áp dụng thiết kế khí động học một chỗ ngồi, một động cơ, với cặp cánh tam giác trung bình và thiết kế đuôi phẳng và thẳng đứng độc đáo; một động cơ ở giữa tạo thành hiệu ứng che kín, giúp gia tăng khả năng tránh bị đối phương phát hiện.
Về thiết kế khoang chứa bom, phiên bản 2021 sử dụng 2 khoang chứa bom phụ độc đáo ở hai bên cửa hút khí (mỗi bên có thể mang một tên lửa không đối không R-73K) và một khoang chứa bom chính lớn dưới bụng thiết kế tương đương 1/2 khoang bom của máy bay Su-57, có thể mang 3 tên lửa không đối không R-77-1, tải trọng vũ khí tổng thể bằng một nửa so với máy bay chiến đấu Su-57; nó cũng có khả năng mang vũ khí tấn công chính xác không đối đất đường kính lớn.
Tóm lại, xét về thiết kế tổng thể, Su-75 "Checkmate" là tiêm kích thế hệ thứ 5 một động cơ, về khí động học thiết kế khá tiên tiến, hệ thống mang vũ khí thiết kế khá thông minh. Chưa biết đến khả năng hoạt động của loại máy bay này thế nào, nhưng rõ ràng, cho đến nay tiêm kích Su-75 có lẽ là loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 không chủ lực duy nhất ở các quốc gia.
Thiết kế lại của Su-75 phiên bản mới
Trên chiến đấu cơ Su-75 thiết kế lại được OAK công bố mới đây, có thể thấy thiết kế của chiến đấu cơ Su-75 mang vẻ "tiền phong" hơn. Cùng điểm qua sự khác biệt giữa Su-75 mới và Su-75 cũ: Theo hình ảnh ba góc nhìn do Nga công bố, điểm khác biệt lớn nhất giữa Su-75 "Checkmate" mới và cũ nằm ở phần diện tích cánh và hình dạng cánh có sự khác biệt rất lớn:
Cánh máy bay của máy bay chiến đấu Su-75 cũ tương tự như của Su-57. Nó sử dụng cánh máy bay hình tam giác. Góc quét của cánh dường như là 48 độ và mép sau của cánh máy bay cánh máy bay nghiêng 10 độ, góc quét về phía trước của máy bay, giữa cánh chính và đuôi đứng của máy bay thiếu sự chuyển tiếp khiến nẹp đuôi của đuôi thẳng đứng của máy bay đột ngột “kéo dài” một đoạn từ phía sau thân máy bay.
Từ thiết kế cánh máy bay của Su-75 "Checkmate" phiên bản mới đã được thiết kế lại, phần trước của cánh của loại máy bay này giữ nguyên thiết kế cánh máy bay Su-75 cũ, vẫn có góc quét 48 độ và mép trước. Tuy nhiên, một sự thay đổi lớn đã diễn ra từ mép sau của cánh đến đuôi. Đầu tiên, diện tích của vạt ở mép sau của cánh tăng lên và góc quét về phía trước của mép sau của cánh lớn hơn, kéo dài đến đuôi đứng; đuôi đứng và đuôi nằm tạo thành một tổng thể. Phần đuôi cũng đã được cải thiện rất nhiều về thiết kế, góc khum của đuôi dọc dường như thấp hơn và thể tích của nẹp đuôi tăng lên; việc bổ sung thiết kế bề mặt khí động học mới cho nẹp đuôi cũng được tận dụng
Theo cách này, sau khi thiết kế lại, phần đuôi của máy bay chiến đấu Su-75 mới đã hình thành sự khác biệt lớn. Sự kết hợp giữa cánh và thân mang lại cảm giác khoa học viễn tưởng cho thiết kế tổng thể của máy bay.
Mục đích của việc thiết kế lại Su-75 "Checkmate"
Các chuyên gia cho rằng, việc thiết kế lại này có thể mang lại những lợi ích khí động học sau cho Su-75 "Checkmate":
Một là nó có thể cải thiện khả năng tránh bị phát hiện của tiêm kích Su-75. Su-75 được ra mắt lần đầu tiên vào năm 2021, vẫn còn hơi miễn cưỡng về thiết kế khí động học. Đặc biệt là trong thiết kế thân sau, nhất là phần từ nẹp đuôi đến đuôi dọc, có quá nhiều đường nét đột ngột, có thể gây bất lợi cho hiệu suất thiết kế chi tiết giảm khả năng bị phát hiện.
Phiên bản mới của máy bay chiến đấu Su-75 "Checkmate" đã có những cải tiến tương ứng về mặt này, cải thiện sự kết hợp giữa cánh và thân, đồng thời che chắn các đường và mặt phẳng có thể gây ra các bề mặt phản xạ mạnh ở đuôi. Nó cho thấy các nhà thiết kế Nga đã thực hiện mức độ cải tiến công nghệ đáng kể sau khi thử nghiệm tính năng tàng hình của Su-75 bản đầu.
Thứ hai, có thể nâng cao hiệu suất tốc độ cận âm và siêu âm của máy bay chiến đấu Su-75. Phiên bản mới của Su-75 được Nga trưng bày lần này có cánh tà sau được mở rộng, khiến người ta luôn nhớ đến những cải tiến kỹ thuật từ MiG-29-9.13 lên MiG-29-9.41. Máy bay chiến đấu MiG-29K và MiG-35 đã mở rộng tương ứng diện tích của các cánh tà ở mép sau của cánh, và thậm chí các cánh tà ở mép sau được mở rộng tạo thành một cánh quét về phía trước.Thiết kế này làm tăng diện tích cánh của máy bay chiến đấu và có thể nâng cao khả năng cơ động khi ở tốc độ cận âm.
Nhìn chung, việc thiết kế lại máy bay chiến đấu Su-75 đã nâng cao khả năng tàng hình và cải thiện khả năng cơ động của máy bay chiến đấu ở tốc độ cận âm. So với bản ra mắt năm 2021 nhìn có vẻ độc đáo nhưng vẫn còn nhiều thứ có thể cải thiện một cách chi tiết, phiên bản mới của Su-75 "Checkmate" đã có những cải tiến nhất định và hoàn thiện hơn chi tiết thiết kế, nâng cao tính năng tổng thể.
Các vấn đề mà Su-75 đối mặt
Tuy nhiên, phác họa một bức tranh là một chuyện, còn thực sự đưa nó lên toan lại là một chuyện khác.
Vấn đề điển hình nhất là phiên bản cải tiến của Su-75 "Checkmate" chỉ hiển thị một số hình ảnh tưởng tượng và ba góc nhìn, hoàn toàn chưa có máy bay thật. Nó có thể đã được dự kiến ra mắt tại Triển lãm hàng không Moscow năm nay, nhưng theo Ban tổ chức, Triển lãm hàng không Moscow 2023 đã bị hoãn lại đến năm 2024. Điều này có nghĩa là phiên bản cải tiến này của Su-75 "Checkmate" cho đến nay vẫn còn là một bí ẩn, bức tranh đã được vẽ ra những máy bay thật có thực hiện được những cải tiến công nghệ đó hay không, hiện vẫn chưa rõ.
Đồng thời, cho đến nay, việc nghiên cứu và phát triển máy bay chiến đấu Su-75 "Checkmate" rõ ràng đã bị kéo dài, mặc dù máy bay thực đã được trưng bày vào năm 2021, khi đó nói chuyến bay đầu tiên sẽ được thực hiện vào năm 2022. Nhưng năm 2022 đã nổ ra “Chiến dịch quân sự đặc biệt”, mọi công việc của OAK đều phải nhường chỗ cho cuộc chiến với Ukraine, tự nhiên không ai quan tâm đến mẫu Su-75 "Checkmate" nữa.
Trên thực tế, căn cứ vào phiên bản cải tiến công nghệ của Su-75 công bố vào năm 2023, không loại trừ khả năng máy bay chiến đấu Su-75 đã trải qua quá trình thử nghiệm trong ống gió và thử nghiệm khí động học từ năm 2021 đến 2022, phát hiện ra các vấn đề khí động học không phù hợp, hoặc ảnh hưởng lớn đến tính năng tổng thể của máy bay, vì vậy buộc phải thiết kế lại. Sau khi thiết kế lại trên giấy, e rằng sẽ phải thực hiện lại việc kiểm tra trong ống gió và khí động học, sau đó sẽ cần phải chế tạo lại nguyên mẫu.
Không ai có thể biết liệu tiêm kích Su-75 "Checkmate" phiên bản mới có thể hoàn thành chuyến bay đầu tiên hay thậm chí là xuất hiện tại Triển lãm hàng không Moscow vào năm tới sau biến động này hay không. Một chiếc máy bay đã ra mắt được 3 năm và đã được thay đổi, người ta nói rằng thiết kế lại có thể nhằm cải thiện những khiếm khuyết; hơn nữa nó chưa một lần cất cánh. Điều này khiến người ta liên tưởng đến những chiếc MiG-1.44 của những năm 1990. Đối với Nga, việc thiết kế của Su-75 đi chậm đến mức này chắc chắn không phải là một tin vui.
Cuối cùng, trên thực tế, tương lai của Su-75 vẫn còn rất mơ hồ, với việc Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga mới chỉ mua một số lượng nhỏ tiêm kích Su-57, việc có tiếp tục mua tiêm kích Su-75 hay không vẫn là một ẩn số. Trên thực tế, đánh giá về tình hình chuẩn bị binh lực của Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga từ năm 2012 đến năm 2022, họ rất không ấn tượng với các máy bay chiến đấu cỡ trung bình mà MiG-29 đại diện, và muốn biến phi đội máy bay chiến đấu hạn chế của họ thành các máy bay chiến đấu hạng nặng. Là chiếc tiêm kích hạng trung/nhẹ thế hệ 4 cực kỳ độc đáo, tiêm kích Su-75 "Checkmate" liệu có được Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga ưa chuộng hay không thực sự là một dấu hỏi rất lớn.
(Ảnh: Sohu).
Nếu không có sự hỗ trợ của Lực lượng Không quân Vũ trụ, nếu tồn tại thuần túy như một loại máy bay để bán cho nước ngoài, Su-75 "Checkmate" sẽ phải đối mặt với tình trạng hiện tại là các cường quốc hạng trung ngày càng tinh vi hơn trong thương mại quân sự. Nói một cách đơn giản, nếu đó là mẫu máy bay Nga không sử dụng, rõ ràng sẽ càng khó bán hơn... chưa kể Mỹ, Hàn Quốc và thậm chí cả Thổ Nhĩ Kỳ đều có máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 và rõ ràng là có ý định sử dụng máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của họ để tranh giành thị trường. Điều này sẽ khiến tiêm kích Su-75 cho đến nay vẫn chưa có chuyến bay đầu tiên, thậm chí tình trạng kỹ thuật còn chưa được chốt hạ, tất yếu sẽ dẫn đến việc tiêm kích Su-75 sẽ gặp bất lợi trong việc tranh giành thị trường trong tương lai.
Do đó, về tổng thể, mặc dù Su-75 "Checkmate" đã đưa ra phiên bản thứ hai và so với phiên bản đầu tiên, phiên bản thiết kế lại trông khá khoa học viễn tưởng. Nhưng không chỉ khiến người ta cảm thấy Su-75 ban đầu thiết kế có lỗi kỹ thuật, mà sẽ càng làm cho tiến độ đã chậm chạp của Su-75 càng chậm thêm; tạm thời không rõ dự án này có ích lợi gì trong thời điểm hiện tại, chỉ có thể giao mọi thứ cho thời gian và chờ đến Triển lãm hàng không Moscow vào năm tới để xem điều gì sẽ xảy ra.
Theo Sohu
