 |
Một chàng trai phải tập trung tinh thần và trí lực để giữ cho công ty khởi nghiệp của mình tồn tại. Một cô gái khi xin việc được người tuyển dụng hỏi rằng có sẵn sàng bỏ người yêu để đổi lấy công việc không. Một cặp vợ chồng muốn có con nhưng nói rằng họ không còn sức lực để sinh hoạt tình dục vào cuối ngày. Đây là những gì mà hàng trăm công nhân trẻ trong ngành công nghệ Trung Quốc phải đối mặt.
Yu Haoran, 26 tuổi, một chuyên gia máy tính, đang là chủ công ty Jisuanke. Đây là một công ty khởi nghiệp nằm trong khu công nghệ Trung Quan Thôn (Zhongguancun). Yu đã phải làm việc nhiều đêm trắng và cả ngày cuối tuần để phát triển công việc kinh doanh của mình, từ một nhóm 10 lập trình viên thành một công ty được định giá 200 triệu Nhân dân tệ (29,8 triệu USD) nhờ gọi vốn đầu tư mạo hiểm. Cái giá mà Yu phải trả là chứng mất ngủ kinh niên. Đôi khi anh chỉ ngủ được 2 tiếng một đêm.
“Tôi chưa nghĩ đến phải tận hưởng cuộc sống như thế nào”, Yu nói. “Vì tôi đang phải tập trung cho công ty, nên tôi không thể nghĩ đến thứ gì khác”.
NHÂN VIÊN TRẺ LÀM VIỆC LIÊN TỤC ĐẾN KIỆT SỨC
Trong năm ngoái, cứ mỗi tuần Trung Quốc lại giới thiệu 4 tỷ phú mới. Ngành công nghệ cao là nơi tạo ra nhiều tỷ phú cho Trung Quốc, chỉ sau ngành bất động sản.
Ở quốc gia châu Á này, có hàng ngàn người hy vọng trở thành Jack Ma tiếp theo – người đã xây dựng Alibaba từ một công ty nhỏ trở thành một đế chế hùng mạnh.
Tờ Post đã có cuộc nói chuyện với những người làm việc ở khu Trung Quan Thôn – nơi được coi là Thung lũng Silicon của Trung Quốc – để tìm hiểu về cuộc sống của những nhân viên công nghệ nơi đây. Trung Quan Thôn là nơi làm nên tên tuổi của Baidu, Meituan và ByteDance.
 |
|
Tỷ phú Jack Ma (ảnh: AFP)
|
Trong ngành công nghiệp công nghệ của Trung Quốc, các nhân viên và doanh nhân trẻ căng mình làm việc đến kiệt sức, trong khi họ vẫn lo lắng về những điều lớn hơn như trần nghề nghiệp, nghỉ việc và môi trường làm việc phân biệt giới tính.
Một số người cuối cùng nhận ra rằng họ cần phải cân bằng giữa công việc và cuộc sống, để đảm bảo sức khỏe của chính họ. Những người khác đang cố gắng tìm cách thoát khỏi một thế giới công nghệ nhiều tiền nhưng cũng đầy sự cường điệu.
Từng là một nghĩa địa dành cho các hoạn quan thời phong kiến ở Trung Quốc, Trung Quan Thôn nằm bên trong phía tây bắc của đường vành đai 4 – một trong những con đường cao tốc lớn bao quanh thủ đô Bắc Kinh.
Trong 3 thập kỷ qua, khu vực này đã chứng kiến sự gia tăng của các công ty khởi nghiệp trong ngành công nghệ và Internet, từ nhà sản xuất máy tính Lenovo đến cổng thông tin Sina và ứng dụng gọi xe Didi Chuxing. Theo thống kê của chính quyền địa phương, có tới 80 công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ được thành lập ở Trung Quan Thôn mỗi ngày.
Yu Haoran, người sáng lập công ty Jisuanke, đã đặt trụ sở tại một không gian làm việc chung dưới tầng hầm của một trong những tòa nhà văn phòng ở Trung Quan Thôn. Tòa nhà này cách không quá xa so với căn hộ 2 phòng ngủ của Yu. Căn hộ của Yu cũng là nơi anh cho sinh viên thực tập tại công ty được tá túc miễn phí trên những chiếc giường tầng.
Trong những năm gần đây, Trung Quan Thôn đã trở nên đông đúc và đắt đỏ. Điều này khiến các công ty công nghệ lớn chuyển văn phòng của họ đi nơi khác và những nơi đó dần trở thành trung tâm công nghệ mới của Bắc Kinh.
Có thể kể đến khu Xierqi ở phía tây bắc thành phố, nơi các công ty như Baidu, Sina, NetEase và Didi đã xây dựng các khuôn viên. Một khu công nghệ khác là Vương Kinh (Wangjing) cũng đã được thành hình ở rìa phía đông bắc thành phố Bắc Kinh. Đây là nơi đặt trụ sở của người khổng lồ giao hàng Meituan Dianping, ứng dụng hẹn hò Momo và tập đoàn Alibaba Group.
Điều này đã tạo ra một trở ngại mới cho người lao động khi di chuyển đi làm hàng ngày.
HẠ TẦNG ĐẰNG SAU SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC CÔNG TY CÔNG NGHỆ
Người Trung Quốc thường nói đùa rằng điểm nút cổ chai trong sự phát triển Internet của đất nước là tình trạng kẹt xe ở đường Houchang Village. Đây là một con đường có 4 làn xe nằm cạnh các khuôn viên rộng lớn của các công ty công nghệ lớn ở khu Xierqi. Đây là nơi cho thấy sự tăng trưởng nóng của các công ty công nghệ.
Năm ngoái, một cơn mưa mùa hè ở Bắc Kinh đã biến đường phố của Xierqi thành sông. Một bức ảnh về người đàn ông ngồi trên thùng rác tìm cách thoát khỏi con đường ngập nước đã được phát tán rộng rãi trên mạng.
 |
|
Giao thông dọc theo một đường vành đai trong khu thương mại trung tâm ở Bắc Kinh vào ngày 21/3/2019 (ảnh: AFP)
|
Yang, 33 tuổi, sống cùng vợ và cha mẹ. Anh là một nhân viên quản lý sản phẩm của một công ty Internet ở Xierqi. Mỗi ngày Yang thức dậy lúc 6 giờ sáng để đi làm. Anh mất 2 tiếng rưỡi để đi từ nhà đến công ty, sau khi trải qua 2 tuyến tàu điện ngầm và 1 tuyến xe buýt.
“Miễn là có chỗ để ngồi, tôi có thể ngủ trên tàu hoặc trên xe bất kể nó xóc hay đông đúc như thế nào”, Yang nói.
Để tránh cơn ác mộng đi làm mỗi ngày, nhiều người đã tìm đến thuê những căn hộ ở gần nơi làm việc. Bu, một chuyên gia tiếp thị 20 tuổi đã chuyển đến ở tại một khu nhà tập thể cũ ở Xierqi, cách nơi làm việc 10 phút đi bộ.
Cô thuê chung một căn hộ ba phòng ngủ với hai người phụ nữ khác, mỗi người trả 4.000 Nhân dân tệ (598 USD) một tháng tiền thuê nhà. Vì nhu cầu cao, tiền thuê nhà ở đây thậm chí còn đắt hơn tiền cô đã trả để thuê căn hộ trước đây ở khu vực trung tâm thành phố thuộc quận Triều Dương thời thượng của Bắc Kinh.
Một sự đánh đổi khác là Bu không còn dễ dàng đến các cửa hàng cà phê, nhà hàng sang trọng và triển lãm nghệ thuật - những nơi cô yêu thích khi sống ở trung tâm thành phố.
"Tôi cảm thấy như mình bị lưu đày khỏi Bắc Kinh," Bu nói.
LỊCH TRÌNH 9-9-6
Các công ty công nghệ ở Trung Quốc thường mong đợi nhân viên của họ làm việc nhiều giờ để chứng minh sự cống hiến. Người ta gọi đó là lịch trình 9-9-6: làm từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày một tuần.
Công ty ByteDance có trụ sở ở Trung Quan Thôn là công ty đã tạo ra ứng dụng nổi tiếng TikTok. Công ty này yêu cầu nhân viên làm việc theo lịch trình “tuần dài tuần ngắn”, có nghĩa là tuần thứ nhất họ làm việc 5 ngày thì tuần thứ hai họ sẽ làm việc 6 ngày.
 |
|
Người đi làm băng qua một con đường trong khu thương mại trung tâm của Bắc Kinh (ảnh: AFP)
|
Yang – người mất 2 tiếng rưỡi đi làm mỗi sáng có một người vợ làm quản lý sản phẩm ở Vương Kinh – nơi này vẫn được mệnh danh là thị trấn Hàn Quốc. Khi hai vợ chồng về nhà sau một ngày làm việc dài thì đã gần nửa đêm.
Họ đã cố gắng trong nhiều tháng để có con, nhưng thất bại. Cặp vợ chồng thừa nhận rằng họ rất mệt mỏi khi đi làm về và không hề muốn quan hệ tình dục. “Có lẽ chúng tôi sẽ phải cố gắng hơn”, Yang nói với tâm trạng lo lắng khi người vợ càng lớn tuổi càng khó mang thai hơn.
Các công ty công nghệ cũng hỗ trợ nhân viên bằng cách cung cấp các dịch vụ như bữa ăn miễn phí và xe đưa đón, phòng tập thể dục, cửa hàng cắt tóc cũng như nhiều tiện ích giải trí khác. Nhưng nhiều người vẫn cảm thấy họ đang bị lợi dụng.
“Dường như mọi dịch vụ này là để bạn chỉ tập trung cho công việc, không được nghĩ về bất cứ thứ gì khác”, Wang, một nhân viên 26 tuổi nói.
Những “lợi ích” như vậy không làm cho nhân viên gắn bó với công ty lâu hơn. Nếu thời gian làm việc trung bình của một nhân viên cho một công ty ở Thung lũng Silicon (Mỹ) là 3,65 năm, thì ở Trung Quốc, con số này chỉ là 2,6 năm – theo thống kê của công ty Maimai (một công ty tuyển dụng tương tự như LinkedIn).
Thậm chí có những trường hợp tử vong do làm việc quá sức. Vào năm 2015, Li Junming, một lập trình viên của Tencent đã đột quỵ và tử vong khi đang đi với vợ.
Một năm sau đó, Jin Bo, 34 tuổi, Phó Tổng biên tập của diễn đàn trực tuyến Tianya bị ngưng tim khi đang ở một ga tàu điện ngầm ở Bắc Kinh. Năm ngoái, một nhân viên 25 tuổi làm việc tại nhà máy sản xuất máy bay điều khiển từ xa DJI có trụ sở tại Thâm Quyến cũng đã chết vì ngưng tim.
 |
|
Công nhân trong một nhà máy điện tử ở Trung Quốc (ảnh: Reuters)
|
Văn hóa làm việc không ngừng nghỉ bắt nguồn từ trào lưu khởi nghiệp trong nhiều năm qua. Các công ty khởi nghiệp thường nhận được khoản tiền đầu tư mạo hiểm lớn, và các nhà đầu tư mong muốn có thành quả nhanh.
Nhưng giờ đây, tình hình đã có vẻ thay đổi. Cuối năm 2018, nhiều công ty công nghệ đã công bố kế hoạch cắt giảm lợi ích, tiền thưởng trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc suy thoái tồi tệ nhất trong 3 thập kỷ qua.
Theo thống kê từ công ty Zero2IPO, số liệu tháng 1/2019 cho thấy các giao dịch đầu tư mạo hiểm của Trung Quốc đạt tổng cộng 4,3 tỷ USD, giảm gần 70% so với một năm trước.
"KIỆT SỨC" LÀ NGUYÊN NHÂN CHÍNH CỦA 8% THẤT BẠI KHI KHỞI NGHIỆP
Công ty cung cấp dịch vụ chia sẻ xe đạp Ofo là một ví dụ sinh động về sự kết thúc của những ngày tháng dễ kiếm tiền. Được thành lập vào năm 2014 tại Trung Quan Thôn, công ty khởi nghiệp này đã nhận được 2,2 tỷ USD tiền đầu tư trong vòng chưa đầy 4 năm. Nhưng giờ đây, Ofo đang phải đối mặt với khủng hoảng khi hàng ngàn người dùng yêu cầu họ trả lại tiền. Công ty buộc phải cắt giảm hoạt động giữa lúc cạnh tranh khốc liệt.
"Nếu bạn nhìn vào Trung Quốc, mọi chính quyền địa phương đều cấp tiền cho bạn và mỗi thành phố đều có vườn ươm và trung tâm công nghệ riêng, nhưng không ai biết liệu chúng có tốt không", Jelte Wingender, quản lý cấp cao của Innoway, một vườn ươm được chính phủ hỗ trợ ở Trung Quan Thôn. Trong tương lai, Wingender cho rằng cần phải có ít doanh nhân hơn, nhưng "tập trung hơn và tốt hơn".
"Có một điều mà những người sáng lập hay các công ty kỳ lân của Trung Quốc chưa tìm ra là làm thế nào để trở thành một doanh nghiệp bền vững. Nếu nhân viên tiếp tục làm việc 10 giờ mỗi ngày trong 10 năm, mọi người sẽ không còn cuộc sống cá nhân nữa, họ sẽ không có con, họ sẽ phát rồ", Wingender nói.
 |
|
Một người đàn ông đang đạp xe trong khu thương mại trung tâm ở Bắc Kinh ngày 21/3/2019 (ảnh: AFP)
|
Yang đang cân nhắc về tương lai của mình. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, anh hiện đang giữ một vị trí cấp trung tại một công ty internet hàng đầu nhưng đã đạt đến mức trần trong sự nghiệp. Anh so sánh công việc của mình với nghề công nhân xây dựng. Đó là một nghề có thể kiếm được nhiều tiền nhờ cường độ làm việc cao nhưng cũng dễ dàng mất việc bởi một người lao động trẻ hơn, rẻ hơn.
Yang đã nghĩ đến việc điều hành một doanh nghiệp tại nhà để anh có thể dành nhiều thời gian hơn cho những đứa con tương lai của mình. "Tôi sẵn sàng hỗ trợ đầy đủ cho sự nghiệp của vợ tôi và chăm sóc gia đình", anh nói.
Trong một nghiên cứu mới, CB Insights đã phát hiện ra rằng "kiệt sức" là nguyên nhân chính của 8% trong số 101 công ty khởi nghiệp thất bại. "Khả năng cắt lỗ của bạn khi cần thiết và định hướng lại những nỗ lực của bạn khi thấy một ngõ cụt là yếu tố quan trọng để thành công và tránh kiệt sức", CB Insights kết luận.
SỰ PHÂN BIỆT GIỚI TÍNH TRONG NGÀNH CÔNG NGHỆ
Anh Andy Xu Kaiqiang, một lập trình viên nay đã được lên chức Giám đốc Vận hành (COO) tại công ty sản xuất robot Vincross có trụ sở ở Vương Kinh, đang học cách để trở thành một người lãnh đạo doanh nghiệp tốt hơn. Anh cảm thấy mình cần phải thay đổi diện mạo trước tiên. Sau khi ăn kiêng và đăng lý lớp nhảy Tango hàng tuần, chàng trai 24 tuổi đã giảm được 20kg trong 6 tháng. “Tôi phải tạo một hình ảnh đẹp cho công ty”, anh nói.
Các nữ nhân viên thường gặp nhiều khó khăn khi làm việc trong ngành công nghệ. Theo cách nhìn của xã hội, lập trình viên phải là những chàng trai đeo kính cận, mặc áo sơ mi cả tuần.
Có nhiều từ lóng xúc phạm dành cho các nhà phát triển phần mềm ở Trung Quốc, chẳng hạn như manong, có nghĩa đen là "nông dân mã hóa" và chengxuyuan, một cách chơi chữ có nghĩa là "vượn lập trình".
Ren, một lập trình viên 24 tuổi cho biết cô đã từ chối cơ hội làm việc tại những công ty có thời gian biểu 9-9-6, và nói Không với những công việc mà người phỏng vấn đặt câu hỏi như “Nghề lập trình là quá khó với một cô gái phải không?” và “Bạn đã sẵn sàng chia tay với bạn trai chưa?”
Chủ nghĩa phân biệt giới tính trong ngành công nghệ thể hiện ở những áp phích tuyển dụng ưu tiên nam giới, đến những chiến dịch tiếp thị phân biệt đối xử với phụ nữ. Mặc dù điều này đã có sự thay đổi trong những năm gần đây nhưng nó vẫn đầy rẫy tại các công ty công nghệ Trung Quốc.
Đối với Yu Haoran, anh bắt đầu thực hiện những thay đổi nhỏ trong lối sống của mình, như tập thể dục với máy chạy bộ và làm bữa sáng tại nhà mỗi ngày. Mấy hôm trước, anh đã mua một bộ quần áo đầu tiên sau nhiều năm, một chiếc áo màu xanh dương từ thương hiệu Nhật Bản Uniqlo.
Tuy nhiên, mặt hàng tiếp theo trong danh sách mua sắm của Yu đã rất phổ biến ở Trung Quan Thôn. Anh dự định lấy một chiếc ván trượt để tiết kiệm thời gian trên đường đi làm.
Theo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng
