Bất chấp những lời cảnh báo đáng sợ về vấn đề Ukraine, Tổng thống Putin vẫn nói rằng cách mà Mỹ phản ứng trước những đề xuất an ninh mà Nga đưa ra nhằm tháo gỡ tình hình căng thẳng là “tích cực”, mặc dù Washington vẫn chưa có câu trả lời chính thức cho đề xuất của Moscow.
Điều này liệu có nghĩa rằng Nga sẽ không thực sự tấn công nước láng giềng từng là một phần của Liên bang Xô Viết? Không hẳn. Nếu như Ukraine tổ chức một cuộc tấn công quân sự quy mô lớn ở Donbass, Moscow rất có khả năng sẽ can thiệp để bảo vệ những người ly khai thân Nga ở nước Cộng hòa Donetsk và Lugansk tự xưng.
Trong trường hợp Nga không đáp trả, phương Tây sẽ cho rằng Nga không có cách phản ứng cứng rắn và cho rằng đó là tín hiệu của sự yếu đuối, và cuối cùng, Ukraine – với sự hỗ trợ mạnh mẽ của Mỹ - có thể tìm cách chiếm lại Crimea.
“Tương lai của vùng Donbass cần phải được quyết định bởi những người dân đang sinh sống ở Donbass” – Tổng thống Putin nói trong cuộc họp báo cuối năm.
Người dân ở Donbass trên thực tế đã đưa ra quyết định về tương lai của mình từ tháng 5/2014, thời điểm mà họ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý và tuyên bố “tự trị”, tức tách ra độc lập khỏi Kiev. Nhưng đến ngày hôm nay, Điện Kremlin vẫn từ chối công nhận kết quả trưng cầu này.
Tuy nhiên, trong trường hợp Ukraine mở cuộc tấn công Donbass, Nga có thể thực thi chiến lược mà họ từng áp dụng vào năm 2008 sau khi Georgia tấn công Nam Ossetia. Moscow thời điểm đó đã can thiệp quân sự, hất cẳng lực lượng của Georgia khỏi khu vực này và công nhận sự độc lập không chỉ của Nam Ossetia mà còn của Abkhazia.
Do khu vực phía Tây Ukraine mang tầm quan trọng chiến lược và kinh tế lớn hơn nhiều so với Georgia, một hành động tương tự của Nga có thể khiến nước này hứng chịu những đòn trừng phạt kinh tế rất nghiêm trọng. Để ngăn chặn viễn cảnh như vậy, Điện Kremlin mới yêu cầu NATO đưa ra “những sự đảm bảo an ninh”, trong đó bao gồm NATO không được tiếp tục mở rộng về phía Đông.
 |
Một binh sĩ Nga đóng tại khu vực biên giới với Ukraine (Ảnh: Asia Times) |
“Các bạn cần trao cho chúng tôi sự đảm bảo, ngay lập tức – ngay bây giờ” – ông Putin nói.
Hiện vẫn chưa rõ tại sao Điện Kremlin lại tỏ ra gấp rút như vậy. Hồi đầu tháng 10, cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã đăng tải một bài viết trong đó nói rằng “Nga biết cách chờ đợi”, và rằng Moscow nên chờ đợi cho đến khi “những chính trị gia có đầu óc” nắm quyền lực ở Ukraine, thay thế cho tầng lớp lãnh đạo hiện tại.
Tuy nhiên, 2 tháng sau, Tổng thống Putin đã gây sức ép để Mỹ phải cam kết rằng Ukraine sẽ không gia nhập NATO. Khối đồng minh này đã gạt ngay bất kỳ thỏa hiệp nào về “những nguyên tắc quan trọng” của họ, điều này có nghĩa rằng phương Tây gần như chắc chắn sẽ không cung cấp “những sự đảm bảo an ninh” mà ông Putin muốn có.
Nga sẽ làm gì trong trường hợp đó?
“Mỹ cần phải hiểu rằng chúng tôi đơn giản là không có chỗ nào khác để đi. Họ cho rằng chúng tôi sẽ đứng yên và nhìn hay sao?” – Tổng thống Putin nói, chỉ vài ngày trước cuộc họp báo cuối năm, thêm rằng Mỹ có thể sẽ thúc ép Ukraine tấn công Crimea.
Những phát ngôn như vậy của ông Putin không phải là mới. Vào tháng 8/2016, ông cáo buộc Bộ Quốc phòng Ukraine giết hại 1 binh sĩ Nga và 1 sĩ quan của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ở Crimea, khu vực biên giới với Ukraine.
Rõ ràng là Ukraine đã cử một nhóm do thám-phá hoại tới Crimea, và hậu quả là xảy ra một cuộc xung đột nhỏ ở biên giới. Tổng thống Putin nói rằng Nga sẽ “không bỏ qua những sự việc như vậy”, nhưng Moscow sau đó chưa từng có hành động trả đũa vụ sát hại binh sĩ và nhân viên tình báo của họ.
Bởi vậy, nếu như Ukraine thực sự tổ chức những hành động khiêu khích quy mô lớn ở Crimea, cách phản ứng của Nga chưa chắc đã kịch liệt như nhiều người dự đoán.
Mặc dù Điện Kremlin tuyên bố rằng Ukraine và Mỹ đang chuẩn bị cho hành động “khiêu khích”, trong đó có thể có một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học, nhưng viễn cảnh như vậy khó có thể xảy ra. Nga cũng từng nhiều lần tạo ra “báo động giả” như vậy ở Syria.
Ví dụ, năm 2017, Moscow cáo buộc Washington có hành động khiêu khích ở Syria. Và một năm sau đó, Điện Kremlin tuyên bố rằng những kẻ nổi dậy đang lên kế hoạch tấn công hóa học để sau đó đổ vấy cho Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Tháng 11 năm nay, Bộ Quốc phòng Nga cũng cảnh báo rằng những kẻ phiến quân do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn có kế hoạch tổ chức một hành động khiêu khích, sử dụng vũ khí hóa học với thường dân ở Syria.
Nếu như không có hành động khiêu khích, như một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học xảy ra, rất khó có khả năng Kiev và Washington sẽ tổ chức một cuộc tấn công đầy mạo hiểm nhằm vào Crimea.
 |
Tổng thống Putin quan sát một trực thăng chiến đấu tại một căn cứ ở Korenovsk, Nga (Ảnh: AFP) |
Tuy nhiên, có điều gần như chắc chắn là Mỹ sẽ không cung cấp cho Nga sự đảm bảo mà Moscow cần, trong đó bao gồm việc NATO không xâm lấn về phía Đông.
Về phần mình, giới chức Nga được cho là đã có sẵn “kế hoạch B” trong trường hợp Mỹ và NATO không chấp nhận đề xuất an ninh của họ, mặc dù họ từ chối công khai chi tiết. Kiểu tuyên bố này cũng không mới. Như trong năm 2014, Moscow cũng tuyên bố sẵn có một kế hoạch. Nhưng trên thực tế, hành động của Nga luôn khá hạn chế, được tính toán kỹ lưỡng và phối hợp cẩn thận với các đối tác phương Tây.
Ngay cả ở thời điểm hiện tại, trong bối cảnh lo ngại về một cuộc xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraine (được phương Tây hậu thuẫn), giới chức quốc phòng Nga thường xuyên tổ chức hội đàm với các đối tác phương Tây. Nhưng dù cho vậy, khả năng Ukraine tấn công Donbass vẫn có thể xảy ra.
“Người ta có ấn tượng rằng một chiến dịch quân sự thứ ba đang được chuẩn bị ở Ukraine và họ đang cảnh báo chúng ta – đừng can thiệp. Bằng cách nào đó, chúng ta cần phải phản ứng với điều này” – ông Putin nhấn mạnh.
Trên thực tế, Điện Kremlin sẽ phản ứng trong trường hợp này. Nhưng Moscow có lẽ sẽ không phản ứng quá gay gắt, một mặt nhằm giữ vững sự kiểm soát của họ ở Donbass, mặt khác không muốn phá vỡ quan hệ với phương Tây.
Theo Asia Times
"Tối hậu thư" Tổng thống Putin gửi NATO có thể dẫn tới chiến tranh?
Nga vs Ukraine: Tương quan lực lượng và viễn cảnh có thể xảy ra trong một cuộc chiến tranh
