Mỹ đã cam kết cung cấp tới 11 tỷ USD vũ khí và thiết bị cho Ukraine trong năm nay. Một phần trong số đó được lấy từ kho vũ khí của Bộ Quốc phòng, trong khi phần còn lại được đặt hàng thông qua các hợp đồng quốc phòng mới, theo phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington. Một cựu quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ vào hôm 4/3 cho biết con số thực tế có thể là gần 9 tỷ USD.
Mặc dù châu Âu đã cam kết hỗ trợ kiên định cho Ukraine, nhưng khó có thể lấp đầy lỗ hổng mà Mỹ để lại, sau khi Tổng thống Donald Trump ngừng viện trợ.
“Châu Âu không thể thay thế sự viện trợ của Mỹ”, Trung tướng Ihor Romanenko, cựu Phó tham mưu trưởng quân đội Ukraine, nói vào tháng trước.
Ukraine cũng đang sản xuất máy bay không người lái và xây dựng các hệ thống pháo của riêng mình, và dự định chi 26% ngân sách quốc gia cho quốc phòng trong năm nay. Tuy nhiên, một số quan chức cấp cao của Ukraine cho biết quân đội sẽ rơi vào tình trạng khó khăn nếu sự hỗ trợ từ Mỹ không được nối lại.
“Ukraine chắc chắn có một khoảng thời gian an toàn khoảng 6 tháng ngay cả khi không có sự hỗ trợ hệ thống từ Mỹ, nhưng sẽ khó khăn hơn rất nhiều, tất nhiên”, một nhà lập pháp, ông Fedir Venislavskyi, đã nói với hãng thông tấn RBC-Ukraine.
Một số nhà phân tích cho rằng ngay cả khoảng thời gian 6 tháng cũng đã là quá lạc quan.
“Chắc chắn, sau khoảng thời gian 4 tháng, lực lượng của họ sẽ bắt đầu suy yếu, vì họ sẽ không có đủ đạn dược và thiết bị để thay thế những gì họ đã mất”, ông Mark F. Cancian, một trong các tác giả của nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cựu chiến lược gia vũ khí của Nhà Trắng, cho biết.
Tại sao châu Âu không thể lấp đầy khoảng trống?
Trong số 136 tỷ USD viện trợ quân sự mà các đồng minh đã cung cấp cho Ukraine kể từ khi chiến dịch quân sự đặc biệt Nga bắt đầu vào tháng 2/2022 cho đến cuối năm ngoái, gần một nửa trong số đó đến từ Mỹ, theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel, một tổ chức nghiên cứu của Đức.
Phần đóng góp của Mỹ đã giảm dần theo thời gian trong khi các ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine và châu Âu tăng tốc sản xuất. Theo các ước tính gần đây của Viện Dịch vụ Quân sự Hoàng gia Anh, chỉ khoảng 20% vũ khí quân sự hiện tại được cung cấp cho Ukraine đến từ Mỹ.
“Nhưng 20% đó là phần quan trọng nhất, và gây sát thương nhất”, ông Malcolm Chalmers, phó giám đốc điều hành của Viện này, cho biết. Ông dự đoán rằng Ukraine sẽ không sụp đổ đột ngột nếu thiếu vũ khí Mỹ. “Tác động sẽ mang tính tích lũy”.
Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, đơn giản là có nhiều nguồn lực hơn trong tay. Ví dụ, Không quân Mỹ có 17 máy bay giám sát điện tử cỡ lớn, trong khi Anh chỉ có 3 chiếc, theo ông Douglas Barrie, chuyên gia về hàng không quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở London. Mỹ đóng góp hơn một nửa số máy bay chiến đấu và máy bay tấn công mặt đất của NATO.
Với “sự khẩn cấp phải hành động”, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, bà Ursula von der Leyen, vào hôm 4/3 đã công bố một kế hoạch trị giá 841 tỷ USD để tăng ngân sách quốc phòng trên toàn châu Âu và khuyến khích việc mua sắm chung giữa các quốc gia để tăng tốc sản xuất vũ khí. Tuy nhiên, các nỗ lực trước đây đã không thành công, khi các quốc gia EU phải ưu tiên chi tiêu trong nước và các nhà thầu quốc phòng không thể sản xuất số lượng vũ khí đắt tiền mà không có vốn đầu tư ban đầu.
Bà von der Leyen dường như đã thừa nhận điều này.
“Câu hỏi thực sự đặt ra là liệu châu Âu có sẵn sàng hành động quyết đoán như tình hình đòi hỏi, và liệu châu Âu có sẵn sàng và có khả năng hành động nhanh chóng với tham vọng cần thiết hay không”, bà nói.
Sản xuất pháo binh ở Châu Âu hiện gần như có thể đáp ứng nhu cầu trong chiến tranh, theo ông Camille Grand, người từng là trợ lý Tổng thư ký NATO về đầu tư quốc phòng. Đây là một sự thay đổi đáng chú ý đối với một ngành công nghiệp đã bị teo tóp sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc vào năm 1991.
Tuy nhiên, các nhà sản xuất vũ khí tiên tiến hơn, như các hệ thống phòng không mà Ukraine cho rằng rất quan trọng đối với sự sống còn của mình, vẫn đang gặp khó khăn trong việc sản xuất nhanh các hệ thống này với số lượng lớn. Việc tuyển dụng và đào tạo thêm công nhân, mở rộng không gian nhà máy và thu thập các nguyên liệu thô hiếm trong một thị trường cạnh tranh đang bị chậm lại bởi chuỗi cung ứng hạn chế.
Ukraine đang làm gì để tự trang bị vũ khí?
Thủ tướng Ukraine, ông Denys Shmyhal, đã khẳng định trên mạng xã hội vào tuần này rằng “chắc chắn, quân đội chúng tôi, chính phủ chúng tôi, có khả năng, công cụ để duy trì tình hình ở tiền tuyến”. Nhưng ông không tiết lộ những gì còn lại trong kho vũ khí của Ukraine, có lẽ để tránh việc tiết lộ bất kỳ điểm yếu nào cho Nga.
Ông Shmyhal cho biết Ukraine sẽ có thể sản xuất đủ pháo cho mình vào cuối năm nay và họ đang xây dựng các phương tiện bọc thép và vũ khí chống tăng của riêng mình. Năm ngoái, Ukraine đã sản xuất hơn 1 triệu máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) và dự định tăng cường sản xuất vào năm 2025.
Ukraine cũng đang cố gắng sản xuất các hệ thống phòng không tinh vi như hệ thống Patriot của Mỹ, có thể đánh chặn tên lửa đạn đạo. Mỗi hệ thống Patriot – bao gồm tên lửa đánh chặn, bệ phóng, radar và trung tâm chỉ huy – có thể có giá lên tới 1 tỷ USD và mất tới 2 năm để xây dựng.
Trong số 7 hệ thống phòng không Patriot mà Mỹ và Đức đã cung cấp cho Ukraine, ít nhất 2 hệ thống đã bị phá hủy, theo trang web theo dõi vũ khí Oryx. Các hệ thống phòng không tầm ngắn đã được Anh, Pháp, Italy, Hà Lan và Romania gửi cho Ukraine, trong số các quốc gia khác.
Tuy nhiên, Ukraine là quốc gia lớn thứ hai ở châu Âu, và cuộc tấn công ồ ạt của Nga vẫn không ngừng. “Bạn luôn phải chọn lựa – bạn sẽ không thể bảo vệ mọi thứ”, ông Barrie, chuyên gia hàng không quân sự, cho biết.
Mỹ công bố các cuộc đàm phán mới với Ukraine
Ukraine bị cắt khỏi dữ liệu mục tiêu cho hệ thống HIMARS
