Tờ Nhân Dân Trung Quốc ngày 16/6 dẫn tờ Nihon Keizai Shimbun Nhật Bản dẫn lại sự việc căng thẳng gần đây cho biết, sáng sớm ngày 9/6, tàu chiến Trung Quốc lần đầu tiên xâm nhập vùng biển lân cận đảo Senkaku.
Cân nhắc tổng hợp đến tuyến đường và tốc độ của tàu chiến Trung Quốc lần này, Nhật Bản cho rằng, khả năng tàu chiến Trung Quốc muốn đi vào lãnh hải rất cao.
Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản đưa ra cảnh cáo, tàu chiến Trung Quốc cuối cùng đã thay đổi lớn tuyến đường chạy, nhưng cách lãnh hải Nhật Bản chỉ có "một bước".
Nếu khi đó tàu chiến Trung Quốc không rời khỏi vùng biển này, Nhật Bản có khả năng áp dụng hạ lệnh căn cứ vào Luật Lực lượng Phòng vệ sử dụng vũ khí triển khai hành động để ứng phó.
Đài truyền hình CCTV Trung Quốc nhận định, điều mà báo Nhật Bản muốn nói chính là, Lực lượng Phòng vệ thiếu chút nữa thì nổ súng đối với tàu chiến Trung Quốc.
Về vấn đề này, chuyên gia quân sự Trung Quốc Doãn Trác cho rằng Nhật Bản không dám nổ súng đối với Trung Quốc. Chính phủ Nhật Bản phối hợp diễn xuất với báo chí nước này.
Theo Doãn Trác, Nhật Bản là người hiểu rõ nhất sự thực như thế nào, bởi vì tàu chiến Nhật Bản đã đi vào trước khu vực tiếp giáp đảo Senkaku, sau đó tàu chiến Trung Quốc mới xâm nhập vùng biển lân cận đảo Senkaku để tiến hành "giám sát" tàu chiến Nhật Bản, đồng thời cảnh cáo đòi tàu chiến Nhật Bản phải rời đi.
Sau đó, Nhật Bản lại điều một tàu hộ vệ đến vùng biển này, tiến hành giám sát, theo dõi đối với tàu chiến Trung Quốc.
Doãn Trác cho rằng tàu chiến Nhật Bản tiến vào khu vực tiếp giáp đảo Senkaku vào khoảng 9 giờ 30 phút ngày 8/6. Trong khi đó, thời điểm Nhật Bản tiến hành cảnh cáo đối với tàu chiến Trung Quốc là vào sáng sớm ngày 9/6.
"Nhưng, báo chí Nhật Bản lại không hề đề cập đến việc tàu chiến của họ đi vào trước. Mục đích tuyên truyền của Nhật Bản là vì cuộc bầu cử Thượng viện vào tháng 7/2016, muốn tuyên truyền hình ảnh "kẻ ác" Trung Quốc, để dư luận Trung Quốc nhìn nhận rõ kẻ thù." - Theo Doãn Trác.
Đồng thời, Nhật Bản muốn nhấn mạnh đến bảo vệ chủ quyền đảo Senkaku, từ đó khẳng định tính chính đáng trong các hành động của Lực lượng Phòng vệ, qua đó, thúc đẩy sửa đổi Hiến pháp, tăng cường sức mạnh quân sự.
Nguyễn Tông Trạch, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Các vấn đề quốc tế Trung Quốc lập luận khẳng định chủ quyền của Bắc Kinh đối với đảo Điếu Ngư (Senkaku); cho rằng Chính phủ Nhật Bản đã vi phạm thỏa thuận giữa hai bên, điều tàu chiến đi vào vùng biển nhạy cảm lân cận đảo Senkaku, hơn nữa lại thổi phồng, mục đích là khẳng định mối đe dọa Trung Quốc.
Báo chí Nhật Bản còn cho biết, cùng với việc thông qua Luật An ninh mới vào năm 2015, trên phương diện ứng phó với "tình trạng vùng xám" (chưa đến mức tấn công quân sự), Chính phủ Nhật Bản đã đơn giản hóa thủ tục hạ lệnh cho các hành động phòng bị trên biển, có thể thông qua hình thức điện thoại để đưa ra quyết định của nội các. Một khi tàu chiến láng giềng đi vào lãnh hải theo chủ trương của Nhật Bản thì có thể lập tức hành động.
Doãn Trác cho rằng Nhật Bản có ý định nới lỏng cho Lực lượng Phòng vệ Biển và Lực lượng Phòng vệ Trên không, trao cho quyền quyết định ở tiền tuyến, vô hình trung đã làm gia tăng khả năng xảy ra va chạm trên biển giữa họ với Trung Quốc.
Lực lượng Phòng vệ Biển và Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản có rất nhiều sĩ quan "phe cực hữu", nếu trao quyền quyết định cho họ, rất dễ gây ra phán đoán nhầm và tấn công nhầm giữa Trung-Nhật.
"Chính phủ Nhật Bản đang từng bước chuyển quyền cho phía quân đội, điều này đáng để Trung Quốc thật sự cảnh giác" - Doãn Trác nói.
