Giải mã về chiến đấu cơ Nga “Chiếu tướng” đang gây bão truyền thông

Tại cuộc họp báo giới thiệu, Cục thiết kế Sukhoi của Nga đã công bố một số chỉ số của chiếc máy bay này. “Checkmate” có trọng lượng cất cánh tối đa 18 tấn, tải trọng chiến đấu 7,4 tấn, tốc độ lớn nhất Mach 1,8 có thể thực hiện bay siêu âm với trần bay 16,5 km, bán kính chuyển trường tối đa 2.800 km và bán kính chiến đấu xa nhất 1.400 km. Máy bay sử dụng động cơ đẩy vector với lực đẩy 14-16 tấn, có thể cất cánh và hạ cánh trên đường băng ngắn 400 mét; đồng thời nó có thể được chuyển đổi thành máy bay cất hạ cánh trên tàu sân bay hoặc máy bay không người lái tùy theo nhu cầu của khách hàng.

Về cấu hình vũ khí, máy bay được tích hợp 3 khoang vũ khí, có thể mang 5 tên lửa không đối không (3 tầm trung và 2 tầm gần), đồng thời khoang bom chính của máy bay có thể mang theo nhiều loại vũ khí tấn công mặt đất chính xác, cũng có thể phóng tên lửa từ các giá treo bên ngoài. Về cấu hình cảm biến, máy bay sẽ mang radar mảng pha quét điện tử chủ động, hệ thống tìm kiếm và theo dõi quang điện 101KS, hệ thống tác chiến điện tử tích hợp sẵn.

"Checkmate" nhìn từ trên xuống (Ảnh: 163).

Văn phòng Cục thiết kế Sukhoi cho biết chi phí chế tạo chiếc máy bay này khoảng 25-30 triệu USD, dự kiến ​​sẽ bay lần đầu tiên vào năm 2023 và sản xuất hàng loạt vào năm 2026, sẽ chủ yếu dành cho thị trường quốc tế.

Tại cuộc họp báo đã xác nhận một phần phỏng đoán trong các bức ảnh lộ diện trước đó về chiếc “Checkmate”. Máy bay sử dụng đuôi hình chữ V tương tự như máy bay YF-23A do Mỹ sản xuất, không có đuôi ngang. Đồng thời, máy bay sử dụng cửa hút hàm dưới, điều rất hiếm trong thiết kế máy bay thế hệ thứ năm, nhưng cửa hút gió cuối cùng đã sử dụng cổng hút siêu âm không có lớp phủ (DSI), có thiết kế tàng hình ở một mức độ nhất định.

Về cấu hình vũ khí, máy bay đã bỏ đi khẩu pháo hàng không trên thân, nhưng được tích hợp ba khoang vũ khí. Hai khoang nhỏ thiết kế ở hai bên cửa hút gió và khoang chứa vũ khí tích còn lại nằm ở bụng máy bay có thể mang 5 tên lửa không đối không (ba tên lửa tầm trung và hai tên lửa tầm gần) ở cấu hình phòng không, và có thể phóng các loại tên lửa không đối không RVV-SD (R-77-1M), RVV-MD (R-73M)...

Các loại vũ khí treo bên ngoài của "Checkmate" (Ảnh: Sina).

Do có khoang chứa vũ khí lớn ở bụng, máy bay có thể mang nhiều loại vũ khí tấn công mặt đất và bệ pháo hàng không Gsh 30mm. Những vũ khí này bao gồm tên lửa không đối đất GROM-E2, tên lửa không đối đất cỡ nhỏ tầm ngắn Kh-38MLE, tên lửa không đối đất Kh-59Mike Pompeo, tên lửa đạn đạo Kalibr 3M-54 Klub và tên lửa chống bức xạ X-58, tên lửa tấn công chính xác tầm xa K08, bom dẫn đường bằng laser KAB 250 kg, v.v.

Điều đáng nói là máy bay cũng có thể được treo nhiều loại vũ khí bên ngoài, bao gồm bom 500 kg, rocket 80 mm và rocket 130 mm, điều này cũng khiến máy bay này trở thành máy bay phóng tên lửa tiêu chuẩn đầu tiên trong các loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn hãng TASS vào ngày 20/7, Tổng công trình sư Mikhail Strelets nhà thiết kế chính của “Checkmate” cho biết nó có thể được vận hành trong một hệ thống tác chiến mạng và có thể lựa chọn giữa chế độ có người lái và không người lái. Máy bay sẽ ứng dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) để hỗ trợ hoạt động của phi công, đồng thời có hệ thống bảo đảm hậu cần tự động mang tên "Matreshka" để giảm bớt chi phí vận hành. Máy bay có cấu ​​trúc mở, mỗi khách hàng có thể tùy chọn máy bay với các cấu hình khác nhau.

Bố trí các khoang vũ khí của "Checkmate" (Ảnh: Sina).

Ông Mikhail Strelets cũng xác nhận rằng trong cấu hình cảm biến, máy bay sẽ mang radar mảng pha chủ động, hệ thống tìm kiếm và theo dõi quang điện 101KS trên không và tích hợp sẵn hệ thống tác chiến điện tử. Ông nói với TASS rằng radar mảng pha chủ động (AESA) của máy bay có thể tấn công 6 mục tiêu và theo dõi 30 mục tiêu trên không, có thể đồng thời theo dõi mục tiêu trên mặt đất/trên biển và mục tiêu trên không cùng lúc.

Tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng của nó thực sự là có một không hai trong loại máy bay cùng thế hệ. Khoang vũ khí bên trong là khoang lớn nhất của loại máy bay thế hệ này, và “Checkmate” có thể mang tất cả các loại vũ khí mà tiêm kích hạng nặng Su-57 có thể mang theo.

Giám đốc điều hành Tập đoàn Sản xuất Hàng không Liên hiệp Nga (UAC) Yuri Slyusari cho biết tại triển lãm rằng Rostec có kế hoạch bắt đầu sản xuất chiếc máy bay thế hệ LST (máy bay tiêm kích chiến thuật hạng nhẹ) thứ 5 tiếp theo vào năm 2026.

"Checkmate" là loại tiêm kích siêu âm chiến thuật hạng nhẹ dùng cho xuất khẩu (Ảnh: Sina).

Ông cho biết: "Quá trình thử nghiệm tĩnh của máy bay mới sẽ được hoàn thành trong vòng một năm. Loạt máy bay này sẽ được giao cho khách hàng từ năm 2026. Chúng tôi hy vọng sẽ sản xuất 300 máy bay chiến đấu loại này trong 15 năm tới. Khi tôi nói 300 chiếc, đó không chỉ là giấc mơ. Đây là con số được tính theo quốc gia và khu vực. Chúng tôi đã phân tích các khách hàng của mình. Khi trích dẫn dữ liệu này, chúng tôi phải chịu trách nhiệm".

Phó Tổng công trình sư thiết kế của máy bay, Alexei Bratov nói rằng “Checkmate” và F-35 của Mỹ "cơ bản không phải là máy bay chiến đấu cùng kiểu loại". Máy bay chiến đấu mới “Checkmate” là loại máy bay chiến đấu siêu âm hạng nhẹ lý tưởng do Cục Sukhoi thiết kế. Chỉ có F-35, Gripen và Rafale mới có thể so sánh với máy bay chiến đấu mới về giá cả. Máy bay này được phát triển bởi Tập đoàn UAC của Nga bằng kinh phí của chính họ chứ không phải theo đơn đặt hàng của Bộ Quốc phòng Nga. Nguyên nhân nghiên cứu phát triển “Checkmate” là vì trên thị trường không có loại máy bay nào giá rẻ như nó.

Cửa lấy gió kiểu hàm dưới độc đáo của "Checkmate" (Ảnh: Sina).

Trước đó, các nhà bình luận quân sự đã cho rằng cửa hút gió kiểu hàm dưới cũng có những khiếm khuyết cố hữu của nó. Xét từ góc độ thiết kế tàng hình, khe hút gió ở hai bên rõ ràng tốt hơn một khe hút gió ở phía dưới: để loại bỏ phản xạ sóng radar trực tiếp của cuối cửa hút gió, thiết kế tàng hình yêu cầu phải gấp khúc trong cửa nạp. Cửa gió được uốn cong hết mức có thể để chặn lối vào động cơ. Ở dạng cửa hút gió dưới bụng, ống dẫn bên trong chỉ có thể được uốn cong theo hướng chiều cao của máy bay và không gian của nó bị hạn chế nghiêm trọng và rất khó đạt được yêu cầu thiết kế tàng hình che chắn hoàn toàn lối vào của động cơ bằng ống dẫn cong.

Lý do chính khiến chiếc máy bay thế hệ thứ 5 của Nga được thiết kế khe hút gió kiểu hàm dưới chủ yếu là do phải thỏa hiệp khi sử dụng động cơ "Sản phẩm 30". Mục tiêu ngắn hạn của máy bay thế hệ thứ 5 mới của Nga là lựa chọn có khoang chứa vũ khí ở bụng lớn hơn. Ưu điểm của thiết kế tổng thể này là, loại máy bay thế hệ thứ 5 tập trung vào xuất khẩu trong tương lai này có khả năng tấn công trực diện nhất định dưới tiền đề đảm bảo tính năng bay.