|
|
| Ảnh: Forbes |
Bên dưới dãy Himalaya, những con sông được nuôi dưỡng bởi các sông băng cổ đại đã cung cấp cho vương quốc nhỏ bé Bhutan những kho dự trữ thủy điện khổng lồ. Tài nguyên tái tạo đã trở thành một động cơ kinh tế, chiếm 30% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước và cung cấp nhiên liệu cho gần như tất cả 800.000 cư dân của quốc gia này. Nhưng trong vài năm qua, chính phủ hoàng gia của Bhutan đã âm thầm nghĩ ra một cách sử dụng mới cho những nguồn dự trữ này: cung cấp năng lượng cho mỏ đào Bitcoin của chính họ.
Một số nguồn tin cho rằng các cuộc thảo luận đã diễn ra từ năm 2020, mặc dù cho đến tuần này, chính phủ của họ chưa bao giờ tiết lộ kế hoạch của mình. Bhutan đã tìm cách khai thác các nhà máy thủy điện của đất nước để cung cấp năng lượng cho các thiết bị máy móc phức tạp để kiếm Bitcoin. Bhutan trở thành một trong những quốc gia duy nhất điều hành một mỏ Bitcoin thuộc sở hữu nhà nước, cùng với El Salvador.
Vào thứ Bảy, vài ngày sau khi tờ Forbes liên hệ với các quan chức Bhutan để đặt câu hỏi về kế hoạch khai thác, một đại diện chính phủ đã xác nhận với tờ báo địa phương The Bhutanese rằng họ đã bắt đầu khai thác “vài năm trước với tư cách là một trong những người tham gia sớm khi giá Bitcoin chỉ khoảng 5.000 USD".
Bộ Tài chính của Bhutan đã không trả lời danh sách các câu hỏi từ Forbes về phạm vi của doanh nghiệp. Không rõ khi nào việc khai thác bắt đầu, nó nằm ở đâu và liệu kế hoạch này có mang lại lợi nhuận hay không. Cũng không rõ tại sao Bhutan không bao giờ tiết lộ dự án cho người dân hoặc đối tác quốc tế của mình.
Bhutan cũng đang đàm phán với công ty khai thác Bitdeer được niêm yết trên Nasdaq, được thành lập bởi cựu tỷ phú Trung Quốc Wu Jihan. Trong tháng này, Bitdeer đã tiết lộ với các nhà đầu tư trong một bản cập nhật thị trường chứng khoán rằng họ đang đàm phán để đảm bảo quyền truy cập vào 100 megawatt (MW) năng lượng cho một trung tâm dữ liệu khai thác Bitcoin ở Bhutan, dự kiến sẽ động thổ trong quý này.
Bitdeer - công ty có trụ sở tại Singapore, là một trong những công ty khai thác Bitcoin lớn nhất thế giới – đã niêm yết trên Nasdaq vào đầu tháng này thông qua vụ sáp nhập trị giá 1,1 tỉ USD. Cả Bitdeer và các quan chức của Bhutan đều không trả lời yêu cầu bình luận về thỏa thuận này.
“Điều đáng lo ngại là các nguồn lực của Bhutan đều được đầu tư một cách bí mật”.
Quan hệ đối tác với vương quốc này sẽ tăng khả năng khai thác của Bitdeer, công ty đứng thứ hai chỉ sau Core Science có trụ sở tại Texas (đã phá sản trước đó). “Chúng tôi hy vọng sẽ tạo ra 100 MW trong số 550 MW nguồn cung cấp điện từ Bhutan, nơi việc xây dựng trung tâm dữ liệu khai thác dự kiến sẽ bắt đầu vào quý 2 năm 2023 và hoàn thành vào quý 3 năm 2024,” Bitdeer cho biết trong một bản cập nhật dành cho nhà đầu tư vào 19 tháng 4.
Nằm giữa Trung Quốc, Ấn Độ và Nepal, Bhutan có lẽ được biết đến với các tu viện Phật giáo và cam kết vì “hạnh phúc quốc gia” hơn là sản phẩm quốc nội. Tuy nhiên, quốc gia này cũng đã dành vài năm để nuôi dưỡng một danh mục đầu tư tiền điện tử quan trọng.
Forbes trước đây đã báo cáo rằng công ty cổ phần thuộc sở hữu nhà nước của Bhutan, Druk Holding & Investments, đã bí mật đổ hàng triệu USD vào việc nắm giữ tiền điện tử, điều này đã vô tình bị phơi bày bởi sự phá sản của những công ty cho vay BlockFi và Celsius.
Tin đồn về các trang trại khai thác Bitcoin do chính phủ hậu thuẫn đã lan rộng khắp đất nước trong những năm gần đây. Một công dân Bhutan nói với Forbes rằng họ tin rằng có những dự án “chủ yếu là thử nghiệm” đang được tiến hành.
Những người ủng hộ Bhutan đã thận trọng quan sát thấy nhu cầu sử dụng tiền điện tử ngày càng tăng của quốc gia này và bày tỏ lo ngại rằng khoản tiền 193 triệu USD chi cho chip máy tính đã gây ra thâm hụt thương mại ngày càng lớn và kéo theo sự sụt giảm mạnh dự trữ ngoại tệ của quốc gia này. Một cựu cố vấn quốc tế yêu cầu giấu tên cho biết: “Điều đáng lo ngại là các nguồn tài nguyên của Bhutan đã được đầu tư một cách bí mật trong một khoản đầu tư rủi ro và dễ bay hơi, gây ra gánh nặng lớn cho môi trường”.
Quy mô khai thác của Bhutan
Chính phủ Bhutan được cho là đã xem xét hợp tác với một số công ty bên cạnh Bitdeer. Hoạt động đào sử dụng 100 MW thua kém so với các mỏ đào khổng lồ như Rockdale ở bang Texas của Mỹ ở mức 450 MW, nhưng tương đương hàng loạt dự án lớn như mỏ Bitriver ở Nga hay kế hoạch triển khai dự án của Pow.re tại Paraguay, sử dụng nguồn điện từ một trong những con đập lớn nhất thế giới.
Dữ liệu hải quan của Bhutan đã gợi ý về quy mô hoạt động khai thác của quốc gia này. Thương mại nội địa của đất nước không giáp biển thường bị chi phối bởi xăng, thép và gạo. Nhưng hàng triệu USD chip máy tính đã dẫn đầu trong số hàng nhập khẩu vào năm 2021 và 2022, theo dữ liệu do Bộ Tài chính Bhutan công bố.
Năm ngoái, khoảng 142 triệu USD chip máy tính đã được nhập khẩu vào Bhutan, chiếm khoảng 1/10 trong tổng số 1,4 tỉ USD thương mại nội địa của vương quốc, khoảng 15% ngân sách hàng năm 930 triệu USD của chính phủ. Quốc gia này cũng đã nhập khẩu 51 triệu USD chip vào năm 2021. Mức chi tiêu này sẽ tương đương với một trung tâm dữ liệu có kích thước bằng vài sân bóng đá.
Tổng kim ngạch nhập khẩu của quốc gia này tăng vọt vào năm 2022, một phần là do Druk Holdings & Investment chi tiêu cho những con chip này “cho các dự án đặc biệt”.
Đất nước này đã cởi mở về mối quan tâm của mình đối với Blockchain như một lợi ích kinh tế; vào năm 2021, Bhutan đã thử nghiệm một “tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương” với sàn giao dịch Ripple. Nhưng các khoản đầu tư tiền điện tử của Bhutan phần lớn vẫn là một bí mật.
Tại sao Bhutan tham gia vào thị trường tiền điện tử?
Đào Bitcoin ngày càng trở nên giống hoạt động công nghiệp, dùng nguồn chip chế tạo riêng từ các công ty như Bitmain và Canaan. Máy đào cũng được triển khai trong những trung tâm dữ liệu đòi hỏi nguồn năng lượng khổng lồ.
Trong khi Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm tiền số vào năm 2021, Kazakhstan và Thụy Điển đang hạn chế hoặc đánh thuế thợ đào, buộc nhiều tổ chức phải tìm địa điểm mới có điện giá rẻ. Nhiều bang tại Mỹ, Na Uy và Paraguay đang thu hút lượng lớn thợ đào nhờ sử dụng điện từ các nhà máy thủy điện.
Theo nhà phân tích tại Luxor, Jaran Mellerud, không có gì ngạc nhiên khi các tổ chức đào Bitcoin xuất hiện tại Bhutan. Quốc gia này có nguồn thủy điện rất lớn so với quy mô dân số nhỏ, tạo ra lượng điện trên đầu người tương đương với Hoa Kỳ. Năng lượng sẵn có và giá rẻ đã thu hút các thợ đào tiền số tới vùng đất này.
Theo một nguồn tin không tiết lộ danh tính, đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy giới chức Bhutan liên hệ với các thợ đào và nhà cung cấp thiết bị.
Bhutan, với dân số 800.000 người, hạn chế lượng du khách đến thăm mỗi năm. Họ đã phong tỏa biên giới từ tháng 1/2021 để ứng phó với đại dịch Covid-19 và chỉ ghi nhận 21 ca tử vong. Tuy nhiên, ngành du lịch đóng vai trò cốt lõi và đã chịu ảnh hưởng nặng nề.
Các chuyên gia bày tỏ lo ngại về khả năng duy trì hoạt động đào Bitcoin quy mô lớn tại Bhutan. Nước này hàng năm xuất khẩu 75% lượng điện sang Ấn Độ, nhưng các dòng sông thường khô cạn vào mùa đông và buộc Bhutan phải nhập khẩu năng lượng từ các quốc gia láng giềng.
Theo Alex de Vries, một nhà nghiên cứu kinh tế tại Vrije Universiteit Amsterdam và là tác giả của Digiconomist, trong khoảng thời gian khô cạn đó, những người khai thác sẽ mất một số tiền đáng kể. “Mỏ đào đóng cửa dài hạn khiến họ không thể bù lại vốn đầu tư. Máy đào không chạy đồng nghĩa với không có tiền”,
Theo Forbes