Vì sao Apple không thể đưa nhà máy sản xuất iPhone về Mỹ?

Lý do chính cản trở việc Apple đưa nhà máy sản xuất về Mỹ lại nằm ở một thứ cực kỳ nhỏ - đó là con ốc vít. Thực ra, những con ốc vít không chỉ là vấn đề của riêng Apple, mà còn của nhiều công ty sản xuất smartphone khác khi muốn chuyển dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc.

Hôm qua, tờ New York Times đã có một bài viết nhấn mạnh một số vấn đề mà Apple sẽ phải đối mặt nếu công ty này muốn chuyển dây chuyền sản xuất về Mỹ. Cuộc chiến thương mại giữa hai nước đang nóng lên khi gần đây Mỹ quyết định truy tố Giám đốc Tài chính Huawei vì gian lận thương mại.

Nhưng ngay cả trước thời điểm quan hệ Mỹ - Trung trở nên căng thẳng, Tổng thống Donald Trump cũng đã yêu cầu Apple sản xuất iPhone ở Hoa Kỳ.

“Apple đang sản xuất sản phẩm của họ tại Trung Quốc. Tôi đã nói với Tim Cook, một người bạn của tôi rằng hãy sản xuất tại Mỹ. Hãy xây dựng những nhà máy to đẹp tại đây.” – Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Than ôi, xây dựng một hay nhiều nhà máy sản xuất ở Mỹ sẽ không giải quyết được các vấn đề Apple sẽ gặp phải sau khi chuyển hoạt động sản xuất khỏi Trung Quốc. Hiện nay Apple đang dựa hoàn toàn vào khả năng cung ứng linh kiện từ phía Trung Quốc để đáp ứng cho mọi quy mô sản xuất, từ việc thay đổi số lượng ốc vít hoặc bo mạch chính được sản xuất, cho đến kích thước của các thành phần bên trong điện thoại.

Những chiếc ốc vít quan trọng như thế nào đối với Apple

Tờ New York Times đã đưa ra minh chứng về sự phụ thuộc của Apple vào những con ốc vít của Trung Quốc:

Năm 2012, Tim Cook tuyên bố rằng Apple sẽ bắt đầu sản xuất máy tính Mac ở Mỹ. Sản phẩm đầu tiên của Apple được sản xuất 100% bởi công nhân Mỹ sẽ là Mac Pro. Thật không may, nhà máy của Apple ở Austin, Texas đã phải vật lộn để tìm đủ số lượng ốc vít cần thiết cho Mac Pro, vì lúc đó Apple đặt hàng một nhà thầu ở Mỹ mà nhà thầu này chỉ có thể sản xuất 1.000 ốc vít mỗi ngày.

Sự thiếu hụt ốc vít chỉ là một trong số các nguyên nhân chính ngăn cản Apple thực hiện lời hứa sản xuất Mac Pro. Những vấn đề này khiến việc sản xuất đình trệ hàng tháng trời và buộc Apple phải đặt hàng ốc vít từ Trung Quốc để có thể đưa Mac Pro ra thị trường.

Từ câu chuyện nói trên, có thể thấy Apple biết được rằng chuyển dây chuyền iPhone hoặc bất cứ sản phẩm nào khác của họ về Mỹ là bất khả thi. Không có quốc gia nào ngoài Trung Quốc có thể đáp ứng được về kỹ năng, trình độ, cơ sở hạ tầng, số lượng và chi phí sản xuất mà Apple mong muốn.

Một vấn đề khác mà Apple phải đối mặt nếu chuyển sản xuất về Mỹ là chi phí. Apple trả lương cho công nhân Trung Quốc là 3,15 USD/giờ. Đối với công nhân Mỹ, “Táo khuyết” sẽ phải trả cao hơn rất nhiều. Điều đó sẽ dẫn đến lợi nhuận thấp hơn cho Apple. Chi phí sản xuất sẽ bị áp vào giá sản phẩm bán ra và sẽ tăng theo cấp số nhân.

Chưa kể là công nhân Trung Quốc sẵn sàng làm việc tăng ca và không được ngủ đủ giấc để đáp ứng sản lượng mà Apple mong muốn. Điều này không hề có ở công nhân Mỹ. Nếu không thuê công nhân Trung Quốc nữa, Apple sẽ phải đầu tư nhiều hơn vào các robot và kỹ sư chuyên ngành để làm thay công việc của họ khi chuyển sản xuất về Mỹ.

Vì vậy, vấn đề không chỉ nằm ở yếu tố nhân công Trung Quốc có giá rẻ hơn, mà Apple còn có thể huy động hàng trăm nghìn công nhân làm việc xuyên đêm để đạt được sản lượng mong muốn và đây là một yếu tố rất quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp.

Việt Nam là một trong những sự lựa chọn để Apple đa dạng hóa chuỗi cung ứng

Mặc dù hoạt động kinh doanh của Apple gắn chặt với Trung Quốc, công ty đã buộc phải tìm giải pháp thay thế sau khi chính quyền Trump đe dọa sẽ áp dụng thuế quan đối với thiết bị được sản xuất tại Trung Quốc. Hai quốc gia đáp ứng được yêu cầu của Apple và đã trở thành những người chơi quan trọng, đó là Ấn Độ và Việt Nam.

Khi căng thẳng chính trị giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ tiếp tục gia tăng, Apple dự kiến sẽ tìm các đối tác mới bên ngoài Trung Quốc có thể đáp ứng được yêu cầu về kỹ năng, sản lượng và chi phí thấp, kể cả khi Apple phải đầu tư xây dựng những nhà máy mới và bắt đầu việc sản xuất trong 1-2 năm sau đó.

Mặc dù Apple tiếp tục thuê nhân công ở Mỹ, nhưng không có người nào trực tiếp sản xuất. Điều này có nghĩa là Apple không có kế hoạch sản xuất iPhone ở Mỹ trong tương lai gần.

Trung Quốc không phải là nơi duy nhất để sản xuất smartphone

Hầu hết các các mẫu điện thoại di động thông minh hiện nay đang được sản xuất tại Trung Quốc khi mà đa phần các hãng sản xuất đều có nhà máy ở đây. Nhưng vẫn còn đó những mẫu smartphone cao cấp được sản xuất ngoài lãnh thổ Trung Quốc

Chẳng hạn như các flahship của Samsung như Galaxy S8, S8+, Galaxy S9, S9+, Note 8 và Note 9 đang được sản xuất ở Việt Nam và Hàn Quốc. Google Pixel 2 và Pixel 2 XL cũng đang được sản xuất ở Hàn Quốc trên cơ sở hợp tác với LG.

Một số smartphone của HTC như U11 và U11 Life được sản xuất tại Đài Loan. Tương tự là mẫu Asus ZenFone 4 Pro. Sony sản xuất mẫu điện thoại tầm trung Xperia XA2 Ultra tại Nhật Bản, trong khi LG V30 dán nhãn “sản xuất tại Hàn Quốc”.

Các mẫu điện thoại thông minh nói trên không được sản xuất tại Trung Quốc vì dù có cơ sở hạ tầng rất tốt nhưng quốc gia này cũng không thể đáp ứng một số lượng lớn smartphone mà Samsung hoặc các công ty khác cần trong thời gian ngắn. Vì thế, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu Apple xây dựng nhà máy sản xuất iPhone tại Ấn Độ tại Việt Nam trong tương lai.