Thủ tướng Thái Lan xin lỗi vì lộ điện đàm với ông Hun Sen, chính phủ có nguy cơ sụp đổ

Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra ngày 19/6 đã chính thức xin lỗi vì đoạn ghi âm điện thoại bị rò rỉ với cựu lãnh đạo Campuchia Hun Sen, khiến dư luận phẫn nộ và đẩy chính phủ của bà tới bờ vực sụp đổ.

Đảng liên minh chủ chốt của bà đã rút lui, trong khi làn sóng kêu gọi bà từ chức hoặc tổ chức bầu cử đang dâng cao. Thái Lan có nguy cơ lao vào một vòng xoáy bất ổn chính trị mới, đúng lúc nước này đang nỗ lực phục hồi nền kinh tế trì trệ và tránh các đòn thuế thương mại nặng nề từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Đảng Bhumjaithai theo xu hướng bảo thủ tuyên bố rút khỏi liên minh vào ngày 18/6, cho rằng hành vi của bà Paetongtarn trong cuộc điện đàm bị rò rỉ đã “làm tổn thương quốc gia và danh dự quân đội”.

Trước áp lực ngày càng gia tăng, bà Paetongtarn – con gái cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, chính trị gia gây tranh cãi nhưng có ảnh hưởng bậc nhất Thái Lan – đã xin lỗi trong buổi họp báo cùng các lãnh đạo quân đội và thành viên chủ chốt của đảng Pheu Thai.

"Tôi xin lỗi vì đoạn ghi âm cuộc trò chuyện giữa tôi và một lãnh đạo Campuchia bị rò rỉ đã gây phẫn nộ trong công chúng", bà Paetongtarn phát biểu trước báo giới.

Trong đoạn ghi âm, bà Paetongtarn được nghe thấy đang thảo luận với ông Hun Sen – người đã từ chức Thủ tướng Campuchia vào năm 2023 sau 40 năm cầm quyền, nhưng vẫn có ảnh hưởng lớn – về một tranh chấp biên giới chưa được giải quyết.

Bà gọi ông Hun Sen là “chú” và có nhắc đến Tư lệnh quân đội Thái Lan tại khu vực đông bắc như “đối thủ” của mình. Những phát biểu này lập tức khiến mạng xã hội bùng nổ với những lời chỉ trích.

Việc đảng Bhumjaithai rút lui đã lấy đi 69 ghế nghị sĩ, khiến liên minh cầm quyền của bà Paetongtarn chỉ còn vừa đủ số phiếu để duy trì thế đa số mong manh trong Quốc hội. Nguy cơ bầu cử sớm dường như rất rõ ràng, chỉ 2 năm sau kỳ bầu cử gần nhất vào tháng 5/2023.

Hai đảng liên minh còn lại – United Thai Nation và đảng Dân chủ – sẽ họp vào cuối ngày 19/6 để quyết định có tiếp tục ủng hộ chính phủ hay không.

Bà Paetongtarn hy vọng lời xin lỗi và hình ảnh đồng hành với quân đội sẽ đủ thuyết phục các đảng này ở lại. Tuy nhiên, nếu mất thêm một đối tác liên minh nữa, chính phủ của bà nhiều khả năng sẽ sụp đổ, từ đó dẫn đến bầu cử sớm hoặc một nỗ lực mới nhằm thành lập liên minh khác.

Làn sóng kêu gọi từ chức

Quân đội Thái Lan ra tuyên bố khẳng định Tổng tư lệnh Pana Claewplodtook “cam kết với các nguyên tắc dân chủ và bảo vệ chủ quyền quốc gia”.

“Tổng tư lệnh nhấn mạnh rằng điều cốt yếu là ‘người dân Thái đoàn kết’ để cùng nhau bảo vệ chủ quyền”, tuyên bố viết.

Quân đội Thái từ lâu đã đóng vai trò quyền lực trong chính trường nước này, và các chính trị gia thường phải cẩn trọng để không làm mất lòng giới quân sự.

Thái Lan đã trải qua 12 cuộc đảo chính kể từ khi chấm dứt chế độ quân chủ tuyệt đối năm 1932, và cuộc khủng hoảng hiện tại lập tức làm dấy lên đồn đoán về một cuộc đảo chính tiếp theo.

Nếu bị lật đổ bởi quân đội, bà Paetongtarn sẽ là thành viên thứ ba trong gia đình Shinawatra bị buộc rời ghế Thủ tướng bởi đảo chính.

Đảng đối lập chính, đảng Nhân dân Thái Lan – từng giành nhiều ghế nhất trong cuộc bầu cử 2023 nhưng bị các thượng nghị sĩ bảo thủ ngăn thành lập chính phủ – đã kêu gọi bà Paetongtarn giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử.

“Những gì xảy ra hôm qua là một cuộc khủng hoảng lãnh đạo đã làm sụp đổ lòng tin của người dân”, lãnh đạo đảng, ông Natthaphong Ruengpanyawut, tuyên bố.

Đảng Palang Pracharath – từng lãnh đạo chính phủ cho tới năm 2023 và do Tướng Prawit Wongsuwan đứng đầu, người từng ủng hộ cuộc đảo chính năm 2014 lật đổ bà Yingluck – cũng lên tiếng chỉ trích.

Đảng này cho rằng đoạn ghi âm cho thấy bà Paetongtarn yếu kém, thiếu kinh nghiệm và không đủ khả năng điều hành các vấn đề an ninh quốc gia.

Hàng trăm người biểu tình chống chính phủ, trong đó có nhiều cựu thành viên của phong trào "Áo vàng" hoàng gia chống Thaksin từ cuối những năm 2000, đã tụ tập bên ngoài Phủ Thủ tướng hôm 19/6, yêu cầu bà Paetongtarn từ chức ngay lập tức.