Ông Trump ra "tối hậu thư" với Iran, Israel tăng không kích, châu Âu bất lực

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/6 tuyên bố Iran chỉ còn “tối đa hai tuần” để tránh nguy cơ bị không kích từ Mỹ, trong bối cảnh Israel khẳng định họ đã làm chậm chương trình hạt nhân bị nghi ngờ của Iran ít nhất 2 năm.

“Tôi cho họ một khoảng thời gian, và tôi cho rằng hai tuần là tối đa”, ông Trump nói với các phóng viên khi được hỏi liệu ông có thể ra quyết định tấn công Iran trước thời điểm đó không. Ông nhấn mạnh mục tiêu là “xem liệu mọi người có chịu tỉnh táo lại hay không”.

Những tuyên bố mới nhất của ông Trump cho thấy ông có thể ra quyết định sớm hơn thời hạn hai tuần mà chính ông đặt ra hôm trước. Ông cũng thẳng thừng bác bỏ nỗ lực hòa giải của châu Âu và cho rằng sẽ “rất khó” để yêu cầu Israel dừng các cuộc tấn công.

“Iran không muốn nói chuyện với châu Âu. Họ muốn nói chuyện với chúng ta. Châu Âu sẽ không thể giúp được gì”, ông nói.

Ông Trump cũng bác bỏ nhận định của Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard rằng không có bằng chứng cho thấy Iran đang chế tạo vũ khí hạt nhân. “Cô ấy sai rồi”, ông khẳng định.

Cùng ngày, hàng loạt vụ nổ vang lên ở Tehran trong lúc Israel tiếp tục các cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào Iran với lý do ngăn chặn nước này phát triển vũ khí hạt nhân – một cáo buộc mà Tehran luôn bác bỏ.

“Dựa trên các đánh giá mà chúng tôi nhận được, chúng tôi đã làm chậm khả năng Iran sở hữu bom hạt nhân ít nhất 2 đến 3 năm”, Ngoại trưởng Israel Gideon Saar tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn công bố hôm 21/6.

Ông Saar cũng khẳng định chiến dịch không kích kéo dài một tuần của Israel sẽ chưa dừng lại. “Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì có thể để loại bỏ mối đe dọa này”, ông nói với tờ Bild của Đức. “Chúng tôi đã đạt được nhiều kết quả, nhưng sẽ không dừng lại cho đến khi làm hết khả năng”.

Khi ông Trump cân nhắc khả năng tham chiến cùng Israel, các nhà ngoại giao hàng đầu của Anh, Pháp và Đức đã gặp Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi tại Geneva, kêu gọi Tehran nối lại đàm phán với Mỹ, tiến trình đã bị gián đoạn do các cuộc tấn công của Israel.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot nói: “Chúng tôi mời bộ trưởng Iran cân nhắc đàm phán với tất cả các bên, kể cả Mỹ, mà không cần chờ đến khi các cuộc không kích chấm dứt, điều mà chúng tôi cũng hy vọng sẽ xảy ra”.

Tuy nhiên, sau cuộc họp, ông Araghchi trả lời NBC News rằng: “Chúng tôi không sẵn sàng đàm phán với Mỹ nữa, chừng nào hành động gây hấn còn tiếp diễn”.

Ông Trump cũng nhấn mạnh ông khó có thể yêu cầu Israel ngừng tấn công chỉ để đưa Iran trở lại bàn đàm phán. “Nếu ai đó đang thắng thế, thì điều đó hơi khó thực hiện”, ông nhận định.

Nếu Mỹ tham chiến, khả năng cao nước này sẽ sử dụng loại bom xuyên boong-ke cực mạnh – loại vũ khí không nước nào khác có – nhằm phá hủy cơ sở làm giàu uranium nằm sâu dưới lòng đất ở Fordow.

Tại Tehran, nhiều cửa hàng đóng cửa và các khu chợ vốn đông đúc cũng trở nên vắng vẻ trong hôm thứ Sáu.

Hơn 450 tên lửa đã được phóng

Kể từ khi Israel phát động chiến dịch tấn công hôm 13/6, nhắm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự – đồng thời gây thiệt hại cả khu dân cư – Iran đã đáp trả bằng hàng loạt đòn tấn công được cho là đã khiến ít nhất 25 người thiệt mạng, theo giới chức Israel.

Một bệnh viện ở thành phố cảng Haifa của Israel báo cáo đã tiếp nhận 19 người bị thương trong đợt tấn công mới nhất của Iran, trong đó có một người trong tình trạng nguy kịch.

Tính đến nay, Israel cho biết nước này đã hứng chịu hơn 450 tên lửa và khoảng 400 máy bay không người lái từ Iran, theo Cơ quan Thông tin Công chúng Quốc gia Israel.

Về phía Iran, nước này thông báo hôm Chủ nhật tuần trước rằng các đợt không kích của Israel đã khiến ít nhất 224 người thiệt mạng, bao gồm chỉ huy quân sự, nhà khoa học hạt nhân và dân thường. Con số này chưa được cập nhật thêm.

Một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ, Human Rights Activists News Agency, cho biết hôm thứ Sáu rằng theo các nguồn tin và báo cáo truyền thông, ít nhất 657 người đã thiệt mạng ở Iran, trong đó có 263 thường dân.

Quân đội Israel cho biết họ đã không kích các bệ phóng tên lửa ở tây nam Iran sau loạt không kích ban đêm nhắm vào hàng chục mục tiêu, bao gồm cả trung tâm nghiên cứu hạt nhân.

Tại Israel, còi báo động vang lên chiều thứ Sáu sau khi Iran tiếp tục phóng tên lửa lần thứ hai trong ngày. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran xác nhận họ đã nhắm mục tiêu vào các căn cứ không quân và địa điểm quân sự.

Trong khi đó, một quan chức Hải quân Mỹ cho biết một tàu sân bay sẽ được điều động gần khu vực Trung Đông vào tuần tới, trở thành chiếc thứ ba hiện diện trong hoặc gần khu vực này.

“Sự điên rồ cần phải chấm dứt”

“Đây là thời điểm nguy hiểm, và điều cực kỳ quan trọng là không để xung đột lan rộng trong khu vực”, Ngoại trưởng Anh David Lammy cảnh báo. Trước đó ông cũng khẳng định: “Iran không bao giờ được phép phát triển hoặc sở hữu vũ khí hạt nhân”.

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) xác nhận rằng dù Iran là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium đến mức 60%, vẫn chưa có bằng chứng cho thấy nước này sở hữu đầy đủ thành phần để chế tạo đầu đạn hạt nhân.

“Tuyên bố về việc mất bao lâu để họ chế tạo được vũ khí hạt nhân chỉ là suy đoán, vì chúng tôi không biết có ai đó đang bí mật thực hiện điều đó hay không”, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi nói với CNN. “Chúng tôi chưa thấy điều đó và phải nói rõ như vậy”.

Các ngoại trưởng Liên đoàn Arab đã nhóm họp tại Istanbul tối thứ Sáu để bàn về cuộc chiến, theo hãng thông tấn nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu. Cuối tuần này, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) cũng sẽ tổ chức họp.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cảnh báo cuộc đối đầu leo thang đang tiến gần “điểm không thể quay đầu”, và kêu gọi: “Sự điên rồ này phải chấm dứt càng sớm càng tốt”.

Thụy Sĩ cùng ngày tuyên bố tạm thời đóng cửa đại sứ quán tại Tehran, nhưng vẫn sẽ tiếp tục đại diện cho lợi ích của Mỹ tại Iran.