Mỹ phát triển thủy phi cơ vận tải lướt trên biển

Ngày 1/2, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, Cục Nghiên cứu Công nghệ mới nổi của Lầu Năm Góc đã trao cho hai công ty hàng không hợp đồng phát triển thủy phi cơ lướt trên biển, có thể bay cách mặt nước dưới 100 feet và chở 90 tấn hàng hóa trên quãng đường hơn 6 500 hải lý.

Theo thông báo của Cơ quan Quản lý Dự án nghiên cứu Quốc phòng tiên tiến DARPA, tập đoàn General Atomics, hợp tác với Tập đoàn Vật lý Ứng dụng Hàng hải và Công ty Aurora Flight Science, hợp tác với Gibbs & Cox và ReconCraft, mỗi liên doanh giành được hợp đồng bắt đầu thiết kế và phát triển một nguyên mẫu thủy phi cơ lướt chở hàng theo chương trình Liberty Lifter (ở Liên Xô được gọi là ekranoplan).

“Nguyên mẫu trình diễn công nghệ Liberty Lifter theo kế hoạch sẽ là một phi thuyền bay lướt lớn có kích thước và trọng tải tương tự như máy bay vận tải C-17 Globemaster III. Các yêu cầu kỹ thuật bao gồm cất và hạ cánh trong Trạng thái biển động cấp 4, duy trì hoạt động trên mặt nước đến Trạng thái biển động cấp 5, chuyến bay kéo dài gần mặt nước sử dụng hiệu ứng mặt đất, khả năng bay ra khỏi hiệu ứng mặt đất ở độ cao lên tới 10, 000 feet (3 km) so với mực nước biển,” theo tuyên bố của DARPA.

“Liberty Lifter sẽ được sử dụng quy trình sản xuất chi phí thấp tương tự như đóng tàu biển để chế tạo thủy phi cơ có tính sáng tạo cao, có khả năng đáp ứng những yêu cầu về tải trọng mang theo của Bộ Quốc phòng (DoD) là hơn 100 tấn, hoạt động không phụ thuộc vào đường băng hoặc bến cảng.”

General Atomics đã nhận được Hợp đồng chi phí cộng với phí cố định trị giá 8 triệu USD để hỗ trợ chương trình Liberty Lifter của DARPA vào tháng 11 để phát triển ý tưởng. Cả Aurora và DARAPA đều không đề cập đến hợp đồng với công ty thành viên của Boeing trong các tuyên bố.

Trong giai đoạn đầu tiên của hợp đồng, hai nhóm sẽ phát triển một thủy phi cơ lướt trên biển, chở hai xe chiến đấu đổ bộ của Lính thủy đánh bộ hoặc 6 container chở hàng dài 20 foot lướt phía trên đỉnh sóng bằng tác động vật lý của hiệu ứng mặt đất. Máy bay cánh cố định bay sát mặt đất lướt trên một lớp đệm không khí giữa thân và bề mặt. Hiệu ứng này cho phép máy bay khi chuyển động sử dụng ít năng lượng hơn so với di chuyển trong không khí ở tốc độ cao và do đó tốn ít năng lượng hơn khi bay.

Cả hai liên doanh thực hiện các cách tiếp cận khác nhau trong thiết kế thủy phi cơ lướt trên mặt biển.

Thông báo của DARPA cho biết: “Nhóm General Atomics chọn thiết kế hai thân, có cánh giữa để tối ưu hóa độ ổn định trên mặt nước và khả năng lướt trên biển. Phương tiện được thiết kế sử dụng lực đẩy phân tán bằng 12 động cơ tua-bin cánh quạt”.

“ Xuất phát điểm thiết kế của Aurora Flight Sciences tương tự một thủy phi cơ truyền thống với thân đơn, cánh cao và tám động cơ phản lực cho lực đẩy chính.”

Hai công ty sẽ bắt đầu công việc trong khoảng thời gian 18 tháng, tinh chỉnh ý tưởng và thiết kế một nguyên mẫu Liberty Lifter theo đề xuất.

“Giai đoạn 1 sẽ chuyển sang Giai đoạn 2 vào giữa năm 2024, các doanh nghiệp tiếp tục thiết kế chi tiết, sản xuất và trình diễn Thủy phi cơ lướt X-Plane thuộc dự án Liberty Lifter quy mô đầy đủ. DARPA dự đoán sẽ hợp tác với một hoặc nhiều cơ quan của Bộ Quốc phòng (DoD) và các đối tác quốc tế cho những hoạt động này, phát triển dự án Liberty Lifter thành một phương tiện hoạt động thực tế,” theo tuyên bố của DARPA.

Chương trình của DARPA không phải là dự án đầu tiên trên thế giới, phát triển một phương tiện bay sử dụng hiệu ứng mặt đất cho những ứng dụng quân sự.

Liên Xô đã thử nghiệm các phương tiện hiệu ứng mặt đất với chương trình ekranoplan, thủy phi cơ vận tải tấn công tốc độ cao cho hạm đội Baltic và Biển Đen, nhưng các phương tiện này phần lớn đã bị xóa bỏ vào những năm 1980.

Ở Mỹ, chiếc máy bay hiệu ứng mặt đất nổi tiếng nhất là chiếc thủy phi cơ vận tải Hughes H-4 Hercules khổng lồ nặng 400 000 pound (180 tấn), bay cách mặt đất 70 feet (21 m) trong khoảng một dặm vào năm 1947. Máy bay còn có tên gọi là Spruce Goose, phát triển cho nhiệm vụ tương tự như Liberty Lifter, vận chuyển hàng hóa trên biển lớn với tốc độ cao và giảm thiểu nguy cơ bị tấn công hơn so với một tàu vận tải.

Theo USNI News