Hàng loạt sai phạm
Tại thông báo số 1041/ TB-TTCP ban hành ngày 26/6/2019 “về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai” tại KĐTM Thủ Thiêm (TP.HCM), do Phó Tổng thanh tra Đặng Công Huẩn ký, sau khi chỉ ra thêm hàng loạt sai phạm trong quá trình UBND TP.HCM triển khai xây dựng khu đô thị này, đã khẳng định:
Giao UBND TP. HCM chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền. TTCP chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối vối các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý.
Về trách nhiệm kinh tế, nếu không khắc phục được, hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31/12/2019, thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, về quy hoạch và công tác bồi thường, thu hồi đất, hỗ trợ, bố trí tái định cư đã được kết luận tại Thông báo số 1483/ TB-TTCP.
 |
|
Dự án BT 4 tuyến đường vừa được TTCP chỉ ra nhiều sai phạm.
|
Tại Thông báo 1041 vừa ban hành, TTCP phát hiện UBND TP. HCM ban hành điều lệ quản lý xây dựng KĐTM Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời; không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên… dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai xây dựng.
Thường trực Thành ủy, UBND TP. HCM phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho 1m2 đất thương mại – nhà ở - dịch vụ là 26 triệu đồng/m2, chênh lệch giảm khoảng 50% so với đơn giá ban đầu, là không đầy đủ và không đúng quy định.
Lý do các sở, ngành đề xuất giảm này được TTCP liệt kê là loại bớt một số chi phí có tổng trị giá 17.042 tỷ đồng, gồm Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông Sài Gòn, khu lâm viên sinh thái phía Nam, 6 trường công lập và 5 cây cầu nối từ trung tâm TP qua KĐTM Thủ Thiêm.
Ngoài việc không tính lãi tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước, TTCP còn khẳng định việc UBND TP.HCM lấy giá 26 triệu đồng/m2 làm giá tối thiểu để xác định quyền sử dụng đất khi giao đất cho nhà đầu tư, là không chính xác và không đúng quy định.
Toàn bộ quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng vốn ngân sách nhà nước, nhưng UBND TP đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm mà không thông qua đấu thầu, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất và vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.
 |
|
Chỉ cách nhau một con sông Sài Gòn là những hoàn cảnh sống đối lập. Ảnh: Mai Kỳ.
|
Chính điều này giúp các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hợp đồng BT.
Các dự án BT giúp nhà đầu tư nào hưởng lợi?
Tại thời điểm thanh tra, UBND TP. HCM đã chỉ định một số nhà đầu tư xây dựng các dự án theo hình thức BT tại KĐTM Thủ Thiêm gồm: Công ty cổ phần đầu tư địa ốc Đại Quang Minh (Cty Đại Quang Minh) làm chủ đầu tư 4 tuyến đường chính, cầu Thủ Thiêm; Công ty cổ phần phát triển hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (Cty CII) làm chủ đầu tư Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc – Nam đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ…
Tại dự án BT 4 tuyến đường chính, UBND TP.HM chỉ định giao cho Công ty Đại Quang Minh là nhà đầu tư dự án BT khi chưa yêu cầu công ty này lập hồ sơ đề xuất và đánh giá các tiêu chuẩn kinh nghiệm; chưa đánh giá năng lực tài chính; không đăng báo Đấu thầu công khai 3 số liên tiếp… là chưa thực hiện đúng quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Dự án 4 tuyến đường chính được UBND TP phê duyệt với tổng mức đầu tư 12.182.175 triệu đồng, qua thanh tra phát hiện một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị 1.519.731 triệu đồng.
Hiện nay, Công ty Đại Quang Minh đang hoạch toán chi phí, trong đó có 25.422 triệu đồng không đủ điều kiện để quyết toán.
 |
|
Khu đô thị mới Thủ Thiêm nhìn từ trên cao.
|
Ngoài ra, UBND TP. HCM chấp thuận cho chỉ định bổ sung 2 dự án (Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông và Khu lâm viên sinh thái thuộc vùng châu thổ phía Nam, trong đó có hạng mục kè bờ dọc sông Sài Gòn đoạn bao quanh KĐTM Thủ Thiêm), vào hợp đồng BT 4 tuyến đường chính.
Đồng thời, giao, phê duyệt tiền sử dụng đất 7 lô đất và ký hợp đồng BT bổ sung giá trị 1.999.760 triệu đồng, khi chưa có dự án được phê duyệt, là không đúng quy định về quản lý đầu tư. Hiện nay, UBND TP đã có báo cáo hủy bỏ chủ trương giao 7 lô đất trên và sẽ tổ chức đấu giá theo quy định.
Bân cạnh đó, Công ty Đại Quang Minh còn có hàng loạt sai phạm khác khi tổ chức khởi công không thông báo, thi công không có giấy phép xây dựng tại nhiều hạng mục, chậm tiến độ nhiều dự án thành phần… nhưng các cơ quan chức năng của TP.HCM chưa kiểm tra và xử lý.
Tại dự án BT cầu Thủ Thiêm 2, UBND TP.HCM ban đầu có chủ trương chọn Vinaconex làm chủ đầu tư, nhưng sau đó lại giao cho Công ty Đại Quang Minh thực hiện, đồng thời, thay đổi quy mô cầu từ 4 lên 6 làn xe nhưng không báo cáo Thủ tướng.
UBND TP.HCM phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư là 4.260.116 triệu đồng, qua thanh tra phát hiện khoản chi phí không đúng quy định 252.891,830 triệu đồng. Dự án này được giao cho Công ty Đại Quang Minh làm chủ đầu tư theo hình thức BT, khi công ty này chưa có báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, chưa xem xét kỹ đến các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm.
Riêng đối với dự án BT hạ tầng Khu dân cư phía Bắc, UBND TP.HCM không đăng tải nội dung của dự án công khai lên trang thông tin điện tử của TP và báo Đấu thầu; phê duyệt tổng mức đầu tư có một số khoản chi phí không đúng quy định lên tới 411.884,912 triệu đồng.
Chủ đầu tư dự án này là Công ty CII đã đề ra biện pháp thi công không phù hợp, phải thay đổi, dẫn tới chi phí thực tế phải giảm so với tổng mức đầu tư là 118.410 triệu đồng.
Nguy cơ thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng
TTCP cho rằng, việc UBND TP.HCM chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong KĐTM Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án BT (4 tuyến đường chính, cầu Thủ Thiêm 2, Hạ tầng khu dân cư phía Bắc…) nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và chỉ định nhà đầu tư, là không đúng với quy định của Luật Đất đai va Luật Đấu thầu.
Đặc biệt, TTCP khẳng định việc tính tiền sử dụng đất đối ứng để thanh toán cho các dự án BT nêu trên bằng chi phí đầu tư bình quân 26 triệu đồng/m2 là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định. Vì vậy, TTCP đề nghị cần phải xem xét, xác định lại để truy thu, tránh thiệt hại cho Nhà nước.
Việc UBND TP chấp nhận ký và thanh lý hợp đồng số 09 (ngày 28/12/2011, giao đất có thu tiền sử dụng đất), sau đó chỉ định Công ty Đại Quang Minh là chủ đầu tư dự án BT 4 tuyến đường chính, rồi cho phép sử dụng giá trị tiền sử dụng đất trên để thanh toán đối ứng là không đúng quy định.
TTCP kết luận việc phê duyệt lại giá trị quyền sử dụng đất khu II làm giảm giá trị đã được phê duyệt theo hợp đồng số 09 với số tiền 2.479.181 triệu đồng, là thiếu cơ sở pháp lý.
 |
|
Khu đô thị mới Thủ Thiêm từng được kỳ vọng là phố Đông Thượng Hải của Sài Gòn. Ảnh: Mai Kỳ.
|
Thông báo 1041 cũng cho rằng việc UBND TP.HCM ký hợp đồng BT với Công ty Đại Quang Minh, xác định giá trị quyền sử dụng đất các khu đất đối ứng để thanh toán là 12.490.687 triệu đồng khi chưa có chứng thư thẩm định giá, chưa có quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất của UBND TP, là không đúng với luật Giá năm 2012 và Luật Đất đai 2013.
Điều này dẫn đến nguy cơ thiệt hại ngân sách Nhà nước 3.901 tỷ đồng, do chênh lệch so với giá trị tiền sử dụng đất đã được UBND TP thẩm định, phê duyệt trước đó.
Chưa dừng lại, dù việc xác định giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán đối ứng cho dự án BT 4 tuyến đường chưa đúng quy định, UBND TP.HCM đã tính tiền sử dụng đất nhà đầu tư phải nộp là 4.225.530 triệu đồng.
Hiện nay Công ty Đại Quang Minh đã nộp 2.376.000 triệu đồng, còn nợ 1.800.529 triệu đồng, TTCP đề nghị xem xét tính lãi chậm trả và thu hồi về ngân sách nhà nước theo quy định.
TTCP cũng khẳng định việc UBND TP đề nghị Thủ tướng chấp thuận bổ sung dự án mới vào hợp đồng BT đã ký với các chủ đầu tư khi chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, chưa tính toán, thẩm định, phê duyệt tiền sử dụng đất, là không đúng quy định của pháp luật.
TTCP kết luận rằng trách nhiệm để các khuyết điểm, vi phạm trong việc phê duyệt tổng mức đầu tư, chỉ định nhà đầu tư các dự án BT và giao đất thanh toán đối ứng các hợp đồng BT, giảm tiền sử dụng đất thiếu căn cứ nêu trên thuộc lãnh đạo UBND TP.HCM và các Sở, ban ngành tham mưu của TP này, diễn ra tại KĐTM Thủ Thiêm.
(Còn nữa)
