Israel duyệt dự án định cư “xóa sổ” ý tưởng về nhà nước Palestine

Israel chính thức thông qua dự án định cư E1 tại Bờ Tây, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại viễn cảnh nhà nước Palestine bị xóa sổ.
Lá cờ Israel tung bay, một phần của khu định cư Maale Adumim của Israel có thể được nhìn thấy ở phía sau, tại khu Bờ Tây do Israel chiếm đóng, ngày 14/8. Ảnh: Reuters.

Một kế hoạch xây dựng khu định cư của Israel vốn bị quốc tế chỉ trích dữ dội, vì cắt ngang vùng đất người Palestine muốn thiết lập nhà nước, đã chính thức được phê duyệt hôm 20/8, theo tuyên bố của Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich.

Dự án E1, sẽ chia đôi khu Bờ Tây bị chiếm đóng và tách khu vực này khỏi Đông Jerusalem, được ông Smotrich công bố từ tuần trước và đến nay đã nhận cái gật đầu cuối cùng từ ủy ban quy hoạch thuộc Bộ Quốc phòng.

Việc khởi động lại dự án được dự báo sẽ khiến Israel thêm phần bị cô lập, trong bối cảnh một số đồng minh phương Tây, thất vọng vì chiến sự ở Gaza tiếp diễn và kế hoạch mở rộng khu định cư, đã tuyên bố có thể công nhận nhà nước Palestine tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9.

“Với E1, chúng tôi cuối cùng đã thực hiện điều được hứa hẹn nhiều năm qua”, ông Smotrich, nhân vật theo đường lối dân tộc cực hữu trong liên minh cầm quyền, tuyên bố. “Nhà nước Palestine sẽ bị xóa khỏi bàn đàm phán, không phải bằng khẩu hiệu mà bằng hành động”.

Cơ quan Ngoại giao của Palestine lên án mạnh mẽ, cho rằng dự án E1 sẽ cô lập các cộng đồng người Palestine trong khu vực và phá hoại triển vọng giải pháp hai nhà nước.

Phát ngôn viên chính phủ Đức cũng khẳng định việc xây dựng khu định cư là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, “cản trở một giải pháp hai nhà nước được đàm phán và chấm dứt sự chiếm đóng của Israel ở Bờ Tây”.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chưa bình luận về thông báo liên quan tới kế hoạch E1. Tuy nhiên, hôm Chủ nhật tuần trước, trong chuyến thăm khu định cư Ofra (Bờ Tây) được thành lập cách đây 25 năm, ông phát biểu: “Tôi đã nói 25 năm trước rằng chúng tôi sẽ làm mọi thứ để giữ vững quyền kiểm soát vùng đất Israel, ngăn chặn việc thành lập nhà nước Palestine, ngăn chặn mọi nỗ lực nhổ bỏ chúng tôi khỏi đây. Tạ ơn Chúa, điều tôi hứa, chúng tôi đã làm được”.

Giải pháp hai nhà nước nhằm chấm dứt xung đột Israel–Palestine kéo dài hàng thập kỷ, dựa trên việc thành lập một nhà nước Palestine tại Đông Jerusalem, Bờ Tây và Gaza, tồn tại song song với Israel.

Các thủ đô phương Tây cùng nhiều tổ chức vận động đã phản đối kế hoạch E1 do lo ngại nó sẽ phá hoại khả năng đạt được thỏa thuận hòa bình trong tương lai với người Palestine.

Theo kế hoạch, E1 nằm sát khu định cư Maale Adumim, từng bị “đóng băng” vào năm 2012 và 2020 do phản đối từ Mỹ và châu Âu, sẽ bao gồm khoảng 3.400 đơn vị nhà ở mới.

Tổ chức Peace Now, theo dõi hoạt động định cư ở Bờ Tây, cho biết các hạng mục hạ tầng có thể khởi công trong vài tháng tới, và việc xây dựng nhà ở có thể bắt đầu sau khoảng một năm.

Phần lớn cộng đồng quốc tế coi các khu định cư của Israel ở Bờ Tây là bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, Israel bác bỏ, viện dẫn mối liên hệ lịch sử và kinh thánh với khu vực, đồng thời cho rằng các khu định cư mang lại chiều sâu chiến lược và an ninh cho nước này.