Còn nhiều hạn chế trong quản lý bệnh không lây nhiễm tại tuyến xã

VietTimes -- Theo TS. Trương Đình Bắc -  Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), các trạm y tế xã có vai trò rất quan trọng trong dự phòng và quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm. Song, thực tế, rất ít trạm y tế xã thực hiện quản lý điều trị bệnh này và các mô hình thực hiện thì hiệu quả chưa cao.
Hội nghị sơ kết Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016 – 2020.
Hội nghị sơ kết Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016 – 2020.

Rất ít trạm y tế xã quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm

Thông tin này được TS. Trương Đình Bắc công bố tại hội nghị sơ kết Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016 – 2020 sáng 11/4 với sự tham dự của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến.

Tại Việt Nam, bệnh không lây nhiễm đang ở mức báo động. TS. Trương Đình Bắc cho biết, số bệnh nhân chưa được điều trị các bệnh này luôn chiếm tỷ lệ cao. Năm 2015 có 86,4% số người bệnh tăng huyết áp chưa được điều trị, còn đái tháo đường là 71,7%.

Trong khi đó, việc quản lý điều trị ở tuyến cơ sở bị bỏ bê. Theo TS. Trương Đình Bắc, chỉ có 19% số bệnh nhân lĩnh thuốc tăng huyết áp và 8% lĩnh thuốc đái tháo đường ở trạm y tế xã, còn đa số đi khám và điều trị ở tuyến trên. Rất ít trạm y tế xã quản lý bệnh không lây nhiễm.

Bệnh nhân tới khám tại trung tâm y tế tỉnh
Bệnh nhân tới khám tại trung tâm y tế tỉnh

Bên cạnh đó, các dịch vụ cho bệnh không lây nhiễm tại tuyến xã rất hạn chế, như hệ thống dịch vụ phân tán, thiếu kết nối. Chưa đến 15% số trạm y tế xã quản lý điều trị tăng huyết áp, dưới 5% số trạm y tế quản lý điều trị đái tháo đường. Hầu hết chưa cung cấp dịch vụ về ung thư, thiếu cả số lượng và chủng loại thuốc điều trị đặc biệt; năng lực cán bộ y tế cơ sở còn hạn chế.

Khi thực hiện Chương trình mục tiêu y tế - dân số, các đơn vị gặp không ít khó khăn: Các chỉ tiêu đầu ra chưa rõ ràng, nên khó theo dõi đánh giá; kinh phí dàn trải… khiến công tác y tế dự phòng các bệnh không lây nhiễm còn hạn chế.

Phải dự phòng, quản lý bệnh từ tuyến xã

Thực tế đã chứng minh, việc các trạm y tế xã không quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm là một trong những nguyên nhân khiến căn bệnh này vẫn trở thành gánh nặng tại Việt Nam. Cứ 10 người chết thì có tới 8 người do mắc bệnh không lây nhiễm, trong 548 nghìn ca tử vong của năm 2016, có 424 nghìn ca chết vì mắc bệnh không lây nhiễm, số lượng người mắc đang gia tăng từng ngày,...

Vì vậy, TS. Trương Đình Bắc nhấn mạnh việc phải củng cố, nâng cao năng lực của các trạm y tế xã trong hoạt động dự phòng, quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm hiệu quả, với 4 nhóm giải pháp.

Một là củng cố mạng lưới phòng chống bệnh không lây nhiễm từ tuyến tỉnh đến tuyến huyện. Tại tuyến tỉnh, các trung tâm kiểm soát bệnh tật (hoặc trung tâm y tế dự phòng) phải trở thành đầu mối tham mưu, giúp việc cho Sở Y tế về công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm ở địa phương. Tại tuyến huyện, cần có bệnh viện hoặc phòng khám có đủ năng lực chỉ đạo chuyên môn khám, chữa bệnh, quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm, để ký hợp đồng bảo hiểm y tế cho trạm y tế xã. Các trạm y tế xã triển khai dự phòng, phát hiện sớm và quản lý bệnh không lây nhiễm.

Trạm y tế xã vắng vẻ, ít có bệnh nhân tới khám, điều trị
Trạm y tế xã vắng vẻ, ít có bệnh nhân tới khám, điều trị

Hai là thực hiện tốt các cơ chế, chính sách về phạm vi hành nghề, bảo hiểm y tế, các quy định, hướng dẫn chuyên môn, danh mục cấp thuốc cho trạm y tế xã.

Ba là tăng cường năng lực cho cán bộ y tế cơ sở. Tuyến trên hỗ trợ kỹ thuật, giám sát, cầm tay chỉ việc cho trạm y tế xã định kỳ…

Bốn là triển khai nhiệm vụ về bệnh không lây nhiễm tại y tế cơ sở. Trong đó tập trung triển khai các nội dung truyền thông giáo dục sức khỏe, thay đổi hành vi lối sống, phát hiện sớm đánh giá nguy cơ, sàng lọc phát hiện bệnh tại các cơ sở y tế…