Trầm cảm tìm cách quyên sinh
Tại hội thảo về bệnh trầm cảm ở người vị thành niên diễn ra vào chiều 14/4, BS nội trú Ngô Tuấn Khiêm (Viện Sức khoẻ tâm thần Bệnh viện Bạch Mai) cho biết nữ bệnh nhân mà anh đang điều trị được đưa vào sau khi cô mua dây về và tìm đến cái chết thì được bạn cùng phòng trọ phát hiện và báo cho gia đình.
Mẹ V cho biết cô có 1 em trai, nhưng 2 chị em không hợp nhau, bố mẹ thường chiều chuộng em trai hơn cô. Khi học phổ thông, V được thầy cô, bạn bè đánh giá là người ngoan ngoãn, hiền lành, ít bạn bè, học lực khá. V có 1 bạn thân ở lớp và thường xuyên trao đổi khó khăn trong học tập và trong cuộc sống. Lên học PTTH, V không học cùng bạn thân nữa và cũng không có bạn thân nào khác.
Đỗ đại học ở Hà Nội, V thuê trọ với 1 bạn gái khác cùng trường ở quê. Tâm trạng cô tốt hơn vì có người thường xuyên tâm sự, hay đi chơi, mua sắm cùng nhau. Nhưng 2 tháng trước, bố V bị ốm nặng khiến cô lo lắng, căng thẳng.
Hai tuần sau đó, cô luôn thấy buồn bã, chán nản, bi quan, không còn thiết tha làm việc gì nữa, kể cả việc xem phim, đi chơi, mua sắm với bạn bè mà cô vốn thích. Cô cũng không tập trung nghe giảng, ăn không ngon miệng, và sụt 3 kg sau 2 tuần.
Cô khó ngủ và ngủ ít, nhiều đêm thức trắng. Nhiều lúc, cô thấy bi quan, tuyệt vọng, nhiều lần nghĩ đến tự tử khi nằm 1 mình, không ngủ được và thấy tương lai ảm đạm. Cô đã mua dây về treo cổ và được bạn cùng phòng phát hiện nên báo cho gia đình và cô được đưa đến Viện Sức khoẻ tâm thần.
BSCKII Bùi Văn Lợi - Phó Trưởng phòng Rối loạn cảm xúc và rối loạn ăn uống Viện Sức khỏe Tâm thần – cho biết trầm cảm là rối loạn cảm xúc hay gặp ở trẻ em và vị thành niên, nguy cơ tiến triển trầm cảm ở lứa tuổi trưởng thành gấp 4 lần. Đặc biệt, tỉ lệ tử vong cao: Là 1 trong 4 nguyên nhân tử vong tuổi 10-14 và 1 trong 3 nguyên nhân tử vong tuổi 15-24. Trầm cảm ở trẻ vị thành niên có nhiều đặc điểm khác với ở người lớn khi thay vì buồn chán, chúng có thể cáu gắt, dễ bị kích thích.
Vì thế, khi khám bệnh, trầm cảm ở trẻ vị thành niên thường bị bỏ sót do các triệu chứng không điển hình.
Tỉ lệ trầm cảm ở trẻ vị thành niên tại Việt Nam 5-8%
WHO thông tin: 1/7 vị thành niên trải qua ít nhất 1 rối loạn tâm thần, trong đó trầm cảm là một trong những rối loạn thường gặp nhất và có xu hướng gia tăng. Trên thế giới, 34% vị thành niên từ 10-19 tuổi có nguy cơ bị trầm cảm, nam nhiều hơn nữ.
Thống kê tại Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết tỷ lệ mắc các triệu chứng trầm cảm ở vị thành niên tại Việt Nam dao động 5-8%.
Theo BS Lợi, nhiều nghiên cứu trên thế giới chỉ ra yếu tố gen và di truyền trong rối loạn trầm cảm, đặc biệt ở vị thành niên. Hầu hết các nghiên cứu về cặp song sinh cho thấy tính di truyền đến độ tuổi vị thành niên khoảng 30–50%. Tỷ lệ trẻ vị thành niên khởi phát trầm cảm có cha mẹ mắc rối loạn trầm cảm chiếm tỉ lệ cao gấp 2 lần trẻ đồng trang lứa.
Bên cạnh đó, các yếu tố làm tăng nguy cơ khởi phát trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên gồm: Những người đã bị lạm dụng tình dục nghiêm trọng trong thời thơ ấu; Các sự kiện trong cuộc sống như bỏ học, cha mẹ mất, khó khăn tài chính trong gia đình, mất bạn bè hoặc thành viên trong gia đình bị bệnh.
“Tuy nhiên, không phải ai tiếp xúc với trải nghiệm đau thương cũng trở nên chán nản. Tính cách và thời điểm xảy ra các sự kiện đều liên quan đến mối quan hệ giữa trầm cảm và các sự kiện cuộc sống căng thẳng, mặc dù các yếu tố sinh học như chức năng serotonergic cũng bị ảnh hưởng” – BS Lợi lưu ý.
BS Lợi chỉ ra những dấu hiệu nhận biết trẻ vị thành niên mắc trầm cảm: Cảm giác buồn bã, khóc không rõ lý do; cảm thấy vô vọng hoặc trống rỗng; cáu kỉnh hoặc khó chịu, dễ tức giận cáu gắt vì những chuyện nhỏ; mất hứng thú hoặc niềm vui trong các thú vui sở thích trước đây. Nhiều người cảm thấy vô giá trị hoặc tội lỗi, cực kỳ nhạy cảm với sự từ chối hoặc thất bại và thường xuyên nghĩ đến cái chết.
“Khi phát hiện những dấu hiệu bệnh của trẻ kéo dài 2 tuần, nên đưa đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được điều trị”- BS Lợi khuyến cáo.