Cố ý làm trái để lựa chọn Công ty VK
Trong khâu trình, phê duyệt chủ trương lựa chọn tư vấn nước ngoài, Bộ trưởng Bộ Y tế đã xác định Công ty VK Group (Bỉ) là đơn vị tư vấn lập dự án, trong khi chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu.
Bên cạnh đó, theo Thanh tra Chính phủ, việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án mang tính chủ quan, cố ý lựa chọn Công ty VK Group khi chưa đánh giá khả năng đáp ứng điều kiện về năng lực, kinh nghiệm của tư vấn trong nước, vi phạm nghiêm trọng các quy định về đấu thầu và quy chế thuê tư vấn nước ngoài trong hoạt động xây dựng.
Cùng với Bộ trưởng Bộ Y tế, trách nhiệm này còn thuộc Giám đốc Ban Quản lý (BQL) dự án y tế trọng điểm (YTTĐ) của Bộ Y tế, Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (TTB&CTYT) và nhiều đơn vị, cá nhân trực tiếp liên quan.
Khâu trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn, kết quả tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc cũng không minh bạch, khi cố ý lựa chọn Công ty VK Group là đơn vị tư vấn nước ngoài tham gia đề xuất các phương án thiết kế kiến trúc, dù không đủ cơ sở khẳng định đơn vị này đáp ứng yêu cầu.
Vì thế, Thanh tra Chính phủ cho rằng BQL dự án y tế trọng điểm và Bộ trưởng Bộ Y tế đã cố ý làm trái để lựa chọn Công ty KV Group cho việc để xuất phương án thiết kế kiến trúc và lập dự án.
Trong việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án, mặc dù ngày 24/11/2014, Bộ Xây dựng có văn bản về kết quả thẩm tra thiết kế cơ sở và ý kiến về tổng mức đầu tư của 2 dự án, có kiến nghị về tổng mức đầu tư, nhưng cũng ngày 24/11/2014, BQL dự án y tế trọng điểm vẫn trình Bộ Y tế phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư trình không thay đổi so với tổng mức đầu tư mà Bộ Xây dựng thẩm tra. Điều này cho thấy BQL y tế trọng điểm không tiếp thu kiến nghị của Bộ Xây dựng.
Bên cạnh đó, việc xác định phần xây lắp của thiết bị gắn công trình không căn cứ vào đơn giá xây dựng hoặc ước tính theo tỷ lệ % theo hướng dẫn, mà căn cứ vào báo giá của một số doanh nghiệp theo dạng chào hàng đồng bộ về thiết bị, dây chuyền công nghệ tại phần xây dựng chi phí thiết bị, trong khi các doanh nghiệp này không có cơ sở chứng minh là nhà cung cấp, nhà sản xuất.
Ở phần này, Thanh tra Chính phủ cũng cho rằng trách nhiệm thuộc Bộ trưởng Bộ Y tế, Giám đốc BQL dự án y tế trọng điểm và Vụ TTB&CTYT, liên danh nhà thầu tư vấn lập dự án.
Vi phạm trong đấu thầu
Trong khâu tổ chức lựa chọn các nhà thầu tư vấn, thi công, cung cấp thiết bị y tế, cũng cho thấy trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Y tế và Giám đốc BQL dự án y tế trọng điểm: Kế hoạch lựa chọn nhà thầu là chỉ định thầu đã vi phạm khi không xác định dự toán gói thầu, thẩm định, phê duyệt dự toán, mà còn đưa nội dung "Công ty VK STUDIO thực hiện" vào tên gói thầu, cho thấy, BQL dự án y tế trọng điểm đã xác định được nhà thầu trúng thầu mà không cần thực hiện quy trình chỉ định thầu.
Cũng theo Thanh tra Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu năm 2014 dựa trên các Tờ trình đề xuất có nhiều vi phạm, nội dung trái pháp luật; phê duyệt khi chủ đầu tư chưa bổ sung các nội dung theo Biên bản họp thẩm định, phê duyệt khi không có báo cáo thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu, là vi phạm Luật Đấu thầu.
Vi phạm là do “trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Y tế, Giám đốc BQL dự án y tế trọng điểm, Vụ TTB&CTYT” - theo Thanh tra Chính phủ.
Cơ quan thanh tra kết luận, quá trình triển khai 2 dự án bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở hai có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm, trong đó xuất phát chủ yếu, trước tiên, cơ bản đến từ nguyên nhân chủ quan phải dừng thi công từ tháng 1/2021 tới nay, gây lãng phí, thiệt hại ngân sách Nhà nước, gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng tới sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân…
Cụ thể, Thanh tra Chính phủ kết luận Bộ trưởng Bộ Y tế, Thứ trưởng phụ trách đã có hành vi vi phạm trong việc phê duyệt chủ trương tuyển tư vấn nước ngoài lập dự án, thiết kế dự án thiếu căn cứ, không đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật; kết luận chỉ đạo trái pháp luật về đơn vị tư vấn nước ngoài thực hiện các gói thầu tư vấn lập dự án khi chưa thực hiện quy trình lựa chọn nhà thầu; thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, không đôn đốc, kiểm tra, giám sát và không thực hiện đầy đủ, đúng đắn các nhiệm vụ, quyền hạn khác của Người quyết định đầu tư, để xảy ra nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm trong hầu hết các khâu thực hiện dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp.
Có thể thấy là quá trình thực hiện 2 dự án của BV Bạch Mai và BV Việt Đức cơ sở 2 đã vi phạm pháp luật từ việc phê duyệt chủ trương tư vấn nước ngoài lập dự án, thiết kế đến chọn thầu, đều có vai trò của người đứng đầu Bộ Y tế thời điểm đó. Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Y tế, BQL dự án y tế trọng điểm đã vi phạm nghiêm trọng quy định về đấu thầu nhằm chọn ra đúng đơn vị tư vấn nước ngoài đã được xác định trước.
Theo danh sách Thanh tra Chính phủ đưa ra về những người có trách nhiệm liên quan đến dự án nghìn tỷ BV Bạch Mai và BV Việt Đức, có gần 30 cán bộ.
Đứng đầu danh sách là nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, người trực tiếp ký các quyết định liên quan tới 2 dự án từ 2013 - 2017.
Người thứ 2 là nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến, phụ trách lĩnh vực xây dựng cơ bản từ tháng 11/2018 đến tháng 8/2019 và phụ trách BQL dự án chuyên ngành xây dựng công trình y tế từ tháng 12/2016 đến tháng 8/2019.
Thứ ba là nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, phụ trách Ban Quản lý dự án chuyên ngành xây dựng công trình y tế từ 27/3/2021. Ông Sơn nhận nhiệm vụ này trùng thời điểm ông đi chống dịch COVID-19 ở các tỉnh phía Nam.
Ngoài ra, có 3 lãnh đạo Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cũng trong danh sách, gồm ông Nguyễn Minh Tuấn – nguyên Vụ trưởng từ năm 2011 đến tháng 11/2021 (người đang thụ án trong vụ Việt Á); ông Nguyễn Doãn Tú – Phó Vụ trưởng từ năm 2013 đến tháng 1/2018; ông Nguyễn Kim Trung - Phó Vụ trưởng từ tháng 7/2016 đến năm 2021.
Ba ông nguyên là Giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm gồm ông Nguyễn Chiến Thắng, Nguyễn Hữu Tuấn và Nguyễn Trường Sơn và gần 20 người khác là trưởng, phó phòng, kế toán trưởng liên quan đến dự án.
Bộ trưởng Bộ Y tế thông tin về tiến độ dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức
