Việc Bộ Công an phá đường dây sản xuất, buôn bán gần 600 loại sữa giả đã làm rúng động xã hội. Không chỉ vì trong 4 năm, các đối tượng đã thu gần 500 tỷ đồng, mà quan trọng hơn - các loại sữa được ghi dành cho người bị tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, thiếu tháng và phụ nữ có thai - với các thành phần công bố như chiết xuất tổ yến, đông trùng hạ thảo, bột macca, bột óc chó... lại hoàn toàn không có.
Trả lời báo chí, đại diện Bộ Công Thương cho hay các sản phẩm thực phẩm dinh dưỡng đặc biệt do Bộ Y tế quản lý chuyên ngành, theo quy định tại Nghị định số 15/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm (ATTP). Bộ Công Thương chỉ quản lý nhóm sản phẩm sữa chế biến thông thường, không bao gồm các sản phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, hay dược phẩm có thành phần dinh dưỡng đặc biệt.
Bộ nào quản lý?
Trước vụ việc này, sáng nay (15/4), trao đổi với VietTimes, bà Trần Việt Nga - Cục trưởng Cục ATTP (Bộ Y tế) cho biết trong phòng, chống thực phẩm không an toàn, thực phẩm giả, kém chất lượng, Bộ Y tế luôn nhất quán trong chỉ đạo điều hành thông qua việc xây dựng, ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật về ATTP; phối hợp liên ngành, nhất là với Bộ Công an và Ban chỉ đạo 389 của Bộ Công Thương về xử lý thực phẩm giả, thực phẩm có chứa chất cấm…
Luật ATTP quy định rõ, việc quản lý ATTP là của: Bộ Y tế, Bộ NN&PTNN (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Bộ Công Thương và UBND các cấp được quy định tại các Điều 62,63,64 và 65; Trách nhiệm: “Chủ trì việc phòng chống thực phẩm giả, gian lận thương mại trong lưu thông, kinh doanh thực phẩm” được quy định tại khoản 5 Điều 64 Luật ATTP.
Điều 64 quy định: “Trách nhiệm của Bộ Công Thương: Chủ trì xây dựng, ban hành hoặc trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, văn bản quy phạm pháp luật về ATTP thuộc lĩnh vực được phân công quản lý; Quản lý ATTP trong suốt quá trình sản xuất, chế biến, bảo quản, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh các loại rượu, bia, nước giải khát, sữa chế biến, sản phẩm chế biến bột và tinh bột…; Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về ATTOP trong quá trình sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực được phân công quản lý; Ban hành chính sách, quy hoạch về chợ, siêu thị, quy định điều kiện kinh doanh thực phẩm tại các chợ, siêu thị; Chủ trì việc phòng chống thực phẩm giả, gian lận thương mại trong lưu thông, kinh doanh thực phẩm.
Doanh nghiệp tự công bố - chính sách có từ nhiều năm
Bà Nga cũng cho biết thêm, việc công bố và đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm được quy định tại Nghị định 15/2018/ NĐ-CP ngày 2/2/2018, quy định chi tiết một số điều của Luật ATTP. Theo đó, đa số các thực phẩm được tự công bố và có 4 nhóm cần kiểm soát chặt hơn, phải được đăng ký bản công bố sản phẩm trước khi lưu thông trên thị trường.
Việc trao quyền công bố sản phẩm cho các doanh nghiệp để tạo thông thoáng trong thủ tục hành chính nhưng khi công bố doanh nghiệp phải “cam kết thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về ATTP và hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính pháp lý của hồ sơ công bố và chất lượng, ATTP đối với sản phẩm đã công bố” (quy định tại Bản tự công bố và Bản công bố sản phẩm của Nghị định 15/2018).
Quy định này nhằm gắn trách nhiệm tuân thủ các điều kiện đảm bảo ATTP và chịu trách nhiệm về an toàn sản phẩm do mình sản xuất, kinh doanh, quy định tại điểm a Khoản 2 Điều 7 và điểm a Khoản 2 Điều 8 Luật ATTP.
Theo bà Nga, chính sách tự công bố và đăng ký bản công sản phẩm của Nghị định 15/2018/NĐ-CP tiệm cận với phương thức quản lý thực phẩm của thế giới, là doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm đối với sản phẩm, không cần đăng ký với cơ quan nhà nước, chỉ một số ít các sản phẩm có công bố liên quan đến hỗ trợ bệnh tật mới cần được phê duyệt của cơ quan nhà nước trước khi lưu thông trên thị trường.
Theo khoản 8 Điều 40 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm “Tổ chức tiếp nhận và quản lý hồ sơ, cấp Giấy tiếp nhận bản công bố sản phẩm, Giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với các sản phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi”.
Ngoài ra, Nghị định 15/2018/NĐ-CP cũng quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương với việc quản lý các nhóm thực phẩm cụ thể và trách nhiệm trong thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Khoản 1 Điều 40 Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định UBND cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về ATTP trên phạm vi địa phương, chịu trách nhiệm trước Chính phủ về ATTP tại địa phương; tổ chức xử lý vi phạm pháp luật về ATTP theo quy định; chịu trách nhiệm trước Chính phủ và trước pháp luật khi để xảy ra vi phạm pháp luật về ATTP trên địa bàn.
Công tác hậu kiểm ATTP rất quan trọng
Trao đổi về công tác hậu kiểm các sản phẩm công bố, bà Nga khẳng định đây là việc hết sức quan trọng. Bộ Y tế với vai trò là thường trực Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương về ATTP, hàng năm vẫn xây dựng và ban hành kế hoạch hậu kiểm các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, làm cơ sở cho các bộ ngành và địa phương xây dựng và triển khai kế hoạch của mình; phối hợp liên ngành để xử lý nghiêm các hành vi quảng cáo sai sự thật, lừa dối người tiêu dùng.
Các cơ quan chuyên môn của Bộ Y tế đã ký Biên bản hợp tác trong đấu tranh phòng chống tội phạm về ATTP với các cơ quan của Bộ Công an. Trong đó, Cục ATTP thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Bộ Công an kiểm tra định kỳ và đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm theo thẩm quyền; phối hợp trong các hoạt động chuyên môn, cung cấp hồ sơ giấy tờ liên quan để cơ quan công an làm căn cứ khởi tố vụ án, đặc biệt trong các vụ án sản xuất kinh doanh thực phẩm giả, thực phẩm có chứa chất cấm.
Ngoài ra, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất tăng chế tài xử lý vi phạm hành chính về ATTP đối với các nhóm hành vi hay vi phạm; Bộ Công an đang đề xuất sửa đổi Bộ Luật hình sự đối với các hành vi liên quan đến ATTP - đây sẽ là công cụ hữu hiệu để xử lý nghiêm các đối tượng cố tình sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, không đảm bảo an toàn.
Hàng năm, Cục ATTP có các văn bản chỉ đạo Sở Y tế các địa phương, Sở ATTP TP.HCM triển khai công tác hậu kiểm ATTP trên địa bàn.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Cục ATTP đã có 3 văn bản chỉ đạo liên quan đến công tác hậu kiểm năm 2025, công tác triển khai Tháng hành động vì ATTP gắn với việc tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đề nghị các địa phương rà soát, cung cấp thông tin về tình hình tiếp nhận hồ sơ tự công bố và đăng ký bản công bố sản phẩm; cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP; tình hình thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đối với các cơ sở và sản phẩm có liên quan.
“Riêng đối với vụ việc sản xuất, buôn bán và tiêu thụ sữa bột giả có quy mô lớn, hoạt động trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận, Bộ Công an đã khởi tố vụ án. Vụ việc đang trong quá trình điều tra, Bộ Y tế đã và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an về các vấn đề chuyên môn để có căn cứ xử lý đúng pháp luật, truy cứu rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan”- Cục trưởng Cục ATTP chia sẻ.
Quang Linh Vlogs, hoa hậu Thùy Tiên xin lỗi sau quảng cáo kẹo Kera, Cục ATTP ra yêu cầu khẩn
Cục ATTP cảnh báo về thông tin quảng cáo thực phẩm Keto Slim
