|
|
| Chiến đấu cơ Gripen-E của Không quân Thụy Điển. Ảnh: Eurasian Times. |
Không quân Ukraine có thể nhận được sự tăng cường đáng kể trong thời gian tới khi các đồng minh NATO, bao gồm Thụy Điển và Pháp, đang cân nhắc cung cấp thêm tiêm kích Gripen và Mirage 2000-5.
Trong triển lãm quốc phòng MSPO tại Ba Lan kết thúc ngày 5/9, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pal Jonson cho biết Stockholm có thể bán cho Ukraine loại Gripen-E/F – biến thể hiện đại nhất mà Thụy Điển và Brazil đang vận hành. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh thương vụ này chỉ có thể xảy ra sau khi chiến tranh với Nga kết thúc.
Đây là lần đầu tiên Thụy Điển công khai đề cập đến khả năng bán Gripen-E/F cho Ukraine, sau nhiều năm Kiev vận động nhưng không thành công.
Gripen vốn được thiết kế với mối đe dọa Nga trong tầm ngắm: có thể cất hạ cánh trên đường băng dã chiến, bảo dưỡng nhanh chỉ trong chưa đầy 10 phút với một nhóm kỹ thuật nhỏ, và hoạt động phân tán ở các sân bay dân sự hoặc đường cao tốc. Chính vì vậy, nhiều chuyên gia quân sự phương Tây coi Gripen là ứng viên lý tưởng nhất cho Ukraine.
Tuy nhiên, Stockholm lo ngại việc chuyển giao sớm có thể ảnh hưởng đến chính năng lực phòng thủ của mình, khi hiện chỉ sở hữu khoảng 70 chiếc Gripen C và 23 chiếc Gripen D, trong lúc đang chuẩn bị đưa vào biên chế dòng Gripen E mạnh mẽ hơn.
Trong khi Thụy Điển còn thận trọng, Pháp lại tỏ ra quyết đoán. Cựu Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba tiết lộ với tờ Le Monde rằng Paris dự kiến tăng gấp đôi số Mirage 2000-5 chuyển giao cho Kiev, từ 10 lên 20 chiếc. Dù Bộ Quốc phòng Pháp chưa xác nhận, thông tin này gây chú ý bởi hiện trong kho chỉ còn 26 Mirage 2000-5.
Ukraine đã nhận lô Mirage đầu tiên vào tháng 2/2025, khi các phi công được huấn luyện trực tiếp bay chiếc đầu tiên về nước. Từ đó, Mirage cùng F-16 và MiG-29 đã tham gia nhiều trận đánh chặn tên lửa Nga, trong đó có chiến công bắn hạ tên lửa hành trình trong một trận tấn công ban đêm hồi tháng 3/2025. Tuy nhiên, lực lượng Mirage non trẻ này cũng sớm gặp tổn thất: một chiếc rơi hồi tháng 7/2025 do sự cố kỹ thuật, bên cạnh ít nhất 4 chiếc F-16 bị mất.
Mirage 2000-5 chuyển cho Ukraine được nâng cấp điện tử, radar, tích hợp tên lửa không đối không MICA và tên lửa hành trình SCALP-EG, biến nó thành chiến đấu cơ đa nhiệm có thể không chiến, đánh chặn và tấn công mặt đất. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sébastien Lecornu nhấn mạnh, Paris đã cải tiến Mirage để tăng khả năng tác chiến điện tử và tấn công mặt đất, thay vì chỉ thiên về không chiến như thiết kế gốc.
Trong bối cảnh Ukraine vẫn chờ bàn giao đầy đủ F-16 và chưa thể tiếp cận Gripen, việc Pháp dự kiến bổ sung thêm 20 Mirage 2000-5 được coi là “giải pháp cấp tốc”, giúp tăng cường năng lực phòng không trước khi Nga gia tăng các đợt tập kích đường không quy mô lớn.