Máy bay mẹ mang UAV được điều khiển qua Starlink
Điểm nổi bật nhất của chiếc RD-8 là ngoài kênh tần số vô tuyến truyền thống, UAV này còn có thể được điều khiển thông qua mạng liên lạc vệ tinh Starlink của SpaceX (Mỹ) mà phía Ukraine đang dùng. Sự phát triển này cho thấy quân đội Nga đang tìm cách tận dụng công nghệ liên lạc vốn thuộc về “phe đối địch” để đối phó Ukraine.
Bài báo trên Militarnyi phân tích, nếu công nghệ này được ứng dụng trên quy mô lớn, nó sẽ trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với Ukraine. Do dịch vụ Starlink phủ sóng khắp lãnh thổ Ukraine nhưng lại không hoạt động ở Nga, điều này giúp quân Nga khai thác “lỗ hổng”, điều khiển UAV thâm nhập sâu tới 150 km vào hậu phương Ukraine, mà không lo bị gây nhiễu hay mất kết nối. Nhờ đó, phương thức đánh vào phía sau phòng tuyến đối phương được đơn giản hóa đáng kể.
Phía Nga đã xác định loạt UAV của họ (gồm RD-7, RD-8, RD-10, RD-12…) là nền tảng đa năng, có thể yểm trợ các đơn vị đột kích và tạo thế cô lập trên chiến trường. Trong đó, mẫu RD-8 có sải cánh 3,8 m, sử dụng động cơ lai xăng – điện, bán kính tác chiến 150 km, trần bay tối đa 3 km. Khi được sử dụng làm máy bay mẹ cho UAV (mẫu hạm), nó có thể mang theo 2 chiếc UAV hạng nhẹ góc nhìn thứ nhất (FPV), mỗi chiếc mang đầu đạn 3 kg, dùng để dọn sạch các điểm chốt giữ của Ukraine trước khi tấn công.
Người Nga sử dụng “chui” Starlink đã trở nên phổ biến
Mặc dù SpaceX không cho phép bán hoặc kích hoạt thiết bị đầu cuối Starlink tại Nga, Theo bài báo, hầu hết các thiết bị đầu cuối được rao bán trên các nhóm Telegram. Tại đây người bán không chỉ cung cấp thiết bị mà còn kèm theo video hướng dẫn “cách tránh bị khóa”.
Một thị trường buôn lậu khổng lồ đã sớm đáp ứng nhu cầu của quân đội và cả dân thường Nga. Các bên trung gian—bao gồm các công ty tư nhân, nhóm buôn lậu và cửa hàng trực tuyến—đã nhập lậu thiết bị thông qua các quốc gia thứ ba như Dubai, các nước châu Âu và cựu Liên Xô, rồi chuyển tiếp đến Nga hoặc các vùng Nga chiếm đóng tại Ukraina
Để vượt qua sự phong tỏa, các nhà cung cấp sử dụng tư liệu của “người đứng tên hộ” ở nước ngoài (chủ yếu tại châu Âu) để mua và đăng ký thiết bị, sau đó chuyển qua các nước trung gian như UAE, rồi tuồn về tay quân Nga. Đáng chú ý, các nhóm trên Telegram và trang web ở Nga quảng bá thiết bị Starlink một cách công khai, thậm chí có cả hướng dẫn né kiểm soát và đăng ký thông tin giả mạo để vượt qua rào chắn địa lý của Starlink. Có nhà cung cấp trong nhóm chat thậm chí còn công khai khuyến cáo khách hàng Nga sử dụng “dữ liệu Ukraine đăng ký” để có đường truyền ổn định nhất – một tình huống vô cùng trớ trêu và mỉa mai.
Tác động chiến trường từ việc người Nga sử dụng Starlink
Việc người Nga sử dụng “chui” hệ thống Starlink đã có những tác động rõ rệt trong việc nâng cao hiệu quả tác chiến của quân Nga trên mặt trận: Starlink cho phép họ liên lạc tức thời và bảo mật, điều khiển drone và hỗ trợ hỏa lực chính xác. Theo các báo cáo, quân Nga nhờ sử dụng Starlink đã gia tăng tần suất phối hợp tấn công, cải thiện độ chính xác hỏa lực và hiệu quả hoạt động chung trên chiến trường. Đáng chú ý trong vụ đánh chiếm Vuhledar, theo một sĩ quan Ukraina cho biết, chính nhờ khả năng kết nối bằng Starlink, quân Nga đã chiếm được Vuhledar, vượt qua ưu thế công nghệ mà Ukraina từng có.
Quân Nga đã sử dụng Starlink một cách “có hệ thống”: Tình báo Ukraine ghi nhận việc sử dụng Starlink “đã dần trở nên hệ thống” trong lực lượng Nga, chẳng hạn như tại các đơn vị thuộc Lữ đoàn Không vận số 83.
Trước những thông tin về người Nga sử dụng Starlink, cả Elon Musk và SpaceX đều khẳng định chưa từng bán thiết bị Starlink cho Nga, và nếu phát hiện trạm trái phép đang được sử dụng bởi các bên không được phép, sẽ bị vô hiệu hóa ngay lập tức
Theo một số báo cáo, Lầu Năm Góc và SpaceX đã phối hợp để ngăn chặn việc sử dụng Starlink trái phép trên chiến trường, bằng cách chặn các thiết bị chưa được phê duyệt.
Theo một bản tin của Reuters ngày 15/8/2025 cho biết, một báo cáo của cơ quan giám sát nội bộ USAID trước đây cho thấy có tới hơn một nửa trong số 5.175 trạm Starlink được cung cấp cho Ukraina đã xuất hiện tại khu vực do Nga kiểm soát, dù không rõ cách chúng đến đó như thế nào.
Tóm lại, việc sử dụng trái phép Starlink ở Nga không chỉ là câu chuyện về công nghệ bị lợi dụng—nó phản ánh một nghịch lý: từ một giải pháp cứu mạng công dân Ukraina, bây giờ cũng đã trở thành vũ khí số trong tay đối phương trên chiến trường. Thực trạng này gây lo ngại sâu sắc, vì nó đe dọa làm mất đi lợi thế chiến thuật quan trọng của Ukraina.
Venezuela bị vây hãm: Liệu Nga có điều "Thiên nga trắng" Tu-160 tới bảo vệ?
Thụy Điển, Pháp cân nhắc giao "át chủ bài" trên không cho Ukraine: Có thể lật ngược thế cờ với Nga?
