Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ban bố tình trạng khẩn cấp sau sự cố mất điện diện rộng

Theo Tập đoàn điều hành lưới điện quốc gia Bồ Đào Nha (REN), sự cố xảy ra vào đầu giờ chiều ngày 28/4, khiến toàn bộ bán đảo Iberia cùng một phần lãnh thổ Pháp rơi vào tình trạng mất điện đồng loạt. Vài giờ sau, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez tuyên bố giới chức vẫn chưa thể xác định nguyên nhân chính xác của vụ việc.

Tình trạng mất điện đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống đô thị: hệ thống chiếu sáng công cộng, ổ cắm điện dân dụng và mạng lưới tàu điện ngầm đều đồng loạt ngưng hoạt động. Tại thủ đô Madrid, giao thông nhanh chóng rơi vào hỗn loạn khi đèn tín hiệu giao thông bất ngờ mất nguồn.

“Tôi đang lái xe thì đột nhiên toàn bộ đèn tín hiệu đều tắt. Mọi thứ lập tức trở nên hỗn loạn như một khu rừng không luật lệ”, ông Luis Ibáñez Jiménez chia sẻ với CNN. “Một chiếc xe buýt lớn bất ngờ lao tới, tôi buộc phải nhấn ga hết cỡ để vượt qua”.

Dù nguyên nhân của sự cố vẫn đang được điều tra, tác động của nó đã lan rộng ở mức đáng báo động: hàng loạt trung tâm giao thông bị tê liệt, và chính phủ hai nước đã triệu tập các cuộc họp khẩn cấp để điều phối ứng phó.

Tại Tây Ban Nha, Bộ Nội vụ đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại nhiều khu vực bao gồm Madrid, Andalucia, Extremadura, Murcia và La Rioja. Trong khi đó, Thủ tướng Bồ Đào Nha Luis Montenegro tuyên bố đất nước đang bước vào một cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng, đồng thời cảnh báo việc khôi phục hoàn toàn nguồn điện sẽ là một “quá trình phức tạp”.

Tính đến cuối ngày 28/4 theo giờ địa phương, giới chức hai nước cho biết nguồn điện đang dần được khôi phục tại một số khu vực. Riêng tại Tây Ban Nha, hơn 87% công suất đã được cấp lại vào sáng sớm 29/4, toàn bộ các trạm biến áp bị ảnh hưởng cũng đã hoạt động trở lại. Trên mạng xã hội, nhiều video lan truyền ghi lại cảnh người dân Bồ Đào Nha reo hò, vỡ òa trong niềm vui khi ánh đèn bật sáng trở lại trong đêm.

Trước đó, Thị trưởng Madrid José Luis Martínez Almeida đã kêu gọi người dân hạn chế di chuyển, chỉ gọi các số khẩn cấp khi thực sự cần thiết và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhường đường cho các lực lượng cứu hộ. Chính quyền thành phố Madrid sau đó đề nghị chính phủ trung ương ban bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc, trong khi lãnh đạo vùng Madrid Isabel Díaz Ayuso yêu cầu triển khai quân đội hỗ trợ công tác cứu trợ.

Trong một tuyên bố liên quan, ông Antonio Costa – Chủ tịch Hội đồng châu Âu và cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha – cho biết hiện chưa có dấu hiệu cho thấy đây là một cuộc tấn công mạng.

Tuy nhiên, Thủ tướng Montenegro cho rằng sự cố bắt nguồn từ phía Tây Ban Nha, khẳng định “không phát sinh từ lãnh thổ Bồ Đào Nha” và nhấn mạnh rằng “mọi dấu hiệu đều cho thấy vấn đề khởi nguồn từ bên kia biên giới”.

Ông João Faria Conceição, Giám đốc điều hành REN, cho biết Bồ Đào Nha bị ảnh hưởng nặng nề hơn do có sự phụ thuộc lớn vào nguồn điện nhập khẩu từ Tây Ban Nha trong khung giờ buổi sáng, khi quốc gia láng giềng này được hưởng lợi từ năng lượng mặt trời sớm hơn một giờ. “Chúng tôi nằm ở rìa hệ thống lưới điện châu Âu,” ông Conceição nói trong cuộc họp báo tối thứ Hai.

Hỗn loạn bao trùm các đô thị lớn phía Nam châu Âu

Sự cố mất điện kéo dài nhiều giờ trong ngày thứ Hai đã làm tê liệt một vùng rộng lớn của miền Nam châu Âu, gây ra tình trạng hỗn loạn tại loạt đô thị trọng điểm như Madrid, Lisbon, Barcelona, Seville và Valencia – những đầu mối giao thông, tài chính và du lịch hàng đầu của khu vực. Theo dữ liệu của Liên minh châu Âu, Madrid và Barcelona thuộc nhóm năm sân bay nhộn nhịp nhất lục địa vào năm 2023.

Trong vài giờ, nhịp sống hiện đại gần như đóng băng: thanh toán điện tử tê liệt, lực lượng cảnh sát phải trực tiếp điều phối giao thông giữa dòng xe hỗn loạn, trong khi nhà hàng, siêu thị và các cửa hiệu đồng loạt đóng cửa. Tại Madrid, lực lượng cứu hỏa thực hiện tới 174 ca “giải cứu thang máy” trong một ngày duy nhất, theo báo cáo từ Văn phòng Thông tin Khẩn cấp thành phố. Tâm lý bất an khiến nhiều người dân đổ xô đi mua thực phẩm đóng hộp và hàng hóa thiết yếu để dự trữ.

May mắn thay, những kịch bản tồi tệ nhất đã được ngăn chặn kịp thời trong những giờ đầu tiên. Giới chức Tây Ban Nha xác nhận toàn bộ nhà máy điện hạt nhân vẫn an toàn và hoạt động ổn định. Tại Bồ Đào Nha, Viện Cấp cứu Y tế Quốc gia nhanh chóng kích hoạt “kế hoạch dự phòng”, chuyển toàn bộ hệ thống liên lạc và công nghệ sang sử dụng máy phát điện. Bộ Y tế Tây Ban Nha cũng cho biết các bệnh viện trên toàn quốc đã triển khai các phương án tương tự nhằm duy trì hoạt động điều trị.

Tuy nhiên, lĩnh vực giao thông đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hàng loạt chuyến bay tại các sân bay lớn trong khu vực bị trì hoãn hoặc hủy đột ngột. Một số hãng hàng không thông báo tạm ngừng tiếp nhận hành khách. TAP Air Portugal – hãng hàng không Bồ Đào Nha – khuyến cáo hành khách không nên đến sân bay cho đến khi có thông báo tiếp theo.

Tại sân bay Humberto Delgado ở Lisbon, du khách Ellie Kenny mô tả cảnh tượng hỗn loạn: hàng trăm người xếp hàng trong bóng tối, không điều hòa, không nước sinh hoạt, và chỉ có thể thanh toán bằng tiền mặt.

Ở Tây Ban Nha, hệ thống đường sắt cũng rơi vào tình trạng tê liệt. Trên mạng xã hội, nhiều đoạn video cho thấy các đoàn tàu điện ngầm dừng đột ngột trong bóng tối tại các nhà ga ở Madrid, lối vào một số ga bị phong tỏa bằng dây cảnh báo.

Tại Pháp, một số khu vực giáp biên Tây Ban Nha cũng ghi nhận hiện tượng chập chờn điện áp. Người phát ngôn Công ty truyền tải điện quốc gia RTE xác nhận vùng xứ Basque bị mất điện trong thời gian ngắn và đã được khôi phục nhanh chóng.

Trong nhiều giờ, hàng chục triệu người dân chỉ đặt ra một câu hỏi: “Khi nào sẽ có điện trở lại?”, và quan trọng hơn, “Rốt cuộc chuyện gì đã xảy ra?”

Đến nay, cả hai câu hỏi vẫn chưa có lời giải. Và ngay cả khi điện đã được cấp lại ở nhiều khu vực, những hậu quả mà sự cố để lại sẽ còn kéo dài nhiều ngày tới. Bộ trưởng Giao thông Tây Ban Nha cho biết các tuyến tàu đường dài và tàu khu vực sẽ chưa thể vận hành trở lại ít nhất là cho đến ngày thứ Ba, trong khi tình trạng hoãn chuyến hàng không đã tạo ra hiệu ứng dây chuyền, có thể ảnh hưởng đến lịch bay trong cả tuần.

Theo CNN