|
|
| Phần xác xe tăng được cho là của T-90M xuất hiện trong đoạn video mà Ukraine đăng tải. Ảnh: Military Watch. |
Lực lượng vũ trang Ukraine mới đây công bố một đoạn video cho rằng họ đã vô hiệu hóa thành công một xe tăng T-90M của quân đội Nga tại khu vực Donetsk – điểm nóng giao tranh suốt nhiều năm qua giữa hai nước. Hiện vẫn chưa rõ chính xác phương tiện này bị phá hủy bằng cách nào, tuy nhiên lớp rỉ sét trên thân xe cho thấy nó có thể đã bị bỏ lại từ lâu trước khi lực lượng Ukraine tiếp cận.
Chiếc T-90M được trang bị giáp bảo vệ phía trên nóc – loại giáp bắt đầu được tích hợp lên các xe tăng T-90 của Nga từ giữa năm 2022 nhằm chống lại các cuộc tấn công từ trên cao bằng UAV và vũ khí diệt tăng hiện đại. Hầu hết các xe T-90 đã được nâng cấp với loại giáp này, trong khi các xe sản xuất mới được trang bị từ đầu.
T-90M hiện là dòng xe tăng chiến đấu chủ lực hiện đại và uy lực nhất của quân đội Nga. Trong giai đoạn đầu của xung đột cường độ cao năm 2022, dòng xe này từng được giữ lại không triển khai ngay, thay vào đó là các xe T-72B3 – lực lượng xung kích chủ lực – được sử dụng để tấn công vào vùng Donbass, nhưng chịu tổn thất nặng nề.
Quân đội Nga bắt đầu đặt hàng T-90M từ năm 2019, với đợt bàn giao đầu tiên diễn ra vào tháng 4/2020, sau khi quá trình thử nghiệm hoàn tất hai tháng trước đó. Mẫu xe này được xem là bước tiến vượt bậc so với các biến thể T-90 trước đó, nổi bật với giáp phản ứng nổ thế hệ mới Relikt, khoang chứa đạn được tách biệt an toàn, cùng với pháo chính 2A46M-5 và hệ thống điều khiển hỏa lực Kalina – cho phép sử dụng nhiều loại đạn tối tân hơn.
Các xe T-90M đã từng bị lực lượng Ukraine thu giữ trước đây, đáng chú ý nhất là vụ bắt giữ một xe còn gần như nguyên vẹn vào tháng 9/2022 – sự kiện thu hút truyền thông quốc tế. Việc tiếp cận các phương tiện này trong tình trạng gần như nguyên bản giúp Ukraine và các đối tác phương Tây phân tích kỹ hơn điểm mạnh, điểm yếu của dòng xe này, từ đó tìm ra phương thức đối phó hiệu quả nhất.
Ngược lại, phía Nga cũng được cho là đã rút ra nhiều bài học từ việc thu giữ các xe tăng phương Tây như Leopard 2A6 và M1 Abrams trên chiến trường.
Bộ Quốc phòng Nga, kể từ khi xung đột leo thang, đã đầu tư vào việc hiện đại hóa dòng xe T-90M. Theo các báo cáo hồi tháng 8, loại xe này đang được tích hợp hệ thống phòng vệ chủ động Arena-M, sử dụng các loại đạn đánh chặn để tiêu diệt tên lửa chống tăng trước khi chúng tiếp cận mục tiêu.
Song song với việc mở rộng sản xuất T-90M, Nga cũng đang nâng cấp các xe tăng T-72 đời cũ của Liên Xô với lớp giáp tương đương, bao gồm cả hệ thống Arena-M. Ngoài ra, kế hoạch đưa dòng tăng thế hệ mới T-14 Armata vào biên chế – vốn đã bị trì hoãn gần một thập kỷ – hiện đang được xúc tiến trở lại.
Tháng 9/2023, Nga cũng tuyên bố sẽ khởi động lại dây chuyền sản xuất dòng xe tăng T-80 vốn đã bị dừng từ hơn 20 năm trước, có khả năng dưới dạng phiên bản cải tiến toàn diện và cơ động hơn nhiều.
Tuy nhiên, quy mô sản xuất xe tăng T-90 vẫn chưa rõ ràng. Một số quan chức Nga từng tuyên bố kế hoạch sản xuất “vài trăm chiếc mỗi năm”, nhưng năng lực thực tế của ngành công nghiệp quốc phòng nước này để đạt được tốc độ đó vẫn còn là dấu hỏi.
Trong thời kỳ đỉnh cao những năm 1980, Liên Xô từng đạt sản lượng khoảng 4.000 xe tăng mỗi năm – bao gồm cả dòng T-80 phức tạp – trong khi suốt hai thập kỷ trước chiến tranh Ukraine, Nga chỉ sản xuất chưa đến 200 xe tăng mỗi năm.