Chiến tranh thế giới thứ hai đã mở ra một kỷ nguyên mới của vũ khí - các loại súng trường tấn công tự động. Những khẩu súng trường tấn công này có hỏa lực mạnh hơn so với súng tiểu liên, nhưng nhẹ hơn và tiện lợi hơn so với các loại súng trường dài tiêu chuẩn.
Đức là quốc gia đầu tiên sử dụng loại vũ khí này trên chiến trường. Họ đã gây sốc cho kẻ thù trong những năm đầu tiên của Thế chiến thứ hai bằng súng StG-44 tự động hoàn toàn, trong khi đối thủ của họ được trang bị súng tiểu liên cỡ nòng nhỏ hơn và súng trường bán tự động. Trước đây, chỉ có súng máy mới có khả năng sở hữu hỏa lực tương tự như khẩu StG-44.
StG-44 được trang bị cỡ nòng 7,92 x 33 mm thế hệ mới và có khả năng bắn 600 phát mỗi phút. Quân đội trên khắp thế giới thời điểm đó đã nhận thấy những lợi ích mà loại súng trường tấn công này đem đến cho quân đội. Chính vì vậy, các nước lớn trên thế giới đã gấp rút tạo ra các loại súng trường của riêng mình để đưa vào sử dụng trong quân đội.
Quân đội Liên Xô không phải là trường hợp ngoại lệ.
AK-47
 |
Phiên bản AK-47 đầu tiên (Ảnh: RBTH) |
Vào cuối Thế chiến thứ II, Bộ tư lệnh Liên Xô đã mở các cuộc thử nghiệm súng trường tấn công mới cho quân đội.
Họ muốn một loại khẩu súng có thể đáp ứng một số tiêu chí cụ thể. Đầu tiên, nó phải là một khẩu súng đáng tin cậy, có thể sử dụng tốt trong điều kiện khắc nghiệt trên chiến trường như đầm lầy và bụi bẩn. Phải có khả năng bắn được 600 phát mỗi phút. Tiêu chí thứ hai là phải dễ sử dụng. Tiêu chí cuối cùng là phải rẻ và dễ sản xuất hàng loạt.
Tất cả những tiêu chí trên đều được xuất hiện trên những khẩu AK-47 đầu tiên. Loại vũ khí này sử dụng các đầu đạn thế hệ mới và có khả năng bắn trúng mục tiêu cách xa 200 m.
"AK-47 có thiết kế đơn giản giúp cho quy trình bảo trì được tối giản, súng được thiết kế tương đối ngắn nên rất tiện dụng trong nhiều điều kiện chiến đấu", ông Vladimir Onokoy làm việc tại bộ phận hợp tác kỹ thuật quân sự của tập đoàn Kalashnikov chia sẻ.
Ông Vladimir Onokoy lưu ý rằng điểm nổi bật trên những khẩu AK-47 là việc chúng sử dụng cỡ nòng 7,62x39 mm mới, cho phép các kỹ sư kết hợp sức mạnh của súng trường với tốc độ bắn của súng tiểu liên lên khẩu AK-47.
Do đó, người dùng có thể bắn burst (3 viên đạn cùng một lúc) trúng mục tiêu ở khoảng cách 100-200 m. Khẩu AK-47 được trang bị băng đạn 30 viên, cho phép binh sĩ mang theo nhiều đạn hơn trên chiến trường.
Tuy nhiên, những phiên bản AK-47 đầu tiên vẫn còn một số nhược điểm và cần phải chỉnh sửa để hoàn thiện. Chúng đáp ứng các tiêu chí về độ tin cậy, dễ sử dụng và có thể sản xuất hàng loạt, nhưng thiếu đi tính chính xác và trọng lượng quá nặng.
Những bản thiết kế nâng cấp của khẩu AK đã được Quân đội Liên Xô thông qua vào năm 1949 và ngay lập tức được gửi đến các cơ sở quân sự để sửa đổi.
AKM
 |
AKM - phiên bản nâng cấp của khẩu AK-47 (Ảnh: RBTH) |
"Hai cải tiến lớn của AKM so với AK-47 là trọng lượng nhẹ hơn và dễ chế tạo hơn. AKM dễ sản xuất số lượng lớn và có giá thành rẻ hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ nhanh hơn và hiệu quả hơn cho các quốc gia trong Hiệp ước Warsaw bao gồm Romania, Hungary, Ba Lan, Đông Đức và các nước khác", ông Vladimir Onokoy chia sẻ.
Về cơ bản, các phiên bản AK-47 không có chụp bù giật đầu nòng. Do đó, vũ khí rất giật khi bắn và làm giảm đi độ chính xác. Vì vậy, các kỹ sư đã thiết kế một "bộ ổn định" cho súng trường AK để làm giảm độ giật khi bắn qua đó giúp khẩu súng ổn định hơn. "Bộ ổn định" này cũng cho phép súng có thể lắp thêm bộ phận giảm thanh.
AKM có trọng lượng nhẹ hơn và có khả năng bắn trúng mục tiêu cách xa 250 mét.
AKM được trang bị ống ngắm ban đêm và súng phóng lựu 40 mm dưới nòng đi cùng với một lưỡi lê.
Nói một cách đơn giản, AKM là một phiên bản nâng cấp của AK-47. Khẩu súng trường này khắc phục được một số nhược điểm trên các phiên bản AK-47 đầu tiên, qua đó biến chúng trở thành một trong những loại súng trường đáng tin cậy nhất trên thế giới.
Hiện nay, AKM vẫn đang được sử dụng trong các lực lượng quân đội trên khắp thế giới.
AK-74
 |
AK-74 (Ảnh: RBTH) |
Vào đầu những năm 1960, các kỹ sư Kalashnikov đã tìm cách sửa đổi AKM. Họ đã thử nghiệm với chất liệu polyme, các loại đạn mới và nghiên cứu xem các đối thủ cạnh tranh khác đang làm gì với những khẩu súng trường.
Vào thời điểm đó, Quân đội Mỹ đang sử dụng loại súng trường tấn công M-16. Khẩu súng trường này nhẹ hơn AKM và được trang bị băng đạn thế hệ mới. Nhận thấy AKM bị M-16 của Mỹ "vượt mặt", các kỹ sư Liên Xô đã quyết định nâng cấp khẩu AKM.
Phiên bản nâng cấp của AKM là AK-74, loại súng trường tấn công mới của Kalashnikov được trang bị tất cả những công nghệ tốt nhất thời điểm đó.
AK-74 có cỡ nòng 5,45x39 mm, vượt trội hơn so với cỡ nòng của khẩu AKM trước đó.
" Việc AK-74 sử dụng cỡ nòng 5,45x39 mm cho phép chúng bắn hạ các mục tiêu ở khoảng cách xa hơn. Việc được trang bị chụp bù giật đầu nòng giúp súng hoạt động ổn định hơn. AK-74 cũng có trọng lượng nhẹ hơn, đem đến sự linh hoạt trên chiến trường", ông Vladimir Onokoy cho biết.
Cỡ nòng mới giúp AK-74 hoạt động ổn định hơn - cỡ nòng 7,62x39 mm tuy uy lực nhưng độ giật và độ phân tán của đạn khi bắn quá cao. Cỡ nòng 5,45x39 mới có độ giật ít hơn và đem đến độ chính xác cao hơn. AK-74 mới cũng có khả năng bắn xa hơn 100 mét so với AKM.
AK-74 được tạo ra dựa trên vật liệu polyme mới, chúng có độ bền tương đương vật liệu kim loại và gỗ được sử dụng trên các khẩu AK trước đây. Polyme cũng làm giảm đáng kể trọng lượng của súng qua đó giúp binh sĩ có thể đem theo nhiều đạn hơn (thêm 120 viên đạn cho mỗi binh sĩ trên chiến trường).
Tuy nhiên, quân đội Liên Xô thời điểm đó không quá "vội vàng" trong việc thay thế khẩu AKM bằng AK-74, bất chấp việc AK-74 có nhiều ưu điểm hơn. Lý do là bởi giá thành của khẩu AK-74 quá đắt đỏ, chưa kể đến những chi phí đi kèm khác như việc phải mua loại đạn mới cho khẩu súng trường này.
AK-12
 |
AK-12 (Ảnh: RBTH) |
Vào giữa những năm 2010, quân đội Nga đã thay thế những khẩu AK-74 bằng một loại súng trường hiện đại hơn với tên gọi AK-12.
"AK-12 được trang bị thiết bị quan sát ban đêm và các loại ống ngắm hiện đại, phần báng súng có thể điều chỉnh được, bộ phận giảm thanh có thể tháo rời và phần tay cầm có thể thay đổi linh hoạt. AK-12 có khả năng bắn chính xác cũng như tầm ngắm xa hơn so với AK-74", ông Onokoy cho biết.
AK-12 có thể điều chỉnh thủ công để phù hợp với mỗi binh lính. AK-12 được trang bị Picatinny Rails ở trên cùng, ở bên cạnh và ở cạnh dưới súng, cho phép lắp thêm các loại ống ngắm, đèn ban đêm, tia laser và bất kỳ tiện ích nào mà quân đội muốn trang bị thêm cho súng.
Chụp bù giật đầu nòng thế hệ mới được trang bị trên AK-12 có khả năng hãm tia lửa, qua đó giúp binh lính không bị phát hiện khi nhắm bắn kẻ thù.
Các chuyên gia tại Kalashnikov Concern cho biết khẩu AK-12 sẽ phát huy tốt khả năng trong các nhiệm vụ đột kích thay vì các cuộc giao tranh trực tiếp ở giữa thành phố hoặc ở các vùng nông thôn.
Theo RBTH
