Dự kiến, phiên tòa kéo dài 1 tháng này sẽ triệu tập hơn 600 người liên quan, với 40 luật sư tham gia tranh tụng bảo vệ cho 48 bị cáo trong đại án này
Danh sách 48 bị cáo gồm Hà Văn Thắm, cựu Chủ tịch HĐQT; Nguyễn Minh Thu và Nguyễn Xuân Sơn cùng là nguyên Tổng Giám đốc; các nguyên Phó Tổng giám đốc Nguyễn Văn Hoàn, Lê Thị Thu Thuỷ, Nguyễn Minh Phương cùng 42 bị cáo nguyên là Giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch của Oceanbank.
Cụ thể, theo cáo trạng, Hà Văn Thắm và 47 bị can khác bị Viện KSND Tối cao truy tố về các tội: vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại OceanBank.
Trong số 48 bị can bị truy tố có 34 bị can nguyên là giám đốc, những người đứng đầu các Chi nhánh. Những bị can này tiếp nhận chủ trương chi lãi ngoài đối với khách hàng gửi tiền từ lãnh đạo OceanBank, Giám đốc các Khối nghiệp vụ, sau đó phân công, chỉ đạo các nhân viên tại Chi nhánh thực hiện chi tiền ngoài lãi suất huy động cho khách hàng. Những việc làm này vi phạm quy định của Ngân hàng Nhà nước về trần lãi suất huy động, gây thiệt hại lớn cho OceanBank.
Cơ quan điều tra xác định vai trò của 34 bị can này là đồng phạm giúp sức tích cực cho ông Thắm thực hiện hành vi phạm tội.
Theo cáo trạng, Hà Văn Thắm là chủ tịch Hội đồng quản trị của ngân hàng nhưng đã sử dụng những công ty và cá nhân liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến Thắm để nắm giữ 62,97% cổ phần tại OceanBank.
Trong quá trình chỉ đạo, điều hành các hoạt động nghiệp vụ ngân hàng, tài chính – tiền tệ tại OceanBank có nhiều vi phạm, dẫn đến nợ xấu tại thời điểm 31/3/2014 là hơn 14.923 tỷ đồng, chiếm 49,84% tổng dư nợ của nhà băng này. Lợi nhuận trước thuế lỗ lũy kế hơn 10.188 tỷ đồng, bằng gần 250% vốn chủ sở hữu, tức âm vốn chủ sở hữu gần 2,5 lần.
Cuối năm 2010, khi Nguyễn Xuân Sơn được điều động, bổ nhiệm làm phó tổng giám đốc PVN, theo lời khai của Thắm, Sơn giới thiệu Nguyễn Minh Thu - khi ấy là phó TGĐ OceanBank - giữ chức TGĐ thay Sơn, đồng thời đề nghị Thắm giao cho Thu tiếp tục phụ trách công tác huy động vốn như Sơn đã làm với Thắm trước đó.
Theo chỉ đạo của Hà Văn Thắm về việc chi trả lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng gửi tiền trên toàn hệ thống OceanBank, Nguyễn Minh Thu, Lê Thị Thu Thủy (Phó TGĐ) và Ngyễn Thị Minh Phương (Phó TGĐ) đã chỉ đạo lãnh đạo các khối/ban nghiệp vụ thuộc hội sở OceanBank gồm: Nguyễn Thị Nga (trưởng Ban kế toán), Vũ Thị Thùy Dương (Giám đốc ban kế toán và GD trong nước), Nguyễn Hoài Nam (giám đốc khối nguồn vốn); Nguyễn Thị Thu Ba (Giám đốc khối ngân hàng bán lẻ), Đỗ Đại Khôi Trang (GĐ khối khách hàng cá nhân) và giám đốc các chi nhánh/phòng giao dịch thực hiện chi lãi ngoài hợp dồng huy động vốn, gây thiệt hại cho OceanBank tổng cộng hơn 1.576 tỷ đồng và làm ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách tiền tệ của Chính phủ.
Trong đó Hà Văn Thắm phải chịu trách nhiệm chính về số tiền hơn 1.576 tỷ đồng; phải chịu trách nhiệm trực tiếp về số tiền sử dụng cá nhân là 278,6 tỷ. Trách nhiệm dân sự Thắm được giảm trừ hơn 170 tỷ đồng.
Bị can Lê Thị Thu Thủy phải chịu trách nhiệm liên đới về số tiền 1.576 tỷ;
Bị can Nguyễn Minh Thu chịu trách nhiệm liên đới số tiền chi trái pháp luật hơn 784 tỷ.
Bị can Nguyễn Xuân Sơn phải chịu trách nhiệm liên đới số tiền OceanBank đã chi vượt trần 544 tỷ và chịu trách nhiệm về số tiền vụ lợi hơn 246,6 tỷ…
Các bị can cấp dưới đều khai báo thành khẩn, làm việc theo chỉ đạo của cấp trên; nhiều bị can trong vụ án có hoàn cảnh gia đình khó khăn (bị bệnh hiểm nghèo; đang nuôi con nhỏ; có chồng cũng là bị cáo trong vụ án này… ); bố mẹ hoặc gia đình có nhiều cống hiến... nên VKS đã đề nghị xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nhất là với những người đã nộp tiền để khắc phục toàn bộ hậu quả thiệt hại.
Ngoài ra, trong thời gian được Tập đoàn Dầu khi PVN cử sang OceanBank tham gia quản lý với chức danh Tổng giám đốc, đồng thời là người đại diện phần góp vốn của PVN tại OceanBank, lợi dụng sự phụ thuộc của ngân hàng vào lượng tiền gửi rất lớn của PVN, vì mục đích và động cơ cá nhân, Nguyễn Xuân Sơn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao, bàn bạc và thống nhất với Hà Văn Thắm để ra chủ trương thu thêm lãi suất vay tín dụng và chênh lệch tỷ giá dưới hình thức thu phí của khách hàng thông qua Công ty BSC trái quy định của NHNN để trả lãi suất ngoài hợp đồng trên số tiền gửi của PVN tại ngân hàng.
Chủ trương này đã được Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn chỉ đạo Nguyễn Văn Hoàn, Nguyễn Minh Thu và Phạm Hoàng Giang triển khai thực hiện gây thiệt hại cho OceanBank và khách hàng gần 69 tỷ đồng.
Trong số này Nguyễn Xuân Sơn và Hà Văn Thắm cùng chịu trách nhiệm về số tiền gần 69 tỷ mà OceanBank và khách hàng bị thiệt hại;
Nguyễn Văn Hoàn với vai trò giúp sức phải chịu trách nhiệm liên đới với số tiền gần 56 tỷ;
Nguyễn Minh Thu (nguyên TGĐ) đồng phạm giúp sức, liên đới chịu trách nhiệm cùng với Nguyễn Xuân Sơn và Hà Văn Thắm số tiền thiệt hại gần 13 tỷ.
Ngoài sai phạm đối với các khoản cho công ty Trung Dung vay 500 tỷ đồng, Hà Văn Thắm và các đối tượng tại OceanBank còn có các sai phạm trong việc thẩm định, phê duyệt, giải ngân, kiểm tra sau cho vay đối với nhiều doanh nghiệp, đến nay nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) khoảng 4.935 tỷ đồng và nợ có khó có khả năng thu hồi là hơn 9.048 tỷ đồng, tài sản đảm bảo không đủ điều kiện pháp lý để định giá, công ty hoạt động thua lỗ hoặc không có nguồn thu, OceanBank xác định khó có khả năng thu hồi.
Theo quyết định trưng cầu giám định của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an, Cơ quan điều tra phối hợp với Đoàn giám định của NHNN và OceanBank rà soát đánh giá tình trạng toàn bộ các khoản nợ xấu có khả năng mất vốn, xác định hành vi vi phạm và hậu quả hoạt động cấp tín dụng tại ngân hàng này.
Đoàn giám định đã đánh giá và xác định hậu quả đối với các khoản vay của 8 khách hàng gồm công ty TNHH Bất động sản TNN; công ty CP BSC Việt Nam; Công ty CP Đầu tư và tư vấn tài chính Liên Việt; Công ty cổ phần tập đoàn Vina Megastar; Công ty CP Nam Định; Công ty CP Sân Golf Ngôi sao Chí Linh; Công ty CP Đầu tư Toàn Việt và Công ty CP Tư vấn đầu tư xây dựng và kinh doanh nhà với tổng dư nợ nhóm 5 tính đến 31/3/2016 là hơn 2.652 tỷ đồng, trong đó nợ gốc là hơn 1.785 tỷ và nợ lãi, tiền phạt hơn 866 tỷ.
Ngoài ra, cơ quan điều tra đang yêu cầu OceanBank rà soát, đánh giá, làm rõ tình trạng các khoản vay khác và xác định khả năng trả nợ của khách hàng, yêu cầu thu hồi nợ trước hạn và phối hợp với đoàn giám định NHNN xác định hậu quả đối với từng khoản vay không có khả năng thu hồi.
Do thời hạn điều tra đã hết, cơ quan cảnh sát điều tra Bộ công an quyết định tách hành vi trên, tiếp tục điều tra mở rộng và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật vào giai đoạn II của vụ án.
Tháng 11/2012, với trách nhiệm là chủ tịch OceanBank, quá trình tham gia điều hành quản trị ngân hàng đã chỉ đạo cùng với Nguyễn Văn Hoàn, Phó tổng giám đốc OceanBank giải quyết cho Phạm Công Danh thông qua công ty Trung Dung vay 500 tỷ đồng không có tài sản đảm bảo, khách hàng sử dụng vốn vay không đúng mục đích, trái quy định của NHNN về quy chế, quy trình cho vay, gây thiệt hại cho OceanBank hơn 343 tỷ đồng tiền gốc, chưa tính hơn 201 tỷ đồng tiền lãi tại thời điểm 21/10/2014.
Việc cho vay của Hà Văn Thắm và Nguyễn Văn Hoàn là trái quy định, phạm vào tội "vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của TCTD" theo điều 179 BLHS, trong đó Hà Văn Thắm là người chỉ đạo và quyết định việc cho vay còn Nguyễn Văn Hoàn là người đồng phạm giúp sức.
Theo các tội danh trên, Hà Văn Thắm có thể phải lĩnh án lên tới 30 năm tù.
Trước đó, chiều ngày 24/10/2014, Ngân hàng Nhà nước đã có công văn thông báo phát hiện một số vi phạm pháp luật nghiêm trọng của cá nhân ông Hà Văn Thắm, đồng thời đình chỉ quyền, nghĩa vụ của Chủ tịch, thành viên HĐQT ngân hàng này với ông Thắm.
Thông cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nêu rõ: Trong quá trình triển khai Đề án cơ cấu lại các tổ chức tín dụng đã được Bộ Chính trị, Chính phủ phê duyệt, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiến hành thanh tra pháp nhân, thanh tra chất lượng tín dụng đối với các tổ chức tín dụng. Qua thanh tra, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã phát hiện một số vi phạm pháp luật nghiêm trọng của cá nhân ông Hà Văn Thắm.
Cùng ngày, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã tống đạt quyết định khởi tố bị can Hà Văn Thắm, thực hiện lệnh bắt tạm giam 4 tháng với ông Thắm để điều tra về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, theo Điều 179 Bộ luật hình sự.
Đến ngày 22/12/2014, Viện KSND Tối cao đã khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Văn Hoàn, nguyên Phó Tổng Giám đốc OceanBank để điều tra về hành vi "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", theo Điều 179 Bộ luật Hình sự.
Ngày 28/1/2015, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam 4 tháng bà Nguyễn Minh Thu - nguyên Chủ tịch HĐQT OceanBank, người vừa kế nhiệm ông Hà Văn Thắm hơn 3 tháng, để điều tra về hành vi "cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại Điều 165 Bộ luật Hình sự.
Ngày 21/7/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra (C46) - Bộ Công an đã tống đạt Quyết định khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt, khám xét đối với ông Nguyễn Xuân Sơn về hành vi "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng". Ông Nguyễn Xuân Sơn từng giữ chức Tổng giám đốc Ngân hàng Ocean Bank từ cuối năm 2008 đến đầu năm 2011.
