Trước thông tin không vui cho các kế hoạch xây đường sắt của Trung Quốc ở Mỹ và Bolivia, TS Phạm Sanh, chuyên gia giao thông cho rằng, ở các nước tiên tiến, phát triển, các công trình xây dựng được tuân thủ nghiêm ngặt hợp đồng. Việc nhà thầu chậm trễ hay có bất kỳ thiếu sót, hạn chế nào không thể khắc phục đúng thời hạn thì việc hủy hợp đồng là hoàn toàn đúng luật.
“Việc này hoàn toàn bình thường, không có gì lấy làm lạ cả. Không chỉ riêng nhà thầu Trung Quốc mà nước nào cũng vậy, nếu vi phạm họ sẵn sàng chiếu theo hợp đồng để xử lý. Việc này tuân thủ nghiêm ngặt, đúng theo cơ chế thị trường hiện nay. Bên nào sai, bên đó chịu”, TS Sanh khẳng định.
Cùng đưa ra quan điểm về vấn đề này, PGS. TS Nguyễn Văn Hùng - nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Xây dựng thừa nhận, bất cứ hợp đồng nào, các nước đều tính đến những lợi ích về kinh tế và chính trị. Khi những quyền lợi này không được đảm bảo, chắc chắn họ sẽ cân nhắc để đưa ra quyết định sáng suốt.
“Giữa 2 cái mất và cái được, các nước phải tính toán để chọn cái có lợi nhất cho mình. Hơn nữa, thời gian ban đầu chưa có nhiều những lệ thuộc, giằng buộc giữa hai bên nên việc các nước thận trọng, lựa chọn cho mình những nhà thầu tốt hơn là điều dễ hiểu. Nhiều nước trên thế giới đã làm việc này rồi, ở Đông Nam Á cũng có Indonesia hay Thái Lan...”, PGS. TS Hùng nhấn mạnh.
Trung Quốc khó lòng đạt giấc mơ đường sắt
Phân tích về tham vọng muốn làm bá chủ trong lĩnh vực đường sắt của Trung Quốc, PGS.TS Nguyễn Đình Thám - Trưởng Bộ môn Công nghệ và Quản lý xây dựng, Đại học Xây dựng Hà Nội khẳng định Bắc Kinh đang tự đặt mình vào hoàn cảnh khó khi liên tiếp bị các nước hủy hợp đồng, dừng hợp tác.
“Các nước lớn, trong đó có Trung Quốc luôn muốn bành trướng, xâm nhập thị trường trên thế giới. Cụ thể là họ đang tích cực xây dựng kế hoạch đầy tham vọng mang tên “Con đường tơ lụa” mới với sự kết nối cảng biển từ Hy Lạp tới Hà Lan cũng như hệ thống đường sắt ở Hy Lạp, Serbia, Hungary.
Tuy nhiên ở đây có 2 yếu tố quyết định đến tham vọng đó của Trung Quốc.
Thứ nhất về năng lực. Bắc Kinh chưa đủ, công nghệ và kỹ thuật còn kém nhiều quốc gia có công nghệ tiên tiến trên thế giới. Trung Quốc chỉ có thể áp dụng điều này với những nước bị phụ thuộc nguồn vốn, năng lực yếu.
Thứ hai là niềm tin, Trung Quốc cũng không đạt được. Tính toàn diện thì họ đều không đạt được 2 yếu tố đó nên Trung Quốc khó có thể đạt được giấc mơ làm bá chủ đường sắt trên thế giới”, PGS.TS Thám nhận định.
Cùng chung ý kiến, PGS. TS Nguyễn Văn Hùng - nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Xây dựng nhấn mạnh, giấc mơ nào cũng cần có quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng. Đặc biệt với tham vọng làm bá chủ thế giới về đường sắt thì Trung Quốc lại càng phải có mục tiêu và định hướng cụ thể.
“Giá rẻ là một lợi thế của Trung Quốc. Nhưng bí quyết công nghệ mới là điều quan trọng, không thể ngày một, ngày hai được. Thực tế độ bền, tuổi thọ đường ray Trung Quốc chưa có, việc ồ ạt xây dựng đường tàu, nâng cấp toa tàu cũng không quyết định gì nhiều đến việc làm chủ hệ thống đường sắt trên thế giới của nước này”, PGS.TS Hùng cho hay.
Kinh nghiệm cho Việt Nam
Đối chiếu với cách xử lý cương quyết, gọn ghẽ của các nước với các nhà thầu Trung Quốc chậm tiến độ, thi công mất an toàn, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Xây dựng thừa nhận ở Việt Nam còn tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém.
Đặc biệt, đằng sau nhiều dự án dư luận còn nghi ngờ liên quan đến lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm dẫn đến tình trạng Trung Quốc thắng nhiều dự án tại Việt Nam với giá rẻ, rồi sau đó quá trình thi công liên tiếp đội giá, tăng thời gian, quá trình thi công không đảm bảo.
Bàn về giải pháp khắc phục tình trạng này, PGS.TS Hùng khẳng định cần phải học hỏi kinh nghiệm các nước, đặt biệt quy định rõ ràng trách nhiệm của các cá nhân liên quan đến các dự án, công trình xây dựng để xử lý.
Theo Đất Việt
