Giá vàng đang trải qua một năm tồi tệ. Tại sao?

Có nhiều yếu tố mà thường sẽ thúc đẩy vị thế của vàng: lạm phát kéo dài, chiến tranh, thị trường chứng khoán suy yếu. Nhưng thứ kim loại này lại giảm 10% trong năm 2022, mà phần lớn đà giảm diễn ra trong vài tháng trở lại đây. Những người dự trữ vàng đang mất tiền của họ.

Các quỹ tương hỗ vàng và quỹ hoán đổi danh mục (ETF) thậm chí còn “chảy máu” nhiều hơn, khi nhiều trong số chúng mất 20-30% trong năm nay.

Khoản lỗ đó thậm chí còn nhiều hơn nếu được đo lường từ thời điểm sau khi Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine vào tháng 2. 10,1 tỉ USD của VanEck Gold Miners ETF – quỹ có trụ sở tại Hoa Kỳ đầu tư vào các cổ phiếu khai thác vàng và bạc – đã giảm 40% từ mức cao trong tháng 4.

“Đây là những nguyên nhân kinh điển, lịch sử khiến bạn sở hữu vàng. Bởi vậy mà kết quả hiện tại của nó là đáng thất vọng trong môi trường này,” Imaru Casanova, phó quản lý danh mục đầu tư 598 triệu USD của quỹ VanEck International Investors (INIVX), chuyên đầu tư vào các công ty khai thác vàng, nói.

Nguyên nhân khiến vàng suy giảm như vậy là do đồng USD quá mạnh cùng chính sách thắt chặt tiền tệ quyết liệt của Fed, đặc biệt là kể từ tháng 6 năm nay, thời điểm mà Fed bắt đầu nâng lãi suất ngắn hạn thêm 0,75 điểm phần trăm trong mỗi cuộc họp.

Lãi suất tăng khiến cho vàng trở nên kém hấp dẫn hơn, không còn là một kênh đầu tư an toàn nếu so với trái phiếu kho bạc Mỹ, bởi thứ kim loại này không có lợi tức. Đồng USD, dần dần tăng giá từ tháng 6/2021, đã tăng mạnh cùng với hành động của Fed. Giá vàng thường được tính bằng USD, bởi vậy khi đồng bạc xanh mạnh, vàng sẽ suy yếu.

Vàng càng suy yếu bởi nguyên nhân khác: Sự quyết liệt của Fed càng khiến cho các thị trường tin rằng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ kiểm soát được lạm phát, khiến cho vàng đi xuống trong các quý hai và quý ba, theo bà Casanova.

Thomas Kertsos, quản lý danh mục đầu tư và là chuyên gia phân tích tại quỹ First Eagle, nói rằng mức tăng lợi suất trái phiếu kho bạc 10 năm, ở mức 4,2%, và trái phiếu chính phủ ngừa lạm phát (TIPS), ở mức 1,7%, đã chứng minh cho luận điểm trên.

“Thị trường đang nói với các bạn rằng Fed sẽ kiểm soát lạm phát mà không có một cú hạ cánh cứng… và đó là lý do tại sao mà giá vàng lại diễn biến như vậy,” ông nói.

Các quỹ đầu tư sở hữu các công ty khai thác vàng đã chịu tác động mạnh mẽ bởi các công ty khai thác này đặt cược lớn vào giá vàng. Điều này giúp họ thu lợi lớn khi giá vàng tăng, nhưng mặt khác cũng khiến họ thua lỗ khi giá vàng giảm. Chi phí hoạt động của các công ty khai thác tăng lên do lạm phát và các vấn đề về chuỗi cung ứng, trong khi họ không thể chuyển gánh nặng chi phí đó sang cho khách hàng, theo Christopher Mancini, quản lý danh mục đầu tư tại quỹ Gabelli Gold, nói.

Các hãng khai thác vàng vẫn có lợi nhuận, nhưng sự kết hợp giữa chi phí tăng và giá vàng giảm đã làm giảm mức lợi nhuận đó. VanEck ước tính rằng mức tổng chi phí trung bình trong ngành khai thác vàng – bao gồm chi phí sản xuất, thăm dò, duy trì nguồn vốn và quản lý – là khoảng 1.250 USD/ounce. Khi giá vàng ở mức 2.000 USD/ounce trong tháng 3, họ kiếm được khoảng 750 USD/ounce.

Hầu hết các hãng khai thác tầm trung và lớn ở Bắc Mỹ - bao gồm những tên tuổi như Newmont, Barrick Gold và Agnico Eagle Mines – đều trong trạng thái tài chính vững chắc. Bà Casanova nói rằng các công ty này vẫn có nguồn tiền mặt khỏe mạnh, và phần lớn vẫn đang đầu tư vào các dự án khai khoáng, mặc dù một số hoạt động đã bị tạm ngừng – như mở rộng mỏ Yanacocha ở Peru của Newmont hay một mở khác ở Manitoba của Alamos Gold.

Ông Mancini cho hay mức định giá cổ phiếu của các hãng khai thác vàng trước nay thường thấp. Dẫn dữ liệu từ Scotiabank, ông nói rằng tính từ năm 2015, mức định giá trung bình đối với tài sản ròng đối với nhóm này là 0,95 lần NAV, là giá trị của tổng số vàng mà họ nắm giữ trừ đi khoản nợ ròng. Cổ phiếu của các hãng khai thác vàng hiện tại đang được giao dịch với mức 0,64 lần NAV. “Đây là mức giá rẻ nhất tôi từng thấy, và tôi đã làm công việc này suốt 15 năm nay,” ông nói.

Bà Casanova nói rằng các hãng khai thác vàng đang tỏ ra thận trọng về đà tăng trưởng và nhìn có vẻ hấp dẫn nếu xét về khía cạnh định giá cân đối kế toán. “Những công ty này sẽ ở trong trạng thái tốt miễn là giá vàng giữ ở mức như hiện nay,” bà nói.

Không phải tất cả các nhà đầu tư đều cho rằng đây là thời điểm tốt để mua vàng. Phil Kossmala, đối tác quản lý tại hãng Taiber Kosmala, hãng tư vấn đầu tư cho nhiều tổ chức, đã đầu tư vào vàng và các công ty khai thác vàng trong suốt 20 năm qua, nhưng thời điểm hiện tại ông lựa chọn không mua. Định giá công ty có thể rẻ, nhưng điều đó chưa đủ để mua vào khi giá vàng đang chịu sức ép.

Thay vào đó, ông Kosmala chờ đợi tín hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ sẽ chậm lại hoặc trượt dần vào suy thoái do chính sách thắt chặt của Fed. Như từng thấy trong lịch sử, vàng tăng giá ở những thời điểm đó bởi nó được xem là kênh trú ẩn an toàn. Ông Kosmala cũng muốn chờ đến lúc đồng USD hạ giá và lãi suất thực giảm.

Những người thạo trong giới chơi vàng cũng cho rằng, điều có thể làm tăng vị thế của thứ kim loại này là khi những người tham gia thị trường nghĩ rằng ngân hàng trung ương đã để lạm phát vượt ngoài tầm kiểm soát.

Đó là điều từng xảy ra trong giai đoạn 1979-1980: Lạm phát vượt ngoài tầm kiểm soát của Fed, và giá vàng tăng chóng mặt lên mức 850 USD/ounce, tương đương hơn 3.000 USD/ounce hiện nay. Nhưng thập kỷ 70 không hẳn là giai đoạn hoàng kim của nó. Trong giai đoạn 1975-1976, ông Kertsos cho hay, các công ty khai thác vàng đã bị sức ép về mặt tài chính, và giá vàng đã giảm mạnh khi các nhà đầu tư tin rằng Fed đã kiềm chế được lạm phát. Nhưng không đúng. Lạm phát tăng trở lại, kéo theo một cuộc suy thoái và khủng hoảng dầu mỏ, từ đó làm giá vàng tăng cao. Nhưng Kertsos không cho rằng vàng hiện nay giống như với thời điểm năm 1975, mà cần theo dõi sát sao hơn.

“Không có mô hình hoàn thiện thiện nào. Mark Twain từng nói rằng lịch sử sẽ không tự lặp lại, nhưng nó xoay vần giống nhau,” ông nói. “Ngày nay, chúng ta cũng có động lực tương tự.”

Theo Barrons