|
|
| Trung Quốc đã có những bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực robot hình người trong những năm gần đây. Ảnh: SCMP. |
Sau khi sức nóng của chương trình “Sản xuất tại Trung Quốc năm 2025” dần lắng xuống, chính quyền Bắc Kinh đã tiếp tục khởi động một bước tiến chiến lược mới: tập trung phát triển các “ngành công nghiệp tương lai” – những lĩnh vực công nghệ còn đang ở giai đoạn ban đầu nhưng được kỳ vọng sẽ định hình thế giới trong tương lai. Động thái này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Trung Quốc trong cuộc cạnh tranh ngày càng gay gắt với Mỹ trên mặt trận công nghệ.
Khái niệm “ngành công nghiệp tương lai” lần đầu được Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình đưa ra vào năm 2020. Thuật ngữ này dùng để chỉ các lĩnh vực công nghệ có tiềm năng đột phá nhưng vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu hoặc thử nghiệm. Đây được xem là bước tiến tiếp theo sau các chính sách công nghiệp truyền thống, nhằm đưa Trung Quốc vươn lên trở thành cường quốc công nghệ toàn cầu.
Theo kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021–2025, Trung Quốc ưu tiên phát triển các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo lấy cảm hứng từ não bộ, công nghệ lượng tử, kỹ thuật gen, mạng lưới viễn thông thế hệ mới, công nghệ hàng không vũ trụ, khai thác biển sâu, năng lượng sạch và lưu trữ hydro.
Trong năm 2024, danh sách này tiếp tục được mở rộng. Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc (MIIT) đã bổ sung thêm robot hình người, thiết bị mạng 6G, giao diện não–máy tính, trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn và máy bay thế hệ mới vào nhóm ưu tiên.
Tại Hàng Châu – thủ phủ tỉnh Chiết Giang – một hệ sinh thái công nghệ đang phát triển nhanh chóng, biến thành phố này thành “Thung lũng Silicon mới” của Trung Quốc.
Sáu công ty khởi nghiệp nổi bật ở đây, được ví như “Sáu con rồng nhỏ”, đang thu hút sự chú ý trong và ngoài nước. Bao gồm DeepSeek (AI), Game Science (phát triển trò chơi), Unitree và Deep Robotics (robot), BrainCo (giao diện não–máy tính), và Manycore (AI không gian).
Theo báo cáo của Morgan Stanley, Trung Quốc hiện có hơn 50% số công ty robot hình người được niêm yết trên thị trường chứng khoán toàn cầu, và chiếm 45% số lượng nhà tích hợp hệ thống robot hình người. Điều này phản ánh sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ cao.
Trong khi đó, ngành công nghệ sinh học cũng đang tăng tốc. Đến tháng 3/2025, Trung Quốc đã phê duyệt năm liệu pháp điều trị ung thư bằng tế bào T CAR – chỉ đứng sau Mỹ với sáu liệu pháp. Một số công ty trong nước như WuXi AppTec đã vươn lên thành các tên tuổi lớn toàn cầu. Quốc hội Mỹ thậm chí còn cảnh báo WuXi có thể trở thành “Huawei của ngành công nghệ sinh học” do lo ngại về việc Bắc Kinh kiểm soát chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tăng tốc đầu tư, cải cách chính sách và thu hút nhân tài
Trước tiềm năng và tầm quan trọng của các ngành công nghiệp tương lai, Trung Quốc đang dồn lực đầu tư chưa từng có. Chính phủ tăng cường rót vốn, hỗ trợ chính sách và tập trung đào tạo nguồn nhân lực.
Từ năm 2023, MIIT đã triển khai cơ chế thúc đẩy đổi mới sáng tạo: công khai các thách thức công nghệ cụ thể và trao ưu tiên hỗ trợ tài chính cho các nhóm nghiên cứu hoặc doanh nghiệp có thể giải quyết trong vòng hai năm.
Trong năm 2025, các mục tiêu ưu tiên bao gồm công nghệ lượng tử, kỹ thuật sản xuất ở cấp độ nguyên tử và hydro xanh – một nguồn năng lượng sạch tiềm năng.
Tuy nhiên, dù nhận được nhiều đầu tư, các doanh nghiệp công nghệ vẫn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự chất lượng cao. Một số công ty trong lĩnh vực robot hình người cho biết họ buộc phải trả lương cao gấp 4 lần mức trung bình ở đô thị để thu hút kỹ sư và chuyên gia dày dạn kinh nghiệm.
Về chính sách tài chính, chính phủ Trung Quốc đang mở rộng các kênh gọi vốn cho doanh nghiệp công nghệ. Ông Wu Qing – Chủ tịch Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc – cho biết các công ty khởi nghiệp chưa có lợi nhuận vẫn được khuyến khích niêm yết trên sàn giao dịch công nghệ, giúp họ tiếp cận nguồn vốn để phát triển sản phẩm.
Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cũng cam kết hỗ trợ bằng các công cụ tài chính mới. Tại Diễn đàn Lujiazui ở Thượng Hải hồi tháng 6, Thống đốc Phan Cung Thăng cho biết thành phố này sẽ là nơi thí điểm phát hành trái phiếu đổi mới công nghệ và áp dụng tài trợ thương mại dựa trên công nghệ blockchain. Cơ chế chia sẻ rủi ro cũng sẽ được tích hợp nhằm khuyến khích dòng vốn đầu tư tư nhân vào lĩnh vực công nghệ cao.
Tất cả những chính sách và sáng kiến nói trên cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị một nền tảng vững chắc để chinh phục các ngành công nghiệp tương lai – không chỉ nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong nước mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ với Mỹ và phương Tây ngày càng căng thẳng.