Một đoàn tàu đệm từ (maglev) do Trung Quốc chế tạo – được kỳ vọng sẽ trở thành phương tiện giao thông mặt đất nhanh nhất từ trước đến nay của quốc gia này – vừa chính thức ra mắt công chúng tại Bắc Kinh. Đây là một dự án đầy tham vọng được kỳ vọng sẽ rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển và củng cố vị thế của Trung Quốc như một cường quốc hàng đầu thế giới trong lĩnh vực đường sắt cao tốc.
Đoàn tàu, có thể đạt vận tốc lên tới 600 km/h (tương đương 373 dặm/giờ), được công bố trong tuần này tại Triển lãm Đường sắt Hiện đại lần thứ 17, mang đến một cái nhìn mới về tham vọng của Trung Quốc trong lĩnh vực vận tải đường sắt.
Phát triển bởi Tập đoàn Công nghiệp Đường sắt Trung Quốc (CRRC), đoàn tàu có thiết kế khí động học hiện đại với phần đầu nhọn nhằm giảm lực cản không khí. Đài truyền hình trung ương CCTV công bố hình ảnh nội thất bên trong mang phong cách tương lai, nổi bật với màn hình lớn và không gian rộng rãi.
Theo đại diện dự án, giai đoạn đầu tiên của quá trình kỹ thuật đã được hoàn tất từ tháng 7 năm ngoái, và các thử nghiệm về tuyến đường, an toàn, cũng như tính khả thi kỹ thuật sẽ được tiếp tục tiến hành trước khi tàu chính thức đi vào vận hành thương mại.
Theo trang tin The Paper có trụ sở tại Thượng Hải, đoàn tàu này sẽ hoạt động như một “phương tiện vận chuyển điểm đến điểm” giữa các thành phố lớn, bổ sung cho mạng lưới đường sắt hiện có của Trung Quốc.
Ví dụ, với vận tốc tối đa 600 km/h, một chuyến tàu siêu tốc chạy tuyến Bắc Kinh–Thượng Hải (1.200 km) có thể rút ngắn thời gian di chuyển từ 5,5 giờ (theo tàu cao tốc hiện tại) xuống còn khoảng 2,5 giờ.
Kỹ sư cao cấp của CRRC, ông Shao Nan, cho biết: “Chúng tôi kỳ vọng sẽ lấp đầy khoảng trống tốc độ giữa đường sắt cao tốc và hàng không trong phạm vi dưới 2.000 km”, kết hợp độ đúng giờ và an toàn của đường sắt với tốc độ của hàng không.
Công nghệ đệm từ điện siêu dẫn tốc độ cao hứa hẹn mang lại giải pháp vận chuyển thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng hơn. Những lợi ích bao gồm: tốc độ cao hơn, tiếng ồn vận hành thấp, không phát thải và chi phí bảo trì dài hạn thấp nhờ hệ thống không tiếp xúc giúp giảm ma sát và hao mòn cơ học.
Cơ chế vận hành của maglev dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ giữa nam châm siêu dẫn trên tàu và đường ray, hoạt động sau khi tàu đạt vận tốc khoảng 150 km/h – lúc đó tàu sẽ lơ lửng. Trước ngưỡng tốc độ đó, tàu được hỗ trợ bởi bánh xe cao su.
Ông Shao cho biết thêm: “Mẫu tàu này được trang bị chức năng lái tự động hoàn toàn, tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến như truyền thông 5G, nhận diện hình ảnh bằng AI, cảm biến âm thanh và mạng lưới cảm biến dọc tuyến đường”.
Trung Quốc mở tuyến đường sắt đệm từ đầu tiên vào năm 2003 với tuyến kết nối Sân bay Quốc tế Phố Đông Thượng Hải với trung tâm thành phố, do Đức thiết kế. Tuyến đệm từ nội địa đầu tiên được đưa vào hoạt động tại Trường Sa năm 2016, tiếp đó là một tuyến tại Bắc Kinh năm 2017 – tuy nhiên cả hai đều thuộc dạng maglev tốc độ thấp với vận tốc tối đa chỉ 120 km/h.
Mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc đã bùng nổ kể từ giữa những năm 2000 và trở thành hệ thống lớn nhất thế giới, với 48.000 km đường ray tính đến cuối năm 2024. Giới chức ngành đường sắt nước này đặt mục tiêu đạt trên 50.000 km trong năm nay.
Tàu đệm từ siêu tốc mới của CRRC chỉ là một trong số nhiều dự án vận tải tiên tiến đang được triển khai tại Trung Quốc. Năm ngoái, Trung Quốc đã thực hiện chuyến chạy thử thành công một phần trong dự án hyperloop đệm từ, với mục tiêu đạt tốc độ lên tới 1.000 km/h, đánh dấu bước đột phá công nghệ then chốt. Công nghệ hyperloop – vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm – sử dụng ống chân không áp suất thấp kết hợp đẩy từ để đưa đoàn tàu chạy với tốc độ cực cao.
Tháng 5 vừa qua, các nhà nghiên cứu thuộc Tập đoàn Khoa học & Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASIC) báo cáo rằng họ đã phát triển hệ thống treo có điều khiển bằng AI, giúp giảm thiểu rung lắc mạnh ở vận tốc cao – một trong những yếu tố khiến hành khách khó chịu khi di chuyển bằng tàu siêu tốc.
Tuy nhiên, bên cạnh những bước tiến công nghệ, nhiều chuyên gia cũng chỉ ra rằng phát triển hệ thống đệm từ tốc độ cao còn đối mặt với vô số thách thức: từ kỹ thuật, tài chính đến hạ tầng cơ sở. Ví dụ, chi phí xây dựng ban đầu là cực kỳ lớn, đòi hỏi công nghệ siêu dẫn đắt đỏ và hệ thống đường ray riêng biệt dành riêng cho tàu đệm từ hoặc hyperloop.
Nga công bố phát triển máy bay không người lái lưỡng cư vận tải đầu tiên
Trung Quốc hoàn thành “Vạn lý trường thành xanh” mới, kiểm soát thêm 3 sa mạc ở Nội Mông
