"Trông rất kỳ vĩ. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một cái chảo sắt lớn như vậy", ông Fu, một công nhân 60 tuổi nói khi đứng trên sàn gỗ bóng nhìn ra kính viễn vọng FAST nằm ở trung tâm vùng tây bắc của tỉnh Quý Châu.
"Nó thực sự xứng đáng với danh tiếng của mình", ông nói thêm.
Ông Fu là một trong 50 khách du lịch tới thăm FAST vào một ngày cuối tháng 5. Chiếc đĩa này được thiết kế để giúp khám phá, lập bản đồ không gian, và lắng nghe các tín hiệu ngoài hành tinh phục vụ cho tham vọng chinh phục vũ trụ của Trung Quốc.
"Tôi muốn hỏi những người ngoài hành tinh về thế giới của họ như thế nào", ông Fu vừa nói vừa lau kính để nhìn rõ hơn. "Nhưng tôi không thể tưởng tượng ra họ thực sự trông như thế nào".
Gần đó, Liu Qingwen, một cậu bé 10 tuổi đến từ Quý Dương, thủ phủ của tỉnh Quý Châu, tỏ vẻ ít quan tâm hơn. "Cháu không muốn nói chuyện với người ngoài hành tinh," Liu ngượng ngùng nói. "Họ là mối đe dọa đối với con người".
Trung tâm của chiếc đĩa
Theo thông tin trên bảng trưng bày tại bảo tàng thiên văn, tấm kim loại cuối cùng được lắp vào chiếc đĩa FAST vào đầu tháng 1 năm 2016. Vẫn phải mất vài năm nữa để chiếc kính viễn vọng vô tuyến này có thể chính thức hoạt động, nhưng quy mô của nó đã thu hút sự chú ý trên toàn cầu. Đây là chiếc kính thiên văn vô tuyến lớn nhất thế giới, lớn hơn nhiều so với chiếc kính lớn thứ hai là đài Arecibo Observatory của Mỹ đặt tại Puerto Rico.
FAST là một cảnh tượng ngoạn mục. Theo thông tin được công bố, mất khoảng 5 năm để xây dựng nó với chi phí 180 triệu đô la, mặc dù người ta cho rằng chi phí thực tế có thể cao hơn. Để đến tham quan FAST, bạn phải vượt qua những đàn gia súc được những người nông dân địa phương chăn thả dọc theo các con đường ở Pingtang, một khu vực nông thôn nghèo ở Quý Châu với một vẻ đẹp tuyệt vời. Một con đường mới được xây dựng và một số trung tâm du lịch được thành lập nhằm phục vụ cho việc tham quan chiếc đĩa vô tuyến khổng lồ này.
Các thiết bị điện tử bị cấm trong bán kính 5km quanh chiếc đĩa. Đồng hồ, điện thoại, camere kỹ thuật số… được giữ trong những tủ khóa này.
Khoảng 9.000 người dân địa phương đã được di rời khỏi khu vực cư trú xung quanh đĩa FAST để ngăn chặn sự ảnh hưởng từ các thiết bị số. Tất cả khách tham quan đều phải bỏ lại các thiết bị điện tử trước khi vào khu FAST, khu vực được chọn bởi có mật độ dân số thấp và được bao quanh bởi các ngọn núi, tương tự như những vùng đặt thiết bị thiên văn khác như trạm thiên văn Green Bank ở Tây Virginia, nơi các điện thoại cầm tay và radio đều bị cấm.
Mô hình một người ngoài hành tinh trong bảo tàng không gian tương tác của FAST
Một nhân viên làm việc gần văn phòng bán vé của FAST nói rằng thái độ của người dân đối với việc tái định cư cưỡng bức có khuynh hướng khác biệt giữa các thế hệ. Những người trẻ tuổi đón nhận với hy vọng về những cơ hội việc làm mới, trong khi nhiều thành viên của các thế hệ lớn tuổi than khóc phải rời nơi họ đã sinh sống suốt nhiều năm.
Nông dân dắt gia súc dọc theo các con đường của huyện Pingtang, một khu vực nông thôn nghèo ở Quý Châu
Tuy nhiên, trên khắp Trung Quốc, mục tiêu tìm kiếm người ngoài hành tinh của FAST đem lại nhiều phấn khích. "Người ngoài hành tinh có thể đã nhắn tin cho chúng ta hàng chục năm qua, nhưng có lẽ chúng ta đã bỏ lỡ", và những lời tuyên bố tương tự cũng xuất hiện trên các trưng bày trong bảo tàng.
Nhưng khi FAST hoạt động, liệu nó có thực sự phát hiện tin nhắn từ người ngoài hành tinh?
Cha đẻ của chiếc đĩa này là Nan Rendong, nhà khoa học chính của FAST, đã không ngần ngại thổi phồng phát minh này. "Là kính viễn vọng lớn nhất trên thế giới đặt tại một địa điểm vô cùng yên tĩnh, ảnh hưởng của FAST tới thiên văn học sẽ rất phi thường, và chắc chắn sẽ cách mạng hóa các lĩnh vực khác của khoa học tự nhiên".
Các chuyên gia phần lớn đồng ý rằng Nan có lý khi đưa ra những tuyên bố như vậy. Những người sáng tạo ra chiếc đĩa này đã đặt mục tiêu khám phá ra 1.000 ẩn tinh (những hành tinh chưa nhìn thấy); nghiên cứu quỹ đạo của những ngôi sao này có thể làm sáng tỏ các ngoại hành tinh (các hành tinh nằm ngoài hệ mặt trời), khoảng cách trong vũ trụ và các thực thể như hố đen, và các hiện tượng vũ trụ khác. Nếu thành công, có thể có tới 2.500 ẩn tinh sẽ được phát hiện.
"Mỗi lần có sự gia tăng số lượng các xung động, là lúc một hiện tượng mới được phát hiện", Dick Manchester, một nhà thiên văn vô tuyến thuộc Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học cho biết. "Mục tiêu 1.000 xung nguyên mới được phát hiện là thực tế. Số lượng ẩn tinh tăng gấp đôi chắc chắn sẽ mang lại những phát hiện bất ngờ".
Một du khách nhìn chăm chú trong bảo tàng không gian tương tác của FAST
Manchester nói rằng việc khám phá ra một ẩn tinh quanh một hố đen sẽ cho phép quan sát sâu vào các thực thể bí ẩn này. Việc theo dõi ẩn tinh cũng có thể giúp xác định sự tồn tại và giải thích về vật chất tối, vật chất tuy không quan sát được nhưng nhiều nhà khoa học tin là chiếm phần lớn vũ trụ dù khoa học vẫn chưa xác nhận. FAST cũng sẽ khảo sát sóng hấp dẫn "gợn sóng" qua không gian do các vật thể tăng tốc lớn gây ra. Chiếc đĩa cũng quét không gian để xác định những vụ nổ nhanh, xung radio ngắn không rõ nguồn gốc đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà thiên văn học.
Nhưng nói đến khả năng của FAST, nhiều người quan tâm về khả năng chiếc đĩa có nhận được tin nhắn từ người ngoài hành tinh. Peng Bo, người đứng đầu Tổ chức Quan sát Thiên văn Quốc gia của Trung Quốc, đã tuyên bố rằng "tiềm năng của FAST để khám phá một nền văn minh ngoài hành tinh sẽ gấp 5 đến 10 lần so với các thiết bị hiện tại vì nó có thể nhìn thấy các hành tinh xa hơn và tối hơn".
Douglas Vakoch, chủ tịch METI International, một tổ chức nỗ lực liên lạc với người ngoài hành tinh, nói với trang Motherboard rằng những nỗ lực của FAST trong lĩnh vực này sẽ không chỉ dừng lại ở việc chờ đợi một tin nhắn radio từ sao hỏa "Xin chào! Có ai ở đó không!". Chiếc đĩa sẽ hỗ trợ những nỗ lực xây dựng bản đồ phân bố hydro trong dải ngân hà và các thiên hà lân cận khác, bởi sự thay đổi về hydro là một dấu hiệu về hành tinh có thể tồn tại sự sống.
Vakoch nói thêm do công nghệ vô tuyến hiện tại hạn chế, FAST chỉ có thể nhận những tín hiệu cực mạnh phát đi một cách có chủ ý chứ không phải là những tín hiệu ngẫu nhiên tương tự như tín hiệu tivi hay radio.
"Chúng tôi chỉ có thể thấy loại tín hiệu mà FAST sẽ tìm kiếm: các tín hiệu băng hẹp, một thứ gì đó sẽ có nhiều năng lượng", ông nói.
Tất cả đều nhằm mục đích lớn của chiếc đĩa là nghe ngóng vũ trụ, nhưng nếu cuộc sống thực sự tồn tại bên ngoài trái đất, liệu nó có thực sự thông minh như chúng ta vẫn nghĩ? Liệu có đủ công nghệ để gửi cho chúng ta một tin nhắn? Liệu họ có thực sự muốn không? Và tại sao?
Vì vậy, FAST sẽ cần nhiều yếu tố phù hợp để nhận được một thông điệp có ý nghĩa từ một nền văn minh ngoài trái đất. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học tin rằng xác suất của cuộc sống ngoài Trái đất là cao. Manchester nói rằng "hầu như được bảo đảm".
"Sự hình thành và phát triển Trái đất có thể không phải là một sự kiện lớn. Không có gì là đặc biệt về sự tiến hóa ở đây. Tuy nhiên, khoảng cách trong không gian rất lớn và việc có thể giao tiếp trong không gian là rất khó".
Không chỉ các nhà sản xuất của FAST có niềm tin này. Tỷ phú Nga Yuri Milner đã bỏ ra 100 triệu USD cho Breakthrough Listen, một dự án thăm dò nhiều ngôi sao cũng có liên quan đến việc nghe các tín hiệu vô tuyến của người ngoài hành tinh.
Người dân địa phương khoe ảnh chiếc đĩa
Cả Manchester và Vakoch đều cho rằng nếu cuộc sống thông thái có ở ngoài trái đất, rất có thể khả năng công nghệ của họ tiên tiến hơn chúng ta nhiều. Nếu như thế thì việc gửi tín hiệu radio sẽ khá dễ dàng và có thể những người ngoài hành tinh đã biết về sự sống trên Trái đất.
"Nền văn minh của chúng ta chỉ mới phát triển được ngàn vạn năm", ông Manchester nói. "Các nền văn minh khác có thể đã có hàng tỷ năm tiến hóa, hầu như chắc chắn rằng bất cứ nền văn minh nào khác chúng ta phát hiện ra sẽ có những tiến bộ vượt bậc so với chúng ta".
Theo Vakoch, nếu một nền văn minh như vậy chỉ cách con người 300 năm, khả năng giao tiếp của họ sẽ tân tiến đến mức chúng ta khó thể hiểu được.
Vì vậy, tỷ lệ những người ngoài hành tinh có khả năng siêu tiên tiến này có liên hệ với FAST như thế nào? Vakoch nói rằng mặc dù nó có cảm giác như là một bước tiến dài, nhưng nhiều khám phá thiên văn trước đây không chỉ ra điều này.
Ví dụ, sau khi các ẩn tinh được phát hiện vào năm 1967, chúng được đặt biệt danh là LGM (viết tắt của "những con người xanh") bởi vì các nhà thiên văn học chưa bao giờ quan sát thấy bất cứ điều gì không được tạo ra bởi con người lại có xung nhịp đều đặn như vậy. Hành tinh ngoại lai đầu tiên được phát hiện vào năm 1992, và bây giờ nhiều hành tinh ngoại lai có khả năng có sự sống đã được ghi lại. FAST gần như chắc chắn sẽ thêm nhiều thông tin phong phú về lịch sử của thiên văn học.
Các kính viễn vọng trên các ban công của một khách sạn gần bảo tàng FAST
"Chúng tôi rất lạc quan với nghiên cứu của mình. Mọi thứ chúng tôi phát hiện được đều chứng tỏ có sự sống ngoài không gian kia". Vakoch nói: "Nhưng chúng tôi vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng nào chứng minh thậm chí có vi khuẩn tồn tại trong không gian".
"Tôi tin rằng FAST sẽ tìm thấy họ," ông nói thêm. "FAST là một bước đột phá để thám hiểm vũ trụ, tôi muốn gửi lời chào tới những người ngoài hành tinh, sau đó thảo luận về nguồn gốc của cuộc sống và sự tiến hóa của con người với họ. Tôi muốn biết chúng ta đến từ đâu, và chúng ta sẽ đi đâu".
Theo VnReview (nguồn MotherBoard)
