|
|
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bắt tay nhau khi tham dự cuộc họp báo chung tại Nhà Trắng ở Washington, D.C., Mỹ ngày 13/2. Ảnh: Reuters. |
New Delhi đã tạm dừng kế hoạch mua vũ khí và máy bay mới từ Mỹ, theo ba quan chức Ấn Độ am hiểu vấn đề. Động thái này được xem là dấu hiệu cụ thể đầu tiên của sự bất mãn sau khi Tổng thống Donald Trump áp thuế lên hàng xuất khẩu của Ấn Độ, kéo quan hệ hai nước xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.
Ấn Độ dự kiến sẽ cử Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh sang Washington trong vài tuần tới để công bố một số hợp đồng mua sắm, nhưng chuyến đi này đã bị hủy, hai nguồn tin nói với Reuters.
Ngày 6/8, ông Trump áp thêm mức thuế 25% đối với hàng hóa Ấn Độ, coi đây là biện pháp trừng phạt vì New Delhi mua dầu từ Nga – điều mà ông cho rằng đồng nghĩa với việc tài trợ cho cuộc chiến của Moscow ở Ukraine. Động thái này nâng tổng thuế lên 50% – một trong những mức thuế cao nhất đối với đối tác thương mại của Mỹ.
Tổng thống Mỹ vốn có tiền sử “quay xe” nhanh với các chính sách thuế quan, và Ấn Độ khẳng định vẫn duy trì thảo luận tích cực với Washington. Một nguồn tin cho biết, các thương vụ quốc phòng có thể vẫn diễn ra khi hai bên làm rõ vấn đề thuế và định hướng quan hệ song phương, nhưng “không sớm như dự kiến”.
Một quan chức khác cho hay, chưa có chỉ thị bằng văn bản để dừng mua sắm, nghĩa là New Delhi có thể đảo ngược quyết định nhanh chóng, nhưng “hiện tại chưa có tiến triển mới”.
Ngay sau khi thông tin này được đăng tải, chính phủ Ấn Độ phát đi tuyên bố dẫn lời một nguồn tin Bộ Quốc phòng, gọi các tin tức về việc tạm dừng đàm phán là “sai sự thật và bịa đặt”, đồng thời khẳng định việc mua sắm vẫn diễn ra “theo đúng quy trình hiện hành”.
New Delhi, vốn xây dựng quan hệ đối tác chặt chẽ với Mỹ trong những năm gần đây, cho rằng mình đang bị nhắm mục tiêu không công bằng, trong khi Washington và các đồng minh châu Âu vẫn giao thương với Moscow khi có lợi cho họ.
Reuters lần đầu tiết lộ rằng các cuộc thảo luận về việc Ấn Độ mua xe chiến đấu Stryker của General Dynamics Land Systems và tên lửa chống tăng Javelin do Raytheon và Lockheed Martin phát triển đã bị đình trệ vì vấn đề thuế.
Ông Trump và Thủ tướng Narendra Modi hồi tháng 2 đã công bố kế hoạch mua và cùng sản xuất các loại vũ khí này.
Ông Singh cũng dự định công bố hợp đồng mua 6 máy bay trinh sát Boeing P8I cùng hệ thống hỗ trợ cho Hải quân Ấn Độ trong chuyến thăm Mỹ vừa bị hủy. Thỏa thuận trị giá 3,6 tỷ USD này đã ở giai đoạn đàm phán nâng cao, theo các quan chức.
Boeing, Lockheed Martin và General Dynamics từ chối bình luận, chuyển câu hỏi sang chính phủ Mỹ và Ấn Độ. Raytheon không phản hồi yêu cầu bình luận của Reuters.
Mối quan hệ với Nga
Mối quan hệ an ninh sâu sắc giữa Ấn Độ và Mỹ – được thúc đẩy bởi đối thủ chiến lược chung là Trung Quốc – từng được các chuyên gia Mỹ ca ngợi là thành tựu chính sách đối ngoại quan trọng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Ấn Độ hiện là nước nhập khẩu vũ khí lớn thứ hai thế giới, trong đó Nga là nhà cung cấp truyền thống hàng đầu. Tuy nhiên, những năm gần đây, Ấn Độ đã chuyển sang mua nhiều hơn từ các nước phương Tây như Pháp, Israel và Mỹ, một phần vì năng lực xuất khẩu vũ khí của Nga bị hạn chế do chiến tranh Ukraine, và một số vũ khí Nga bị đánh giá kém hiệu quả trên chiến trường.
Một quan chức cho biết, quan hệ đối tác quốc phòng rộng hơn giữa Mỹ và Ấn Độ – bao gồm chia sẻ tình báo và tập trận chung – vẫn diễn ra bình thường.
New Delhi vẫn để ngỏ khả năng giảm nhập dầu từ Nga và mua từ các nguồn khác, bao gồm cả Mỹ, nếu nhận được mức giá tương đương, theo hai nguồn tin khác.
Tuy nhiên, những lời đe dọa từ ông Trump và làn sóng chủ nghĩa dân tộc chống Mỹ gia tăng tại Ấn Độ đã “khiến ông Modi khó xoay trục từ Nga sang Mỹ về mặt chính trị”. Dù vậy, mức chiết khấu dầu Nga hiện đã giảm xuống thấp nhất kể từ năm 2022.
Quan hệ Mỹ - Ấn vốn có những căng thẳng âm ỉ. New Delhi nhiều lần bác bỏ tuyên bố của ông Trump rằng Mỹ từng làm trung gian ngừng bắn giữa Ấn Độ và Pakistan sau 4 ngày giao tranh hồi tháng 5. Sau đó, ông Trump còn tiếp đón Tổng tham mưu trưởng quân đội Pakistan tại Nhà Trắng.
Gần đây, Moscow đã tích cực chào bán cho Ấn Độ các công nghệ quốc phòng mới như hệ thống tên lửa phòng không S-500, theo một quan chức Ấn Độ và một nguồn tin Nga.
Hiện Ấn Độ chưa thấy nhu cầu mua thêm vũ khí từ Nga, nhưng do mối quan hệ quốc phòng kéo dài hàng thập kỷ, New Delhi vẫn cần sự hỗ trợ của Moscow để duy trì hệ thống quân sự hiện tại.