Xuất hiện bí ẩn và bất ngờ
Vào giữa năm 2023, bắt đầu có tin đồn về một loại UAV tấn công mới của Nga, tương tự Geran-2 nhưng có những điểm khác biệt nhỏ. Lúc đó, UAV này đã được sử dụng trong các đợt tấn công quy mô lớn. Về sau, nó được xác định là Harpia-A1, nhưng phía Nga không công bố chính thức thông tin chi tiết nào.
Theo một bản tin của Reuters năm 2024, UAV này được Nhà máy điện cơ IEMZ Kupol tại Izhevsk phát triển và sản xuất. UAV đã được sản xuất hàng loạt từ năm 2023 và nhanh chóng đưa vào biên chế.
Tăng tốc sản xuất và ứng dụng chiến đấu
Trong năm 2024, báo chí nước ngoài đưa tin Nga có kế hoạch sản xuất khoảng 2.000 UAV Harpia-A1, và năm 2025 con số này sẽ tăng gấp ba lần. Đến đầu tháng 8/2025, 1/4 đơn hàng đã hoàn thành.
Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga giữ kín thông tin về loại UAV mới này. Mãi đến cuộc duyệt binh Ngày Chiến thắng 9/5/2025, Harpia-A1 mới được công bố công khai. UAV được trình diễn bởi Lữ đoàn Hệ thống không người lái số 7, trên các xe tải bọc thép KAMAZ – phương tiện tiêu chuẩn của lực lượng UAV Nga.
Harpia-A1 được sử dụng từ mùa hè 2023 để tấn công các mục tiêu tại Ukraine, thường sử dụng phối hợp với tên lửa hành trình hoặc các UAV khác trong các đợt tấn công hỗn hợp. Hình ảnh điều khiển từ UAV trinh sát cho thấy Harpia-A1 được sử dụng phổ biến và hiệu quả trong thực địa.
Ước tính, mỗi tháng quân đội Nga sử dụng khoảng 500 chiếc UAV Harpia-A1. Phía Ukraine tuyên bố họ đã bắn hạ hầu hết các UAV này, nhưng cùng lúc lại phải giải thích cho các vụ nổ và cháy tại các cơ sở quân sự của mình.
Do điều kiện thực tế và thông tin hạn chế, không thể xác minh đầy đủ số liệu sử dụng loại UAV này. Trong nhiều trường hợp, không thể phân biệt được UAV nào tấn công: Geran-2 hay Harpia-A1, vì chúng có hình dáng tương tự.
Tuy nhiên, rõ ràng Harpia-A1 vẫn sẽ tiếp tục đóng vai trò chủ lực trong tương lai, và nhiều khả năng sẽ xuất hiện các biến thể mới với tính năng được nâng cấp.
Giữ bí mật để tránh bị phương Tây trừng phạt
Quân đội Nga và ngành công nghiệp quốc phòng nước này giữ bí mật về Harpia-A1 nhằm tránh bị tác động bởi các lệnh trừng phạt quốc tế. Trong khi đó, phương Tây liên tục cố gắng thu thập thông tin để ra quyết định phong tỏa công nghệ.
Ví dụ: cuối năm 2024, khi Reuters cho biết UAV Harpia sử dụng động cơ xăng của Trung Quốc, do Công ty Động cơ máy bay Limbach Hạ Môn cung cấp, ngay sau đó, Mỹ và EU đã áp đặt lệnh trừng phạt lên công ty này cùng nhiều bên liên quan.
Tuy nhiên, Nga đã nhanh chóng điều chỉnh tuyến cung ứng, thông qua các bên trung gian, ngụy trang động cơ thành linh kiện dân dụng để tiếp tục nhập khẩu. Rất có thể các lệnh trừng phạt mới sẽ tiếp tục được áp dụng để đối phó với chiến lược này.
Ngoài động cơ, UAV Harpia-A1 có thể còn dùng các linh kiện nước ngoài khác. Phía Ukraine và phương Tây đang nỗ lực truy tìm nguồn gốc để cắt đứt chuỗi cung ứng, nhưng thực tế cho thấy hiệu quả còn hạn chế. Nga và các đối tác đang tìm cách vượt rào, tiếp tục có linh kiện để sản xuất.
Thiết kế và đặc điểm kỹ thuật cùng tương lai phát triển
Harpia-A1 có thiết kế tương tự UAV cảm tử Geran-2 nhưng được nâng cấp đáng kể: Thiết kế không có đuôi, dùng cánh tam giác với phần mũi kéo dài
Chiều dài: 3–3,5 mét; trọng lượng cất cánh: ≥ 300 kg. Động cơ: piston với chân vịt đẩy
Tốc độ bay: khoảng 180–200 km/h; tầm bay: ≥ 1.500 km
Điều khiển: Tự động lái, dùng GPS kháng nhiễu + dẫn đường quán tính
Cuối hành trình có thể dùng dẫn đường quang học (EO) để tăng độ chính xác
Vũ khí: Đầu đạn nặng 150 kg, loại nổ phá mảnh cao, có khả năng phát triển thêm các loại đầu đạn khác trong tương lai.
So với Geran-2, Harpia-A1 có kích thước và trọng lượng lớn hơn; khả năng bay xa và chính xác hơn; đầu đạn nổ mạnh hơn, phù hợp cho nhiệm vụ tấn công tầm xa và xuyên thủng hệ thống phòng không hiện đại
Kể từ khi UAV cảm tử Geran-2 (Shahed-136) xuất hiện năm 2022, Nga đã nhận ra tiềm năng to lớn của loại vũ khí này. Harpia-A1, ra đời năm 2023, là bước phát triển tiếp theo của khái niệm này.
Harpia-A1 đang được sản xuất hàng loạt, sử dụng phổ biến trong các đợt tấn công lớn và chứng minh được hiệu quả. Trong tương lai gần, các biến thể mới với khả năng tác chiến đặc biệt có thể sẽ xuất hiện, tiếp tục mở rộng năng lực tấn công không người lái của Nga.
"Át chủ bài" Su-57 xuất trận quy mô lớn: Nga thử vũ khí mới cực khó bị phát hiện tại Ukraine
Đòn UAV của Ukraine gây thiệt hại cho Nga: Su-30SM bị phá hủy tại căn cứ ở Crimea
