Sai lầm về dinh dưỡng
50 năm trước, nguyên nhân tử vong chủ yếu của người Việt đến từ bệnh truyền nhiễm, thì nay trong 8/10 người tử vong là do bệnh không lây nhiễm; riêng bệnh tim mạch chiếm 4 ca, ung thư 2 ca, đái tháo đường và COPD mỗi bệnh 1 ca. Mà, một nguyên nhân quan trọng là dinh dưỡng và lối sống chưa hợp lý.
Thông tin này được TS.BS Trương Hồng Sơn, Phó Tổng Thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, chia sẻ tại tọa đàm “Chăm sóc sức khỏe cộng đồng - giải pháp bền vững cho sự phát triển” do Báo Nhân Dân phối hợp với Felecia tổ chức sáng nay, 18/9.
Ông Sơn nhấn mạnh Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng kép: vừa suy dinh dưỡng, vừa thừa cân, béo phì. Có những gia đình, một trẻ thiếu cân, trong khi anh chị em lại béo phì. Nếu trước kia suy dinh dưỡng gắn với nghèo đói, thì nay phần lớn do thiếu kiến thức. Nhiều phụ huynh cho rằng “gầy rồi sẽ béo”, nhưng thực tế trẻ thấp còi do thiếu vi chất sẽ có nguy cơ thừa cân khi trưởng thành mà vẫn kém phát triển chiều cao.
Theo TS.BS Phan Bích Nga, Trưởng khoa Khám dinh dưỡng trẻ em Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ trên 6 tuổi trong vòng 10 năm qua đã gần gấp đôi, từ 8,4% lên gần 16%.
“Người trẻ hiện nay tiêu thụ nhiều đồ ăn nhanh, thừa năng lượng nhưng lại thiếu vitamin, khoáng chất. Trong khi đó, thói quen ít vận động, làm việc văn phòng, đi lại bằng phương tiện cá nhân càng làm gia tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa”, bà phân tích.
Cách phòng bệnh từ gốc
Các chuyên gia nhấn mạnh yếu tố then chốt để giảm gánh nặng bệnh tật nằm ở thay đổi thói quen dinh dưỡng và lối sống. TS.BS Trương Hồng Sơn lưu ý: “Chúng ta thường chú ý đến năng lượng nhưng lại bỏ quên vi chất. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ‘đói vi chất’, khiến cơ thể suy yếu, dễ mắc bệnh”.
Theo ông, trẻ em không thể ăn uống y hệt người lớn. Tùy cân nặng và giai đoạn phát triển, trẻ cần bổ sung các vi chất khác nhau để đảm bảo cả cân nặng lẫn chiều cao.
Chúng ta cần phải hiểu biết về thành phần dinh dưỡng. Thí dụ, thịt đỏ hiện nay chúng ta ăn nhiều nhưng lại nhiều nguy cơ bệnh tật từ thịt đỏ. Làm thế nào ăn loại thịt đỏ này bảo đảm đủ vi chất nhưng không gây ra nguy cơ bệnh tật rất khó.
Thí dụ nữa, về dầu mỡ, thường người dân có 2 thái cực, người thì coi là quan trọng, nhưng có người coi là nguy hại. Nhiều người áp dụng trẻ em ăn dầu mỡ như người lớn, nhưng thực tế, nhu cầu trẻ em và người lớn khác nhau.
90% trẻ đến khám tại chỗ chúng tôi bị suy dinh dưỡng vì thiếu dầu mỡ. Người lớn chỉ cần 15% dầu mỡ, nhưng trẻ em cần tới 25%.
Khi thiếu dầu mỡ, trẻ sẽ bị thiếu vitamin D và K2, khi đó, canxi không vào được xương. Vì thế, đôi khi trẻ em suy dinh dưỡng không phải ăn chưa đủ mà vì sai lầm trong sử dụng của mỗi lứa tuổi.
ThS.BS Từ Quang, Học viện Quân y, nói nguồn thực phẩm ngày nay thay đổi, nhiều chế phẩm công nghiệp chứa chất bảo quản, chất điều vị nhưng nghèo vi chất. “Cơ thể muốn vận hành tốt cần đầy đủ vi chất. Việc thiếu hụt sẽ không chỉ ảnh hưởng đến tuổi thọ mà còn làm giảm chất lượng sống”, ông nhấn mạnh.
Chính vì vậy, các chuyên gia đồng thuận rằng khẩu phần ăn đa dạng, giàu rau củ quả, kết hợp tăng cường vận động, giảm stress là nền tảng quan trọng. Bên cạnh đó, phòng bệnh cần được đặt lên hàng đầu, thay vì chỉ tập trung chữa bệnh.
Theo TS Sơn, bên cạnh dinh dưỡng tự nhiên, nhiều sản phẩm bổ sung như High Colostrum Avenir, PhycoVitC Avenir đã được nghiên cứu nhằm hỗ trợ sức khỏe cộng đồng khi chứa kháng thể tự nhiên giúp nâng cao sức đề kháng, đặc biệt cho trẻ em và người cao tuổi, góp phần cải thiện miễn dịch, phòng chống bệnh tật trong môi trường nhiều áp lực và ô nhiễm.
Ông Sơn lưu ý: Rất khó có "siêu thực phẩm" nào bổ sung đủ chất ngay và lời khuyên là phải đa dạng bữa ăn. Bên cạnh đó, một ngày phải ăn 20 loại thực phẩm nhưng ăn 20 loại như thế nào để tránh béo thì phải kiểm soát thực phẩm.
Không ít người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội, nhưng họ chỉ đọc tài liệu nào đó chưa được kiểm chứng nên các thông điệp đưa ra không chính xác, nên rất nguy hại. Sai lầm về nuôi dưỡng trong 1-2 năm sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe.
Các chuyên gia lưu ý rằng việc lựa chọn sản phẩm bổ sung phải minh bạch, có chứng nhận an toàn, rõ ràng về nguồn gốc và phù hợp với từng nhóm đối tượng, để giúp nâng cao sức khỏe.
Bộ Y tế và Bộ VHTTDL phối hợp xử lý 2 người nổi tiếng quảng cáo sản phẩm dinh dưỡng sai sự thật
Bộ Y tế vào cuộc vụ Nestlé Milo quảng cáo sản phẩm "được thử nghiệm lâm sàng bởi Viện Dinh dưỡng”
Doanh nghiệp phản đối bổ sung vi chất dinh dưỡng vào muối, bột mì: Các nhà khoa học nói gì?
