Thông tin trên được đưa ra tại lễ mít tinh nhân Ngày An toàn Người bệnh Thế giới 2025 tổ chức ở Bệnh viện Nhi Trung ương chiều nay, 17/9.
Thách thức toàn cầu và những con số cảnh báo
Nhiều năm qua, WHO liên tục cảnh báo về an toàn người bệnh. Những sự cố y khoa không chỉ gây tổn thất về tính mạng mà còn làm gia tăng chi phí điều trị, bào mòn niềm tin của người dân vào hệ thống y tế. Con số 2,6 triệu ca tử vong có thể phòng ngừa mỗi năm tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình không chỉ là thống kê khô khan, mà là những bi kịch gia đình, những mất mát không thể bù đắp.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết trung bình cứ 10 bệnh nhân thì có tới hơn 1 người gặp sự cố y khoa. Đây là tỷ lệ cao và cần được nhìn nhận như một ưu tiên hàng đầu trong quản lý y tế, thay vì chỉ là hậu quả tất yếu của quá trình điều trị.
Với chủ đề năm 2025 là “An toàn từ lúc chào đời”, WHO nhấn mạnh sự bảo vệ toàn diện cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ – những đối tượng dễ tổn thương nhất. Ở Việt Nam, mỗi ngày có hàng nghìn ca sinh, hàng nghìn em bé cần được chăm sóc đặc biệt trong những giờ đầu tiên của cuộc đời. Chỉ một sai sót nhỏ trong khâu theo dõi, tiêm chủng, hay xử trí biến chứng cũng có thể để lại hậu quả nặng nề.
Bộ Y tế cũng kêu gọi các cơ sở y tế tăng cường huấn luyện, xây dựng quy trình chuẩn và giám sát liên tục để giảm thiểu rủi ro. Các bậc phụ huynh cũng được khuyến nghị chủ động tìm hiểu thông tin, tham gia vào quá trình chăm sóc trẻ, bởi sự an toàn không chỉ đến từ y bác sĩ mà còn từ sự phối hợp chặt chẽ của gia đình.
Nỗ lực của Việt Nam trong đảm bảo an toàn người bệnh
Theo ông Thuấn, những năm qua, Việt Nam đã có nhiều bước tiến: từ việc ban hành các hướng dẫn về quản lý sự cố y khoa, triển khai hệ thống báo cáo sai sót y khoa không mang tính trừng phạt, cho đến mở rộng mạng lưới đào tạo về an toàn người bệnh. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khoảng trống: nhận thức chưa đồng đều, hạ tầng y tế còn thiếu thốn, đặc biệt ở tuyến cơ sở; và văn hóa “không đổ lỗi” vẫn chưa thực sự thấm sâu trong từng đơn vị.
Ông Thuấn nhấn mạnh: “An toàn người bệnh vừa là thước đo chuyên môn vừa là thước đo văn minh của xã hội. Mỗi sự cố được phòng tránh không chỉ cứu một mạng sống, mà còn bảo vệ niềm tin của nhân dân đối với ngành y tế”.
Nhiều phụ huynh chia sẻ rằng họ từng trải qua những phút giây lo lắng tột độ khi con mình gặp biến chứng y khoa. Có trường hợp trẻ sinh non phải nằm lồng ấp suốt nhiều tháng, cha mẹ luôn nơm nớp lo sợ chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể nguy hiểm đến tính mạng con.
Một số bệnh nhân trưởng thành cũng khẳng định: khi được bác sĩ giải thích rõ ràng, minh bạch về các rủi ro và cách phòng tránh, họ cảm thấy yên tâm hơn và sẵn sàng hợp tác trong điều trị. Điều này cho thấy sự minh bạch và đồng hành chính là chìa khóa để xây dựng niềm tin và giảm thiểu sự cố.
Hướng tới hệ thống y tế lấy an toàn làm trọng tâm
Để giảm thiểu 2,6 triệu ca tử vong có thể phòng tránh trên toàn cầu, WHO kêu gọi các quốc gia tăng cường đầu tư vào an toàn y tế, coi đây là nền tảng của chất lượng dịch vụ. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó: cần đồng bộ từ chính sách, nguồn lực tài chính, hạ tầng, cho tới đào tạo nhân lực.
An toàn người bệnh không chỉ là nhiệm vụ của riêng bệnh viện hay bác sĩ, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống y tế và xã hội. Mỗi người dân khi tham gia vào quá trình khám chữa bệnh cần được khuyến khích phản hồi, giám sát và đồng hành. Chỉ khi toàn xã hội cùng chia sẻ mục tiêu “không một ai bị bỏ lại phía sau” thì con số 2,6 triệu ca tử vong mỗi năm mới dần được đẩy lùi.
Thông điệp “An toàn từ lúc chào đời” là một lời nhắc nhở mạnh mẽ: an toàn y tế phải được bắt đầu từ những điều cơ bản nhất, từ giây phút con người cất tiếng khóc chào đời, và kéo dài suốt cả cuộc đời. Đó là trách nhiệm không thể trì hoãn của ngành y tế, cũng như là khát vọng chung của toàn nhân loại.
