Nói về tỷ lệ màn hình thì trong rất nhiều năm, các loại điện thoại, laptop, tablet và TV đều đồng quy coi 16:9 là tỷ lệ màn hình “chuẩn” – cho phép phát video mà không bị xuất hiện các viền đen xung quanh. Tuy vậy, các loại điện thoại thông minh gần đây đã làm thay đổi rất nhiều quan điểm phổ quát này khi các nhà sản xuất sử dụng các tỷ lệ khác để màn hình nhìn dài hơn như là 18:9, 19:9, hay thậm chí như tỷ lệ 19,5:9 trên điện thoại iPhone X. Điều này đã làm nhiều người đặt ra câu hỏi xem các tỷ lệ màn hình rộng mặc định khác không phù hợp ở chỗ nào, và họ thấy rằng laptop là những thiết bị có tỷ lệ màn hình rộng thiếu phù hợp nhất.
Khi ai đó hỏi bạn những loại laptop tốt nhất trên thị trường hiện nay là loại nào, có lẽ câu trả lời sẽ là MacBook Pro của Apple, Surface Laptop và Surface Book của Microsoft, và Pixelbook của Google. Không phải ngẫu nhiên hai dòng laptop này của Microsoft và Google đều có tỷ lệ màn hình khá vuông 3:2, và mặc dù dòng MacBook Pro về lý thuyết là có “màn hình rộng”, nhưng thực tế tỷ lệ màn hình là 16:10 trông khá dài. Mọi sản phẩm laptop khác trên thị trường, thậm chí là các mẫu ThinkPad mới nhất, hiện nay đều không đi theo tỷ lệ chủ đạo 16:9.
Một chiếc laptop không chỉ là một chiếc máy phát video
Các chuyên gia đánh giá đều thừa nhận rằng lý do các nhà sản xuất laptop tạo ra tỷ lệ màn hình đó là nhằm phục vụ cho mục đích của số đông người dùng. Video là một nhu cầu chắc chắn tất cả người dùng đều quan tâm, những điều họ quan tâm có thể là nguồn phát video có phải từ Netflix, YouTube không, hay các loại laptop này có độ phân giải cao không. Làm cho video và các hình ảnh trông sắc nét sống động cũng là lý do phần lớn các loại màn hình, laptop và các sản phẩm điện tử khác hiện nay đều sử dụng màn hình gương hơn là màn hình nhám. Những thiết bị này không có độ lóa mắt và phản quang vì độ tương phản vượt trội và độ bão hòa tốt hơn nhiều của màn hình gương.
Nhưng một chiếc laptop không chỉ là một máy phát video. Đối với hàng triệu người dùng, đây là công cụ chủ yếu để kiếm sống. Họ sử dụng những chiếc laptop của mình để viết, đọc, ghi nhớ, sáng tạo, kết nối và liên lạc. Và trong hầu hết các ứng dụng khác, một chiếc màn hình 13 hay 15 inch có tỷ lệ 16:9 có thể không hợp lý.
Thực tế, mọi giao diện trên macOS của Apple, Windows của Microsoft, và trên web được thiết kế bằng cách sắp xếp các điều khiển người dùng theo một hệ thống thẳng đứng. Trên cùng của mọi chiếc MacBook đều có một thanh menu. Phía dưới mặc định là Dock để phát các ứng dụng được sử dụng nhiều nhất. Trên Windows, người dùng cũng có thanh taskbar làm mục đích tương tự - và mặc dù thanh này có thể di chuyển xung quanh màn hình như Dock của Apple, nhưng về cơ bản nó vẫn được giữ thành một mảnh nằm vắt nganh qua phần dưới của màn hình. Mọi cửa sổ trên hệ điều hành đều có chrome – những chiếc nút và các thanh chỉ thị bổ sung cho phép người dùng đóng, tạo hình lại hoặc di chuyển cửa sổ - và các bộ phận của chrome đó thường được gắn trên đỉnh hoặc dưới đáy màn hình. Khi nhìn vào trang web yêu thích của mình trên internet, người dùng một lần nữa lại thấy một cấu trúc thẳng đứng.
Trên các ứng dụng của máy tính để bàn hoặc trên web, diện tích ở bên không đơn thuần giá trị như diện tích thẳng đứng
Nếu như tất cả đều không đủ, thì cũng không có chuyện gì với các tab cả. Các tab đều đã được sử dụng cách đây 2 thập kỷ, và cũng giống như desktop và môi trường web, các tab đầu tiên đều được cho là vào thời kỳ đỉnh cao của mình khi phần lớn các màn hình máy tính gần như vuông với tỷ lệ 4:3. Phải nói rằng, hầu hết các màn hình máy tính có hình dáng của iPad khi phần lớn giao diện và bộ phận thiết kế phổ biến nhất hiện nay đều đã được phát triển. Đối với hầu hết những người theo chủ nghĩa thiểu số thích chrome, họ khó có thể từ bỏ nhu cầu cần một thanh menu trên OS và tab và các thanh địa chỉ bên trong trình duyệt.
Với tất cả các thanh nằm ngang, việc sử dụng diện tích thẳng đứng, một màn hình 16:9 làm cho người dùng nhanh cảm thấy khó chịu, đặc biệt là ở kích thước laptop thông thường. Người dùng phải dành nhiều thời gian hơn để cuộn nội dung hơn là phù hợp với nó.
Một số người có thể nói rằng tỷ lệ 16:9 phù hợp hơn cho các tác vụ mang tính sáng tạo thông thường, như là chỉnh sửa video hay hình ảnh, nhưng thực tế tỷ lệ này không hỗ trợ được nhiều. Trải nghiệm tuyệt vời hơn khi bạn viết email mà có rất nhiều diện tích trang trắng không được sử dụng mỗi bên của phần văn bản nhưng không có nhiều. Phần diện tích ngang không lớn như phần diện tích thẳng đứng trong các ứng dụng trên máy tính để bàn hoặc trên web.
Tuy nhiên cũng có trường hợp ngoại lệ khi người dùng có thêm diện tích ngang thêm đủ lớn để chạy hai (hoặc nhiều hơn hai) lưới thẳng đứng bên cạnh nhau. Màn hình máy tính siêu rộng 21:9 phần nào đó cũng có sự hấp dẫn bởi tính năng có thể mở nhiều trình duyệt và các cửa sổ ứng dụng cạnh nhau. Những loại màn hình này cũng trông rất mượt khi chơi game hoặc xem phim ở định dạng chiếu rạp 21:9. Nhiều định cấu hình cài đặt màn hình rất đáng đầu tư vì những lý do tương tự. Nhưng đối với laptop thì không nên đầu tư, vì laptop được sử dụng tốt nhất với việc tập trung vào một ứng dụng một lúc.
Căn cứ vào thực tế hiện nay chúng ta đã có iPad, một thiết bị sẽ tiếp tục tiến tới thay thế hoàn toàn laptop, thì có lẽ cũng không cần thiết phải thuyết phục những người khác phải chuyển sang màn hình tỷ lệ 4:3. Người dùng có nhiều sự lựa chọn cũng là điều tốt, và chắc chắn đối với một số người thì chiếc laptop có màn hình 16:9 vẫn là lựa chọn tối ưu của họ. Nhưng đối với một số người dành một lượng thời gian quá lớn để xem các video YouTube trên laptop, thì những thanh màu đen quanh video không phải là vấn đề gì lớn với họ. Đặc biệt, với công nghệ màn hình mới nhất hiện nay, và với những màn hình gần như tràn viền, thì màn hình laptop tỷ lệ 3:2, như trên dòng Surface Laptop, sẽ rất tuyệt để xem bất cứ nội dung video gì được phát lên đó. Và nó sẽ hợp lý hơn rất nhiều với cách chúng ta sử dụng laptop cho những công việc hàng ngày.
Nói một cách đơn giản rằng tỷ lệ 3:2 hợp lý, hữu dụng và thoải mái hơn rất nhiều cho các loại máy tính xách tay.
