Quyết định hợp thời điểm
Theo bà Nguyễn Thị Hồng – Phó Thống đốc NHNN - thị trường ngoại hối đã cơ bản ổn định trong suốt 7 tháng qua. Tuy nhiên, việc NDT được điều chỉnh giảm 1,9% trong ngày 11/8/2015 - mức giảm giá mạnh nhất trong vòng 2 thập kỷ qua, là một cú sốc mới từ bên ngoài, kéo theo một loạt đồng tiền châu Á chủ chốt khác cũng như chỉ số giá trên thị trường hàng hóa quốc tế sụt giảm. Trung Quốc (TQ) và các nước châu Á lại là nhóm đối tác chiếm tỷ trọng thương mại lớn của Việt Nam, hơn nữa ta lại đang có nhập siêu lớn từ TQ thì việc giảm giá đồng tiền của các nước này sẽ có tác động bất lợi tới tỷ giá và xuất nhập khẩu của chúng ta.
 |
| Phản ứng của NHNN được cho là hợp thời điểm. |
“NHNN quyết định nới rộng biên độ tỷ giá từ +/-1% lên +/-2% để tạo sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá, cho hoạt động xuất nhập khẩu trước các tác động bất lợi trên thị trường”, Bà Hồng nhấn mạnh.
Chuyên gia ngân hàng Cấn Văn Lực nhận định, động thái của NHNN là phản ứng nhanh và tương đối phù hợp về mặt thời điểm khi TQ đã và đang điều chỉnh tỷ giá hạ giá đồng NDT rất mạnh.
“Nếu như chúng ta không có động thái liên quan đến tỷ giá thì khả năng cạnh tranh về xuất khẩu của VN sẽ rất là thiệt, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại rất lớn giữa chúng ta và Trung Quốc”, ông Lực nói.
Trong khi đó, ông Trương Văn Phước - Phó Chủ Tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia phân tích, khi NDT mất giá như diễn biến hai ngày gần đây là 3,5 % buộc chúng ta cần xem lại một cách rất là kỹ lưỡng xác lập một tỷ giá như thế nào để cho tình trạng nhập siêu của chúng ta không lớn hơn nữa. Vậy nên, việc nới lỏng biên độ giao dịch tỷ giá hối đoái mà NHNN áp dụng sớm nay là bước đi phù hợp. Tuy rằng chúng ta vẫn giữ tỷ giá bình quân liên ngân hàng là không thay đổi, việc nới biên độ đó là cách làm linh hoạt trong bối cảnh chúng ta còn nhập siêu với TQ và đồng NDT phá giá lớn như thế.
Trong khi đó, ông Phạm Thanh Hà - Phó Tổng Giám đốc Vietcombank - cho rằng, TQ là nước có tỷ trọng thương mại lớn nhất của VN. Hiện nay thâm hụt cán cân thương mại của TQ đối với VN là rất lớn, khoảng 17 tỷ USD. Do đó, việc điều chỉnh này của NHNN có tác động tích cực đến xuất khẩu, hạn chế việc gia tăng thâm hụt cán cân thương mại với TQ cũng như cán cân thương mại chung.
Xuất khẩu hưởng lợi
Nhận định về bước đi của NHNN, nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, đây là phản ứng kịp thời trước việc Trung Quốc tuyên bố phá giá đồng Nhân dân tệ ngày 11/8.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Nam Kim, thời gian qua, đồng USD lên giá mạnh, trong khi nhiều đồng tiền khác lại xuống giá. Vì vậy, nếu Việt Nam cứ giữ tỷ giá cao sẽ gây khó khăn cho xuất khẩu hàng hóa. Nhất là khi TQ - đối tác giao thương quan trọng của Việt Nam, phá giá đồng tiền liên tiếp ở mức trên 3%, thì chúng ta cũng cần điều chỉnh lại tỷ giá cho hợp lý.
Tuy nhiên, NHNN đã cam kết giữ ổn định tỷ giá VND so với USD năm 2015 ở mức tăng không quá 2%, và trên thực tế, từ đầu năm tới nay cơ quan này đã 2 lần điều chỉnh tăng khoảng 2% rồi. Vì vậy, NHNN không thể tiếp tục điều chỉnh và phải đi theo hướng khác, đó là nới biên độ tỷ giá.
 |
| Xuất khẩu sẽ được hỗ trợ khi tỷ giá linh hoạt hơn. |
Theo ông Kim, việc nới biên độ tỷ giá sẽ giúp cho thị trường ngoại tệ có sự linh hoạt hơn trong các giao dịch. Điều này được cho là bước đi thích hợp và cần thiết trong tình hình hiện nay, phù hợp với xu hướng chung. Đồng thời, giúp Việt Nam nâng khả năng cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu trên thị trường thế giới, hạn chế nhập khẩu và duy trì tăng trưởng GDP theo kế hoạch đặt ra.
Cũng có lo ngại việc nới biên độ tỷ giá sẽ có những tác động ngược tới nền kinh tế. Phần lớn các nguyên vật liệu dùng để sản xuất hàng xuất khẩu của Việt Nam phải nhập khẩu, vì vậy, điều chỉnh biên độ tỷ giá sẽ khiến cho chi phí nguyên vật liệu tăng lên, làm giá thành hàng hóa xuất khẩu tăng.
Hơn nữa, các khoản nợ phải trả sẽ tăng. Bộ KH-ĐT cho biết, áp lực vay nợ của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nếu tăng tỷ giá. Cụ thể, nếu tỷ giá tăng 1% thì nợ nước ngoài thêm 10.000 tỷ đồng. Ngoài ra, những DN đang vay ngoại tệ là USD để đầu tư cho sản xuất kinh doanh, nay tỷ giá tăng, sẽ bị tăng thêm chi phí, có thể gây thêm khó khăn, dễ dẫn tới thua lỗ,...
Tuy nhiên, theo HSBC, các khoản nợ bên ngoài của Việt Nam hầu hết đều là vay ưu đãi và gần một nửa hưởng mức lãi suất thấp hơn 1%, có thể được gia hạn. Ngay cả khi VND yếu hơn sẽ tạo ra một gánh nặng lớn lên chi phí lãi vay thì số tiền phải thanh toán vẫn khá nhỏ. Ngược lại, VND yếu hơn còn làm nhẹ bớt một số gánh nặng nợ trong nước, vốn đang tăng cả ở cả khu vực công lẫn tư.
Việt Nam đang xuất đi đắt hơn, nhập khẩu đang rẻ hơn và để cải thiện mức độ cạnh tranh về giá nhằm thúc đẩy xuất khẩu và giảm cầu nhập khẩu, giải pháp trong ngắn hạn là giảm giá đồng nội tệ, các chuyên gia kinh tế cho biết.
Còn về nhập khẩu, chuyên gia kinh tế Phạm Nam Kim phân tích, thời gian qua nhiều đồng tiền trên thế giới đã mất giá mạnh như Euro, CAD (đô la Canada), AUD (đô la Úc), Yên Nhật ở mức 10-15% và nay là Nhân dân tệ. Như vậy, chỉ nhập khẩu thanh toán bằng USD thì mới gặp khó khăn, còn nhập khẩu mà thanh toán bằng các đồng tiền mất giá kể trên rất có lợi. Vì vậy, việc điều chỉnh tỷ giá 2% và nới biên độ thêm 1% của Việt Nam chưa ảnh hưởng nhiều tới nhập khẩu.
Ngược lại, các ngành sản xuất có thế mạnh của Việt Nam như dệt may, da giày,... đang chững lại do giảm sức cạnh tranh từ giá cả, vì vậy việc nới tỷ giá là cần thiết, ông Kim nói.
Nguy cơ hàng Trung Quốc tràn vào
Ông Trương Văn Phước phân tích:Đằng sau sự tăng giá đồng NDT có thể nói TQ giảm giá đồng NDT trong 2 ngày vừa qua khoảng 3,5% thì bản chất của nó có thể nói là xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân chủ yếu.
Thứ nhất là họ muốn kích thích nền kinh tế giúp cho tăng trưởng, cho xuất khẩu lấy lại đà phục hồi sau khi bị suy giảm 8,3% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm trước, cũng như để duy trì tăng trưởng.
Thứ hai: trước áp lực phải linh hoạt cơ chế tỉ giá khi TQ đang đàm phán với IMF để quốc tế hóa đồng NDT, đưa đồng NDT vào nhóm đồng tiền thuộc quyền rút vốn đặc biệt, tức là đưa đồng NDT thành đồng tiền dự trữ quốc tế.
Cho nên việc họ thay đổi cơ chế tỉ giá hối đoái thông qua việc thay vì công bố tỉ giá bình quân liên ngân hàng hằng ngày thì nay họ chuyển qua cơ chế mới.
Theo cơ chế mới này, hằng ngày khoảng 9g15, Ngân hàng Nhân dân TQ lấy tỉ giá đóng cửa ngày hôm trước làm tỉgiá mở cửa ngày hôm sau. Việc thay đổi cơ chế tỉ giá này hiện đang gặp phải một sự phản ứng mãnh liệt từ phía Mỹ cũng như các nước phương Tây khi cho rằng việc định giá như thế ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa.
Tuy nhiên, thị trường vẫn cảm nhận rằng nếu như TQ theo đuổi cơ chế tỉ giá hối đoái mới cho cung cầu tác động đến tỉ giá thì có thể nói trong tương lai đồng NDT không mất giá thêm mà có thể quay lại để tăng giá.
“Nhận định về việc TQ phá giá đồng NDT thì nhiều ý kiến lo ngại hàng TQ giá rẻ sẽ tràn vào. Theo tôi cũng là lo ngại chính đáng. Không bao giờ chúng ta nên chủ quan về điều này”- ông Phước nói.
Ông Phước bày tỏ:Sự tác động của kinh tế TQ tới VN là lớn. Nhưng chúng ta phải thấy đồng NDT của TQ từ năm2005tăng giá khoảng 30%. Trong khi đó từ năm2005, 1 USD có giá khoảng 15.500 VND nay tăng lên 22.000 đồng, tức VND mất giá gần 40%. Nhưng cộng gộp lại, loại trừ các yếu tố lạm phát thì lợi thế tỉgiá của VN vẫn hơn đồng NDT là 70%.
“Nhưng tại sao VN không có thặng dư cán cân thương mại? Theo tôi là vì quan hệ thương mại VN với TQ thì tỉ giá chỉ đóng góp một phần mà thôi, chứ không phải là quyết định toàn cục. Cho nên, hôm nay 12-8, Ngân hàng Nhà nước mở rộng biên độ giao dịch từ +/-1% lên +/-2% mà vẫn giữ nguyên tỉ giá bình quân liên ngân hàng, theo tôi là phù hợp”- ông Phước bình luận.
Cần điều hành tỉ giá đủ để hóa giải thách thức là nhận định củaTS Nguyễn Đức Thành, viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách.
Theo ông Thành, việc TQ giảm giá đồng NDT 1,9%, sau đó lại tiếp tục nới tiếp 1,6% dù trước đó khẳng định chỉ điều chỉnh tỉ giá một lần, được coi như khơi mào cuộc chiến tiền tệ.
Ông Thành phân tích: “Ngân hàng Nhà nước có phản ứng tức thời, nới biên độ tỉ giá thêm 1%, theo tôi là kịp thời và tích cực. Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách đã nhiều lần đề nghị VN giảm giá đồng tiền của mình. Chúng tôi theo dõi thì thấy đồng yen của Nhật đã giảm giá khoảng 30% trong mấy năm qua. Đồng euro của EU cũng đã giảm giá ở tầm ấy. Đồng rup của Nga thì giảm giá mạnh. Mà các đối tác trên đều rất quan trọng với VN. Trong khi đó, đồng tiền của VN lại vẫn cơ bản giữ giá với đồng USD. Nó làm cho hàng VN đắt hơn, chi phí ở VN cũng đắt hơn. Việc giảm khách du lịch theo chúng tôi cũng là một hệ quả đã xảy ra”.
Theo ông Thành:“Lần này TQ phá giá đồng tiền tới 3,5% chỉ trong hai ngàycho thấy ngay đến TQ cũng đã phải hành động. Cần lưu ý là đồng NDT đang có xu hướng tăng giá, nhưng họ lại quyết định phá giá tới 3,5%, và có thể chưa dừng lại. Nên nếu VN không theo kịpthì theo tôi, VN sẽ chịu hậu quả cực kỳ to lớn. Hàng TQvào VN sẽ rẻ hơn, có lợi thế hơnvà nó sẽ cạnh tranh với cả hàng xuất khẩu của VN tại các thị trường quan trọng nước ngoài chứ không chỉ trong nước”.
Vì vậy, ông Thànhcho rằng đồng tiền của VN phải được giảm giá mạnh hơn mức giảm giá của NDT. Nếu không làm được điều này thì sẽ là một thách thức đối với VN.
Về một số ý kiến nêu nếu giảm tỉ giá VND, nợ công đang là 110 tỉUSD, sẽ tăng lên rất lớn, ông Thành cho rằngkhông nên quá lo ngại.
Ông Thành nói: “Trong 110 tỉ USD trên, khoảng một nửa là vay trong nước. Trong một nửa còn lại, phần không nhỏ chúng ta vay bằng đồng yen Nhật. Ngay cả khi khoản nợ bị tăng lên do điều chỉnh tỉ giá thì cũng không nên quá lo, vì nó giúp doanh nghiệp có thêm cơ hội sản xuất, khả năng trả nợ của nền kinh tế cũng tăng, thay vì cứ giữ tỉ giá để làm khó nền kinh tế. Còn với doanh nghiệp, theo tôi, tỉ giá thay đổi là bất khả kháng, điều họ có thể làm là cơ cấu lại chi phí, tìm cách tăng năng lực cạnh tranh để đối phó, tận dụng, phát triển được thị trường”.
Theo Tuổi trẻ
