Theo Thủ tướng, ngành thuế hiện còn một số bất cập, tồn tại cần khắc phục. Chẳng hạn như công tác hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh... tuy có tiến bộ, nhưng chuyển biến còn chậm.
Đặc biệt, người đứng đầu Chính phủ đánh giá, chính sách thuế hiện thay đổi quá nhanh và quá nhiều, dẫn đến nhiều hệ lụy cho người dân và doanh nghiệp. Chính sách thuế hiện vẫn tư duy theo quan điểm có lợi cho cơ quan quản lý Nhà nước mà chưa hướng đến bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế.
Do đó, Thủ tướng Chính phủ đề nghị, việc sửa đổi pháp luật về thuế tới đây phải quy định rõ việc bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế.
Theo Thủ tướng, Tổng cục Thuế là một trong những tổng cục có số lượng cán bộ đông nhất nước với 44.000 người. Năm 2017, ngành thuế đã đạt được 5 kết quả nổi bật.
Cụ thể, đó là thu ngân sách nhà nước (NSNN) lần đầu tiên vượt mốc 1 triệu tỷ đồng, có 62/63 địa phương có số thu trên 1.000 tỷ đồng, 38 địa phương có số thu trên 5.000 tỷ đồng, tăng thêm 16 địa phương so với năm 2015.
Thứ hai, tỷ trọng thu nội địa 2 năm 2016-2017 chiếm khoảng 76,2% trong tổng thu NSNN, cao hơn nhiều so với bình quân giai đoạn 2011-2015 (chiếm khoảng 68%).
Thứ ba, hiện đại hóa ngành thuế, nhất là quản lý thuế, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thông qua thực hiện rộng rãi và nâng cao chất lượng khai, nộp thuế điện tử, hoàn thuế điện tử, đồng thời chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm trong quản lý thuế.
Theo đó, chỉ số nộp thuế của Việt Nam năm 2017 tăng 81 bậc (từ thứ hạng 167 lên 86) theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới, đứng thứ 4 trong nhóm nước ASEAN, hoàn thành nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 19. Đây là mức tăng thứ hạng nhanh nhất trong 10 tiêu chí đánh giá môi trường kinh doanh của năm 2017.
Thứ tư, tham gia và trở thành thành viên thứ 100 của Diễn đàn hợp tác thực hiện Chống xói mòn cơ sở thuế (BEPS), đã ký kết Hiệp định thuế với 77 quốc gia, cơ quan thuế Việt Nam đã thiết lập quan hệ với hơn 110 quốc gia, vùng lãnh thổ, tổ chức quốc tế.
Thứ năm, đội ngũ cán bộ công chức đã có nhiều bước trưởng thành, phát triển cả về bề rộng và chiều sâu thích ứng với yêu cầu của đổi mới, hội nhập.
Tuy nhiên, theo Thủ tướng, chính sách thuế hiện nay vẫn tư duy theo hướng coi trọng việc tăng thuế suất hơn là mở rộng cơ sở thuế, trong khi đó hoàn toàn có thể mở rộng cơ sở thuế sang các hình thức kinh tế, thương mại, dịch vụ mới như kinh tế liên kết toàn cầu, kinh tế chia sẻ, thương mại điện tử, dịch vụ điện tử, du lịch trực tuyến, bán hàng qua mạng…
Thủ tướng cho rằng, chúng ta chậm nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, lúng túng trong hoạch định chính sách để quản lý và khai thác các nguồn thu này. Cơ chế kiểm soát hóa đơn còn nhiều kẽ hở, nên để xảy ra tình trạng doanh nghiệp trốn thuế hay tăng chi phí đầu vào, chuyển giá, trốn thuế.
Về nhiệm vụ của ngành thuế trong năm 2018, Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu giảm tỷ lệ nợ đọng thuế xuống dưới 5% tổng thu NSNN; phấn đấu tăng thu ngân sách 3% so với dự toán Quốc hội giao.
Tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa 50% danh mục hàng hóa, sản phẩm và thủ tục kiểm tra chuyên ngành; cắt giảm, đơn giản hóa 50% điều kiện đầu tư kinh doanh. Đẩy mạnh cơ cấu lại ngân sách Nhà nước theo hướng tăng dần tỷ trọng thu nội địa; bảo đảm tỷ trọng chi đầu tư phát triển 26%, tỷ trọng chi thường xuyên 64,1% trong tổng chi ngân sách Nhà nước.
Cho rằng những mục tiêu này là rất nặng nề, đòi hỏi cơ quan thuế cả nước phải có những giải pháp cụ thể, đơn vị thực hiện cụ thể và trách nhiệm cụ thể, Thủ tướng gợi mở một số ý. Đó là tiếp tục hiện đại hóa ngành thuế, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin từ khâu khai thuế, nộp thuế, quản lý thuế, từng bước giảm dần sử dụng tiền mặt.
Tổng cục Thuế phải dành nhiều thời gian nghiên cứu chiến lược cải cách chứ không phải chỉ lo xử lý sự vụ.
Nâng cao chất lượng nhân lực ngành thuế, chú trọng tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ công chức. Thực hiện nghiêm quy định về luân chuyển cán bộ, đào tạo cán bộ, bảo đảm minh bạch, công khai, dân chủ.
Thủ tướng cũng yêu cầu Tổng cục Thuế cần tham mưu, rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách về thuế và quản lý thuế đáp ứng yêu cầu của đổi mới và hội nhập. Đồng thời, tập trung quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh và khu vực ngoài quốc doanh, lĩnh vực còn tiềm ẩn nhiều rủi ro thất thu thuế, gây mất công bằng, nhất là trong bối cảnh thanh toán tiền mặt còn lớn. Tiến tới sớm hơn nữa thực hiện thu thuế điện tử đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh. Khuyến khích các cơ sở kinh doanh sử dụng các thiết bị chấp nhận thanh toán thẻ khi bán hàng hóa, dịch vụ.
Đề xuất giải pháp làm sao bao quát có nguồn thu, tránh thất thu, thu sót, lưu ý các lĩnh vực để bảo vệ quyền đánh thuế của Việt Nam: Chuyển nhượng vốn, cổ phần của doanh nghiệp kinh doanh ở Việt Nam nhưng thực hiện ngoài Việt Nam, loại hình kinh tế chia sẻ. Tổng cục Thuế cần triển khai sớm Đề án quản lý thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, mở rộng cơ sở thuế đối với kinh tế tư nhân.
Nâng cao năng lực dự báo, đánh giá tác động của chính sách thuế, chuẩn hóa hệ thống cơ sở dữ liệu thuế và thường xuyên tổ chức đối thoại với người nộp thuế.
