Một lời bình ác ý lại có thể ám ảnh trẻ rất lâu
Tại Tọa đàm chuyên đề “Không để ai bị bỏ lại phía sau: Bảo vệ phụ nữ và trẻ em khỏi xâm hại và bóc lột trực tuyến”, diễn ra trưa nay, 26/10, bên lề Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh: Không gian mạng an toàn, nhân văn và bao trùm là nơi mọi phụ nữ và trẻ em đều được tôn trọng, bảo vệ và trao quyền để phát huy hết tiềm năng của mình.
Mỗi ngày, hàng triệu đứa trẻ Việt Nam lên mạng để học tập, kết nối và vui chơi. Nhưng đằng sau màn hình sáng, nhiều rủi ro đang rình rập, từ bắt nạt, lừa đảo đến xâm hại tinh thần. Một nút “like” có thể khiến trẻ vui cả ngày, nhưng một lời bình ác ý lại có thể ám ảnh rất lâu.
Theo Thứ trưởng Thức, Internet mang đến cơ hội học tập, sáng tạo và kết nối cho trẻ em, thế hệ tương lai của đất nước, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như bắt nạt, xâm hại, lừa đảo, rò rỉ dữ liệu cá nhân hay tiếp cận nội dung độc hại.
“Những tổn thương ấy có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất, tinh thần và sự phát triển của trẻ”, Thứ trưởng nói. Ông cho rằng, trong kỷ nguyên số, bảo vệ trẻ em không chỉ là việc của gia đình, mà là nhiệm vụ của toàn xã hội.
Những năm qua, Việt Nam đã ban hành hàng loạt chính sách, chương trình hành động cụ thể: từ Luật Trẻ em, Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân đến Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng”.
Cùng với đó là các chiến dịch truyền thông như “Không một mình, cùng nhau an toàn trực tuyến”, “Vắc-xin số”, hay cuộc thi “Học sinh với an toàn thông tin”. Mục tiêu của các hoạt động ấy không chỉ để cảnh báo, mà để dạy trẻ cách tự bảo vệ mình, cách dùng Internet như một người bạn, không phải một hiểm nguy.
Mỗi người lớn phải trở thành “lá chắn mềm” giúp trẻ bước đi an toàn trên thế giới số
Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức cho rằng, công nghệ chỉ thực sự an toàn khi con người hiểu biết và biết cách sử dụng nó có trách nhiệm.
Vì thế, thay vì chỉ cấm đoán, cha mẹ nên đồng hành cùng con trên hành trình số. Hãy hỏi con đang xem gì, nói chuyện với ai, và chia sẻ với con những tình huống có thể xảy ra. Trẻ em cần được dạy cách phản ứng khi bị làm phiền, biết nói “không” với lời mời lạ, và hiểu rằng mọi thông tin cá nhân đều đáng được bảo vệ.
Ở góc độ cộng đồng, các trường học và tổ chức xã hội đang ngày càng tích cực hơn. Nhiều nơi đã lập “CLB bảo vệ trẻ em trực tuyến”, kết nối với Tổng đài 111 để xử lý các vụ việc khẩn cấp. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet, mạng xã hội cũng được yêu cầu kiểm soát nội dung, chặn truy cập đến thông tin độc hại.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức, Việt Nam luôn coi hợp tác quốc tế là yếu tố then chốt trong bảo vệ phụ nữ và trẻ em trên không gian mạng: Thường xuyên phối hợp với INTERPOL và các tổ chức quốc tế để đào tạo, nâng cao năng lực cho lực lượng chuyên trách, chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và thông tin. Nhiều cơ chế hợp tác song phương và đa phương đã được chủ động thúc đẩy; duy trì hợp tác hiệu quả với các tổ chức quốc tế đang hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ trẻ em.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Thức nhấn mạnh: Tội phạm mạng ngày càng tinh vi, trong khi nhận thức và kỹ năng số của người dân vẫn còn hạn chế. Bởi vậy, việc giáo dục kỹ năng số phải bắt đầu từ sớm, và kéo dài suốt quá trình học tập. Mỗi người lớn dù là cha mẹ, giáo viên hay cán bộ đều phải trở thành “tấm lá chắn mềm” giúp trẻ bước đi an toàn trên thế giới số.
Không chỉ trẻ em, phụ nữ cũng là nhóm dễ bị tổn thương trên mạng: bị quấy rối, tung tin sai lệch, bôi nhọ danh dự. Bảo vệ họ không chỉ là bảo vệ quyền riêng tư, mà còn là bảo vệ nhân phẩm, lòng tự trọng.
Thông điệp “Không để ai bị bỏ lại phía sau” chính là lời nhắc nhở về một không gian mạng nhân văn, nơi công nghệ phục vụ con người chứ không làm tổn thương con người.