|
|
| Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: WSJ. |
Ukraine đã từ chối ký một thỏa thuận như vậy vào đầu tuần này, làm dấy lên cuộc khẩu chiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và lo ngại về sự rạn nứt trong quan hệ giữa Washington và Kiev.
Dường như đồng tình với một thỏa thuận sắp đạt được, ông Zelensky cho biết trong một bài phát biểu qua video hàng đêm hôm 21/2 rằng các nhóm đàm phán của Mỹ và Ukraine đang làm việc về một dự thảo thỏa thuận.
“Đây là một thỏa thuận có thể tăng cường mối quan hệ của chúng ta và điều quan trọng là phải tìm ra các chi tiết để đảm bảo tính hiệu quả của nó”, ông nói. “Tôi mong đợi kết quả – một kết quả công bằng”.
Ông Zelensky đã được Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent trình bày một thỏa thuận tại Kiev vào tuần trước, nhưng từ chối ký, nói rằng phía Ukraine cần nghiên cứu thêm và rằng một thỏa thuận phải bao gồm một số hình thức đảm bảo an ninh cho Ukraine. Các quan chức Ukraine nói rằng họ chỉ có vài giờ để nghiên cứu nó trước khi nó được trình bày cho họ.
Một thỏa thuận có thể được ký ngay sau ngày 22/2 theo giờ Mỹ, mặc dù nó vẫn chưa hoàn tất, những người thông báo về cuộc đàm phán cho biết. Hiện chưa rõ các điều khoản cụ thể trong thỏa thuận.
Khi được hỏi về triển vọng đạt được một thỏa thuận về khoáng sản với Ukraine, ông Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục hôm 21/2: “Tôi nghĩ họ muốn điều đó. Họ cảm thấy hài lòng về điều đó”.
Việc ông Zelensky ban đầu từ chối thỏa thuận do ông Bessent đề xuất đã khiến ông Trump đưa ra một loạt lời chỉ trích nhằm vào Tổng thống Ukraine. Ông Trump gọi Zelensky là “kẻ độc tài” sau khi ông Zelensky cho rằng ông Trump đang sống trong bong bóng thông tin sai lệch của Nga.
Đặc phái viên Ukraine của ông Trump, Trung tướng đã nghỉ hưu Keith Kellogg, đã gặp ông Zelensky ở Kiev hôm 20/2, một cuộc gặp mà Tổng thống Ukraine sau đó nói rằng “sẽ khôi phục lại hy vọng”.
“Tôi đã đưa ra chỉ dẫn phải làm việc nhanh chóng và rất hợp lý”, ông Zelensky nói.
Một người thân cận với chính phủ ở Kiev cho biết ông Kellogg đóng “vai trò lớn” trong việc hoàn tất các điều khoản của thỏa thuận bằng cách xây dựng niềm tin với ông Zelensky và các quan chức Ukraine khác trong chuyến thăm 3 ngày tới thủ đô của nước này.
Quan hệ căng thẳng giữa ông Trump và ông Zelensky làm dấy lên mối lo ngại giữa các đồng minh của Mỹ rằng ông Trump có thể rút viện trợ cho Ukraine, quốc gia phải dựa vào viện trợ tài chính và quân sự của Mỹ để chiến đấu với Nga trong 3 năm.
Ông Trump đang tìm cách chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Các quan chức cấp cao của Mỹ và Nga đã gặp nhau tại Arab Saudi hôm thứ Ba tuần này và đồng ý chỉ định các nhóm đàm phán giải quyết cuộc chiến.
Ông Zelensky phàn nàn rằng ông không được mời tham gia và nói rằng Ukraine sẽ không đồng ý với một thỏa thuận mà nước này không tham gia đàm phán.
Cơ hội “lịch sử” cho Ukraine
Chính quyền của Zelensky đã đưa ra ý tưởng về việc Ukraine cấp quyền tiếp cận ưu đãi đối với tài nguyên khoáng sản của nước này vào năm ngoái, với hy vọng rằng điều đó sẽ lôi kéo ông Trump tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Kiev bằng cách mang lại cho Mỹ một số lợi ích kinh tế. Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống, ông Trump liên tục chỉ trích viện trợ quân sự của Mỹ là lãng phí tiền bạc.
Cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump, Mike Waltz, tuần này đã gọi thỏa thuận được đề xuất là “một mối quan hệ đối tác kinh tế” và “một cơ hội lịch sử để Mỹ hợp tác đầu tư với Ukraine, đầu tư vào nền kinh tế, đầu tư vào tài nguyên thiên nhiên của nước này”.
Ukraine cho biết nước này có trữ lượng titan, kim loại được sử dụng để sản xuất hợp kim cho máy bay và tàu hải quân, và lithium, nguyên liệu chính trong pin, lớn nhất châu Âu.
Nó cũng có trữ lượng đất hiếm, cần thiết trong một số ngành công nghệ cao, bao gồm cả quốc phòng và năng lượng tái tạo. Mặc dù có tiềm năng dồi dào nhưng trữ lượng sẽ cần khoản đầu tư lớn để phát triển, ngay cả trong thời bình, và nhiều mỏ nằm ở các khu vực bị Nga chiếm đóng.
Các khoáng sản này cũng đặc biệt có giá trị đối với Mỹ do căng thẳng gia tăng với Trung Quốc và Nga, những quốc gia sở hữu nhiều vùng đất có trữ lượng đất hiếm cao.
Ông Zelensky gọi đề xuất ban đầu là “không rõ ràng” và nói rằng họ yêu cầu chia 50% danh sách các mỏ khoáng sản. Ông cho rằng yêu cầu của ông Trump về khoáng sản trị giá 500 tỷ USD là quá đáng, đồng thời cho biết viện trợ tài chính và quân sự của Mỹ cho Ukraine trong chiến tranh chỉ vào khoảng 100 tỷ USD.