Có thể nói Tổng bí thư Đảng CS Liên Xô Leonid Brezhnev là người đã nhận huân, huy chương, hu hiệu và các phần thưởng khác nhau nhiều nhất thế giới: ông đã 4 lần nhận Danh hiệu anh hùng, 5 lần huân chương Sao vàng, một huân chương Chiến thắng. Ngoài ra ông còn được nhận: 15 huân chương và 18 huy chương trong nước; 29 huy chương và 49 huân chương của các quốc gia khác; huy hiệu "50 năm tuổi đảng", thẻ hội viên Hội Nhà báo Liên Xô. Tuy nhiên huân chương Chiến thắng bị tước bỏ, sau khi qua đời.
Những người quen biết ông kể lại rằng, Tổng bí thư BCH TƯ Đảng cộng sản Liên Xô Leonid Brezhnev nổi tiếng không chỉ bởi đam mê săn bắn và thích xe đẹp của mình. Ông thậm chí còn lọt vào Sách kỷ lục Guinness là người nắm giữ nhiều phần thưởng nhất trên thế giới: trước và trong thời kỳ lãnh đạo Liên Xô ông đã nhận tổng cộng 114 huân, huy chương các loại; trong đó có 34 huân chương cao quý của nhà nước Liên Xô và 80 huân, huy chương của các quốc gia khác.
 |
Cố TBT Đảng CS Liên Xô Leonid Brezhnev- người đang giữ kỷ lục huân huy chương của Liên Xô trước đây và nước Nga sau này (Ảnh Tư liệu) |
Người nhận nhiều huân huy chương nhất Liên Xô
Những người cùng thời với Leonid Brezhnev kể lại rằng vì quá nhiều huân, huy chương nên tổng bí thư phải mang chiếc áo khoác nặng tới hơn 6 kg, dù trên thực tế chưa có ai cân tất cả các huân, huy chương của ông. Có điều chính xác là: khi Brezhnev qua đời, để thực hiện truyền thống bê phần thưởng đi sau linh cữu phải cần đến 42 sĩ quan.
Lúc đương thời, vì nhiều lý do, lãnh tụ Liên Xô không bao giờ đeo tất cả huân, huy chương cùng nhau. Ông chỉ giới hạn đeo những cái mình thích nhất, như các huân chương “Sao Vàng”, huy chương “Búa Liềm”, cũng như huy hiệu của các phần thưởng Lê Nin. Trong năm 1961 ông được nhận danh hiệu Anh hùng lao động xã hội chủ nghĩa và huy chương “Búa Liềm’ vì những thành tựu kinh tế, nói chính xác hơn, vì giải quyết những vấn đề kinh tế liên quan đến sân bay vũ trụ Baiconur.
Ông 4 lần được phong danh hiệu Anh hùng Liên Xô, ngoài ông ra vinh dự như thế chỉ có “nguyên soái bách chiến bách thắng” Georgi Zhucov xứng đáng được nhận. Phong cho mình hàm nguyên soái trong năm 1976, Leonid Brezhnev đến dự cuộc gặp mặt thường niên với những người cùng trung đoàn cũ và vui mừng tuyên bố: “Đấy, tôi đã làm nên chức rồi!” khiến không ít đồng chí của mình lúng túng. Ngoài ra, ngoài phần thưởng Anh hùng lao động xã hội chủ nghĩa, ông còn là người có cùng lúc 5 huân chương “Sao Vàng”, và không ai có thể lập lại kỷ lục này của tổng bí thư.
Một số phần thưởng được sáng lập đặc biệt cho Brezhnev, khi người ta biết về “đam mê” không bình thường của ông. Chẳng hạn, huy hiệu có tên gọi “50 năm tuổi đảng”, được trao cho lãnh tụ năm 1981. Chính Brezhnev đã bình luận sự kiện này như sau: “Liên quan đến tôi thì khi được nhận huy hiệu danh dự này tôi cảm thấy xúc động thực sự. Và không chỉ là xúc động, đây còn là lòng biết ơn sâu sắc đến Đảng Lê Nin vĩ đại”.
 |
Nhân kỷ niệm 75 tuổi, ông nhận cùng lúc 13 huân chương khác nhau của 8 quốc gia. |
Sau đó, các phần thưởng đủ loại tiếp tục được trao cho người đứng đầu Đảng CS Liên Xô. Đến ngày kỷ niệm 75 tuổi, ông nhận cùng lúc 13 huân chương khác nhau của 8 quốc gia. Ngoài các phần thưởng nhà nước, ông còn nhận nhiều phần thưởng của các ban ngành.
Từ năm 1977, Brezhnev đã có thẻ hội viên Hội nhà báo Liên Xô, dù ông ít quan hệ với ngành báo chí. Theo tính toán khiêm tốn nhất, ít nhất có 50 quốc gia đã trao tặng huân, huy chương của mình cho nhà lãnh đạo Xô Viết. Trong số đó có các nước bạn bè của Liên Xô như Argentina, Việt Nam, Ghi nê, Bun ga ri, Hung ga ri, Indonexia, Cộng hoà dân chủ Đức, Cu ba và Bắc Triều Tiên…
Vì sao người ta thu hồi huân chương “Chiến thắng”?
Vẻ yếu ớt hiền lành của Brezhnev khiến phấn lớn mọi người yêu mến ông, tuy nhiên phần thưởng – huân chương “Chiến thắng” – của ông không phải ai cũng thích. Vấn đề là phần thưởng chiến tranh cao nhất này chỉ có đại diện thành phần chỉ huy của Hồng quân mới được nhận vì đã thực hiện xuất sắc các chiến dịch quân sự ở qui mô một hay một số mặt trận, mà kết quả của chúng làm thay đổi tận gốc rễ tình hình có lợi cho Hồng quân.
 |
Ngày 21/9/1989 Mikhail Gorbachev đã ký sắc lệnh huỷ bỏ phần thưởng của Brezhnev vì “mâu thuẫn với qui chế của huân chương”. |
Chính qui chế của phần thưởng này đã giải thích rõ như vậy. Leonid Brezhnev quả thực đã tham gia Chiến tranh vệ quốc vĩ đại, nhưng trước năm 1944 ông giữ cương vị trưởng phòng chính trị tập đoàn quân. Tháng 6/1945 ông mới được thăng chức Cục trưởng Cục chính trị phương diện quân Ucraina số 4, ngay sau đó được đổi tên thành quân khu Zacarpatxc và kết thúc phục vụ với hàm thiếu tướng.
Nghi lễ trao thưởng cho tổng bí thư diễn ra long trọng trong năm 1978, huân chương được nhà tư tưởng chính của Đảng cộng sản Liên Xô Mikhail Suslov trao tặng. Để củng cố cho quyết định, trong văn bản sắc lệnh ngoài “đóng góp to lớn vào chiến thắng trong chiến tranh vệ quốc vĩ đại” còn có cả “thực hiện triệt để chính sách đối ngoại, đảm bảo phát triển chắc chắn đất nước trongnhững điều kiện hoà bình”.
Brezhnev trở thành người duy nhất trong lịch sử được nhận huân chương “Chiến thắng” trong thời bình và bị tước mất nó sau khi qua đời vào những năm “cải tổ”. Ngày 21/9/1989 Mikhail Gorbachev đã ký sắc lệnh huỷ bỏ phần thưởng của Brezhnev vì “mâu thuẫn với qui chế của huân chương”.
Một năm sau, theo gương Gorbachev, người Ba Lan đã thu hồi của ông huân chương vì lòng can đảm trong chiến đấu “Virtuti Militari”, được tặng năm 1974. Thế là Brezhnev bị mất đi hai phần thưởng sau khi qua đời, còn những phần thưởng mới thì không được nhận.
