Việc tiếp cận thông tin ở Hoa Kỳ hiện đang bị chia tách theo nhiều nhánh xã hội. Nhiều người thường cho rằng đây là một vấn đề xoay quanh việc đúng hoặc sai, nhưng thực tế còn nguy hại hơn nhiều: đó là vấn đề giàu/nghèo.
Ngày nay, người Mỹ tiếp cận với cùng một sự kiện theo những cách khác nhau dựa trên các nguồn tin tức mà họ tiếp cận. Dữ liệu thường được sắp xếp để phù hợp với bài viết hơn là chiều hướng ngược lại. Xu hướng này được thể hiện khá rõ trên New York Times hay Fox News. Một trong những yếu tố góp phần vào sự phân chia thông tin này là "bức tường" paywall (độc giả sẽ được đọc một vài bài miễn phí, sau đó phải trả phí mới tiếp tục được đọc tin tức) trên các trang web tin tức, chia rẽ việc tiếp cận thông tin theo các tuyến kinh tế - xã hội. Để nắm bắt được hết tất cả các khía cạnh của một sự kiện hoặc đọc tin tức tại các nguồn đáng tin cậy, độc giả cần phải trả phí.
Đã đến lúc chúng ta phải cân nhắc thấu đáo về cách chúng ta có thể xây dựng các mô hình kinh doanh vừa đảm bảo doanh thu cho tòa soạn đồng thời mọi người vẫn có quyền truy cập vào tất cả các khía cạnh của sự kiện.
 |
Sự phân cực tin tức
Việc phân cực truyền thông không phải là một hiện tượng mới. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong hơn một thập kỷ, khi nhắc đến tin tức, mọi người đã tự chia mình thành các phe phái thông tin. Các nền tảng truyền thông xã hội - đã thay thế các nhà xuất bản như một “đầu tàu” của tin tức bởi tốc độ cập nhật thông tin nhanh chóng. Tuy nhiên, những nghiên cứu này thường đề cập đến sự phân chia đúng - sai và người ta ít nói về sự khác biệt cơ bản về nội dung hay chất lượng tin tức và vấn đề trả phí cho báo chí.
Các nhà xuất bản lớn đang có xu hướng xây dựng các bức tường phí trên trang web của mình, tìm kiếm độc giả đăng ký như một sự thay thế cho doanh thu quảng cáo. Mô hình kinh doanh thu phí này thực tế đã giúp họ bù đắp được sự sụt giảm doanh thu do tác động từ sự phát triển của Internet.
Sự suy giảm doanh thu này đã tồi tệ đến mức nào? Như Rupert Murdoch đã từng nói “… đôi khi các con sông cũng trở nên khô cạn”. Chỉ tính riêng từ năm 2007 đến 2009, số lượng bài báo và tạp chí xuất bản ở Mỹ đã giảm 30%. Việc cắt giảm nhân viên để cân do ngân sách eo hẹp đã diễn ra phổ biến tại các tổ chức tin tức nhỏ.
Người dùng hiện phải trả một khoản phí để có được tin tức chính xác, sâu sắc và được biên tập tốt. Điều này làm trầm hơn sự cạnh tranh về tin tức. Các nguồn tin tức miễn phí, ít tin cậy hơn hay các tin tổng hợp có thể được lan truyền một cách nhanh chóng cho dù nó có đúng sự thật và được nghiên cứu một cách nghiêm túc hay không. Một nghiên cứu của MIT đã khảo sát 126.000 tin tức và rút ra kết luận rằng số lượng những tin tức giả mạo tăng nhanh gấp 6 lần so với những nội dung đúng sự thật.
Có một thông điệp rất rõ ràng: nếu mọi người muốn tiếp tục theo dõi tin tức, họ và các công ty truyền thông cần phải làm việc với nhau để phát triển một mô hình kinh doanh cân bằng giữa doanh thu và chất lượng tin tức.
Rào cản của báo chí thu phí
 |
Báo chí cần có nguồn thu để duy trì hoạt động trong khi nhiều người đã quá quen với việc đọc tin tức miễn phí. (Ảnh: Business First Family) |
Khảo sát 6 quốc gia châu Âu và Hoa Kỳ, trung bình, giá cho việc đọc tin tức trên trang web có tường phí là khoảng 15.75 USD/tháng. Trong thời điểm khủng hoảng kinh tế do tác động từ đại dịch, một nửa người Mỹ đang làm những công việc có mức lương thấp và phải thắt lưng buộc bụng để tiết kiệm chi phí, hầu hết mọi người không đủ hoặc không muốn chi 15 USD cho các gói đăng ký đọc tin tức này. Tin tức miễn phí và các thông tin được đăng tải trên mạng xã hội được coi như đồ ăn nhanh, là lựa chọn ưu tiên đối với một nhóm người không có đủ tài nguyên và năng lực để tự mình kiểm chứng sự thực.
Để giải quyết vấn đề này, nhiều sáng kiến tổng hợp đã được đưa ra như Apple News, Google News nhằm hỗ trợ các nhà xuất bản tin tức. Tuy nhiên, điều này không giải quyết được một vấn đề cơ bản - trong thời đại các phương tiện truyền thông miễn phí cho người dùng, tin tức được cập nhật ngay lập tức, hầu hết mọi người vẫn không sẵn sàng trả tiền cho các gói tin tức.
“Các phương tiện truyền thông có tường phí thường có những tin bài chất lượng cao, được hỗ trợ bởi các nhóm kiểm tra xác thực và các biên tập viên giỏi. Nó cũng đồng nghĩa với việc tiếp cận các thông tin quan trọng sẽ tốn kém thời gian và tiền bạc hơn, trong khi đó, nhiều thông tin nhảm nhí lại hoàn toàn miễn phí” - Don Richard, nhà quản lý dự án cấp cao của Shopify cho biết.
Việc phân chia truyền thông thành sự thật “miễn phí” và sự thật “trả phí” cũng dẫn đến sự phát triển của các tin tức giả mạo. Sẽ thật nguy hiểm nếu nhiều người không thể tiếp cận và biết chính xác về những gì đang diễn ra trên thế giới.
Báo chí thu phí nên làm gì?
Có thể thấy rằng, mô hình báo chí thu phí cần phải được xem xét lại và khắc phục các thiếu sót này. Dưới đây là một số gợi ý tham khảo từ Tech Crunch:
Thứ nhất, miễn phí các sự kiện và bán phân tích, bình luận chuyên sâu. Đây có thể được coi là giải pháp cân bằng giữa báo chí thu phí và miễn phí - các câu chuyện tin tức trên trang web là miễn phí trong khi các phân tích, bình luận chuyên sâu hay quan điểm sẽ chỉ có sẵn cho độc giả đăng ký.
Thứ hai, báo chí có thể tính phí dựa trên thu nhập của mọi người hay không? Tại đây, mức giá cho các đăng ký có trả phí được điều chỉnh theo nhu nhập của mọi người và những độc giả giàu có hơn có thể tạo ra những lợi ích cộng đồng cho những độc giả thu nhập thấp hơn.
Thứ ba, chính phủ cần vào cuộc nhằm tạo điều kiện và nâng cao chất lượng báo chí.
Cuối cùng, các nhà xuất bản có thể linh hoạt hơn trong vấn đề trả phí. Người dùng thường đọc các tin tức riêng lẻ một cách ngẫu nhiên trong khi các đăng ký trên những phương tiện truyền thông là liên tục. Rất ít người sẵn sàng đăng ký tin tức hàng tháng hoặc hàng năm chỉ để truy cập nội dung trong một tờ báo. Thay vì được bán theo gói tin tức, các nhà xuất bản có thể tham khảo việc bán những câu chuyện riêng lẻ thông qua cái gọi là ví kỹ thuật số.
Mô hình báo chí thu phí mới chỉ được áp dụng tại một số quốc gia nước ngoài, đối với một số tờ báo lớn. Ở Việt Nam, nó vẫn chưa được triển khai, một phần là vì mọi người đã quá quen với việc đọc tin tức miễn phí. Thay đổi thói quen là cả một quá trình và một mô hình kinh doanh mới cũng cần có thời gian để hoàn thiện, kiểm nghiệm. Việc tham khảo các mô hình kinh doanh báo chí nước ngoài có thể giúp báo chí Việt Nam tìm ra một hướng đi phù hợp trong thời kỳ Internet bùng nổ cùng nhiều biến đổi kinh tế - xã hội khác.
3 mô hình kinh doanh mới cho báo chí
Theo Finance Yahoo
