Hàng loạt nhà thầu bị điểm tên trong vi phạm ở 2 gói thầu có giá trị lớn nhất 2 dự án
Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về Dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức – hai dự án trọng điểm được Bộ Y tế phê duyệt từ năm 2014 với tổng mức đầu tư gần 10.000 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước 9.000 tỷ đồng.
Mỗi dự án được thiết kế quy mô 1.000 giường bệnh. Bộ Y tế đã thành lập Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm (Ban YTTĐ) làm đại diện chủ đầu tư để triển khai. Tuy nhiên, quá trình thực hiện phát sinh nhiều vi phạm nghiêm trọng liên quan đến công tác lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng và thực hiện các gói thầu xây dựng, gây lãng phí và thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Kết luận thanh tra nêu rõ, hàng loạt sai phạm về đấu thầu và xây dựng đã xảy ra ở tất cả các khâu, từ lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu đến thương thảo, ký kết và thực hiện hợp đồng tại hai gói thầu XDBM-01 (của Bệnh viện Bạch Mai) và XDVĐ-01 (của Bệnh viện Việt Đức). Đây là hai gói thầu lớn nhất trong 10 gói thầu xây lắp chính (mỗi dự án 5 gói) theo dạng hỗn hợp, tổng là 4.389 tỷ đồng (trong đó XDBM-01 có giá trị hơn 2.189 tỷ đồng, XDVĐ-01 có giá trị hơn 2.200 tỷ đồng), chiếm 76,6% giá trị hợp đồng của 10 gói thầu.
Cụ thể, theo kết luận thanh tra, sau quá trình thực hiện các bước đấu thầu, liên danh Tổng Công ty 36 – Tổng Công ty 319 – Tổng Công ty Thành An được đề nghị trúng gói thầu XDBM-01 thuộc Dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai.
Trong khi đó, liên danh Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội (HanCorp) – Công ty Cổ phần Hồng Hà Việt Nam được đề nghị trúng gói thầu XDVĐ-01 của Dự án cơ sở 2 Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
Ngày 12/2/2015, Ban YTTĐ và các liên danh nhà thầu ký biên bản thương thảo hợp đồng thì cùng ngày, Giám đốc Ban YTTĐ ban hành các quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu. 12 ngày sau, Ban YTTĐ ký hợp đồng với liên danh nhà thầu trúng thầu, hiệu lực có từ ngày ký.
Tuy nhiên, kết quả kiểm tra của cơ quan Thanh tra cho thấy, biên bản thương thảo hợp đồng giữa Ban YTTĐ và liên danh các nhà thầu không có nội dung thương thảo chi tiết về thời gian, tiến độ thực hiện hợp đồng theo quy định, không có dự thảo hợp đồng kèm theo.
Hợp đồng ký kết giữa 2 bên cũng có nhiều vi phạm như quy định nộp bảo đảm hợp đồng tương đương 3% không đúng quy định, không quy định nội dung ngày giao mặt bằng thi công, không quy định ngày khởi công, ngày hoàn thành theo quy định; quy định về tổng thời gian thực hiện hợp đồng tại kế hoạch lựa chọn nhà thầu, hồ sơ mời thầu được phê duyệt và quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu không đúng quy định.
Ngoài ra, hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh nhưng không quy định nguyên tắc, thời gian tính điều chỉnh, trình tự, phạm vi, phương pháp, và căn cứ điều chỉnh giá hợp đồng… vi phạm quy định Luật Đấu thầu 2013. Hợp đồng được ký kết dựa vào thiết kế cơ sở, khối lượng, và đơn giá tổng hợp theo m2 sàn, theo hệ thống (cơ điện, điều hòa…) theo hạng mục, công việc; hợp đồng ký kết là hợp đồng không, không có nội dung khối lượng công việc, không có khối lượng chi tiết, không có dự toán kèm theo; không có thỏa thuận cụ thể, chi tiết và các yêu cầu kỹ thuật, cách thức đo đếm khối lượng, số lượng… để làm cơ sở nghiệm thu thanh toán, và điều chỉnh giá hợp đồng.
Cơ quan Thanh Tra cho rằng trách nhiệm chính thuộc về Giám đốc Ban YTTĐ, liên danh Nhà thầu ký hợp đồng, các đơn vị, cá nhân liên quan.
Chưa có hợp đồng thi công xây dựng vẫn khởi công 2 dự án
Về kết quả thanh tra việc thực hiện Hợp đồng thi công gói thầu XDBM-01 và XDVĐ-01, theo kết luận thanh tra, ngày 13/12/2014 (sau 12 ngày phê duyệt dự án đầu tư), Bộ Y tế, Ban YTTĐ tổ chức lễ khởi công 2 dự án BV Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2 khi chưa có hợp đồng thi công xây dựng, chưa lập TKKT, không đủ điều kiện khởi công xây dựng công trình theo quy định của Luật Xây dựng.
Khởi công công trình, hạng mục công trình khi chưa đủ điều kiện để thi công theo quy định của Luật Xây dựng 2014.
Cụ thể: Tại dự án cơ sở 2 BV Việt Đức, sau 2 ngày chủ đầu tư Ban YTTĐ quản lý dự án y tế trọng điểm, Bộ Y Tế và Liên danh nhà thầu Tổng công ty xây dựng Hà Nội – CTCP (Hancorp) và Công ty CP Hồng Hà Việt Nam ký hợp đồng số 200/2015/HĐ-XDVD-01, ngày 26/02/2015 các bên đã tổ chức khởi công công trình, tại thời điểm đó chưa lập TKKT; Thi công đúc cọc thí nghiệm từ ngày 16/3/2015 trong khi chưa có thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC) phần móng và phần ngầm (phê duyệt ngày 26/06/2015 theo Quyết định số 19/QĐ-QLDA-VĐ của Ban YTTĐ).
Tại dự án cơ sở 2 BV Bạch Mai, thi công hạng mục kiến trúc và kết cấu phần thân khi chưa có TKBVTC được duyệt.
Cơ quan thanh tra xác định trách nhiệm về các vi phạm nêu trên thuộc Bộ Y tế, Ban YTTĐ, nhà thầu thi công, nhà thầu tư vấn giám sát và các đơn vị, cá nhân trực tiếp liên quan.
Theo cơ quan Thanh tra kết luận, việc vi phạm trong tổ chức đấu thầu, thương thảo ký kết hợp đồng trong gói thầu XDBM-01, XDVĐ-01 dẫn đến vướng mắc trong thực hiện hợp đồng và phải dừng thi công từ tháng 01/2021 đến nay. Đây là một trong những vi phạm trực tiếp dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp, gây lãng phí lớn, có dấu hiệu thiệt hại, cụ thể: Lãng phí do điều chỉnh thiết kế cơ sở (trong đó điều chỉnh phương án móng cọc có dấu hiệu gây thiệt hại); Lãng phí do dừng thi công từ tháng 01/2021 làm phát sinh chi phí; Lãng phí do chưa trích được khấu hao tài sản; Lãng phí do nguồn vốn được cấp nhưng không sử dụng hết.
Thanh tra Chính phủ, số tiền thiệt hại và lãng phí tại hai dự án xây dựng Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2 lên đến hơn 1.200 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ cũng đã chuyển thông tin để Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với các nội dung có nhiều vi phạm pháp luật về đấu thầu, xây dựng xảy ra ở hầu hết các khâu trong quá trình triển khai dự án.
Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm rà soát, làm rõ trách nhiệm của các nhà thầu thi công, các đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra thiết kế - dự toán, tư vấn đấu thầu, tư vấn giám sát... dẫn đến chậm tiến độ thực hiện hợp đồng để xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, phải chịu trách nhiệm đền bù thiệt hại (nếu có) theo quy định của pháp luật.
Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ cho thấy hàng loạt hạng mục tại Dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức bị chậm tiến độ nghiêm trọng.
Tại Dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai, Tổng Công ty 36 thi công Khối kỹ thuật nghiệp vụ chậm đến 2.923 ngày ở hạng mục điện, nước. Tổng Công ty Thành An thi công Khối khám và điều trị ban ngày chậm tới 3.233 ngày ở cùng hạng mục. Tổng Công ty 319 thi công Khối nội trú cũng chậm hàng trăm ngày ở nhiều hạng mục, riêng phần kiến trúc chậm hơn 1.200 ngày.
Tại Dự án cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức, liên danh Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội – CTCP và Công ty CP Hồng Hà Việt Nam cũng bị xác định chậm từ vài trăm đến gần 1.000 ngày ở các hạng mục cọc, kết cấu thân, kiến trúc, điện – nước.
Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, tất cả hạng mục lắp đặt thiết bị còn lại đều chậm đáng kể so với tiến độ đã được phê duyệt trong hồ sơ dự thầu.
Nhà thầu cung cấp tờ khai hải quan có dấu hiệu tẩy xóa
Đối với gói thầu thiết bị y tế BM-01 của Dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 do Ban YTTĐ làm chủ đầu tư tiếp tục bị Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm.
Ngày 11/12/2019, Giám đốc Ban YTTĐ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu với Công ty TNHH Thương mại Tâm Long trúng thầu thành phần 2 trị giá 23,5 tỷ đồng, liên danh Công ty TNHH Việt Quang – Công ty TNHH Thiết bị Minh Tâm trúng thầu thành phần 3 trị giá 27,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, các hợp đồng ký kết thiếu nội dung quan trọng, vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 65 Luật Đấu thầu 2013.
Đáng chú ý, hợp đồng với Công ty Tâm Long có hiệu lực từ ngày 17/12/2019 nhưng 3 ngày sau mới có bảo lãnh thực hiện hợp đồng từ ngân hàng – hành vi vi phạm luật đấu thầu. Trong quá trình thực hiện, các nhà thầu còn bị phát hiện cung cấp tờ khai hải quan có dấu hiệu tẩy xóa, không đúng cam kết hồ sơ dự thầu.
Cụ thể, Công ty Tâm Long có hai thiết bị máy siêu âm Doppler bị xóa giá tờ khai. Công ty Việt Quang có đến 12 tờ khai bị chỉnh sửa tương tự. Ngoài ra, một số thiết bị có cấu hình không đúng hợp đồng.
Thanh tra xác định có 9 thiết bị có giá trúng thầu cao hơn nhiều lần so với giá nhập khẩu sau thuế và phụ kiện mua trong nước, dẫn tới chênh lệch hơn 9,1 tỷ đồng, có nguy cơ gây thất thoát ngân sách Nhà nước.
Các thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc trách nhiệm của Giám đốc Ban YTTĐ và các nhà thầu.