Tranh chấp với Epic Games vẫn chưa ngã ngũ, Liên minh châu Âu (EU) đã mở cuộc điều tra độc quyền chống lại Apple. Apple đang đối mặt với tình huống "phía trước có hổ, đằng sau có sói".
Đồng thời, Quốc hội Mỹ đang chuẩn bị bảo vệ sáu dự luật chống độc quyền. Sau khi thông qua, một trong số đó là tiến hành xem xét nghiêm ngặt hơn đối với hệ thống ứng dụng đóng iOS.
EU đã mở một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Apple App Store theo Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) được ban hành vào năm ngoái.
Nếu chính thức bị kết tội, Apple có thể bị phạt 10% doanh thu toàn cầu. Theo doanh thu của Apple trong năm tài chính 2020, khoản phạt 10% là khoảng 27 tỉ USD, một khoản phạt khổng lồ.
EU nhận định rằng Apple từ lâu đã cho thấy họ là "người gác cổng cho người dùng iPhone, iPad qua App Store", và trở thành thế lực quá lớn của nền kinh tế kỹ thuật số, lấn áp các phương thức kinh doanh khác.
Và EU theo luật sẽ buộc Apple phải mở cửa hệ thống iOS, cho phép người dùng cài đặt các ứng dụng bên ngoài App Store, tức là hỗ trợ các ứng dụng sideloading.
Thật trùng hợp, dự luật chống độc quyền đang được tranh luận tại Quốc hội Mỹ cũng có thể buộc iOS phải mở cửa và cho phép tải ứng dụng bên ngoài.
Tương tự, khi Apple và Epic Games tranh chấp với nhau vào tháng 4 năm nay, nhiều người chơi "Fortnite" đã yêu cầu Apple mở quyền tải sideloading để họ cài đặt "Fortnite", điều này đã bị Tim Cook từ chối.
Dù là Liên minh Châu Âu, Mỹ hay Epic Games, họ đều công kích iOS không hỗ trợ các ứng dụng sideloading.
Ứng dụng sideloading là gì?
Sideloading được hiểu là quá trình cài đặt ứng dụng từ các nguồn bên ngoài, không phải thông qua cửa hàng trên smartphone. Trong trường hợp của iPhone, người dùng chỉ có thể tải xuống ứng dụng từ App Store chính thức của Apple. Để sideloading, bạn sẽ phải jailbreak (bẻ khóa) iPhone để cài đặt các ứng dụng mà trên App Store không có.
 |
| Các phiên bản iOS đầu tiên có thể cài đặt trực tiếp Ứng dụng thông qua tệp IPA |
Trong thời kỳ phát triển đầu tiên, Android, Windows, iOS và các hệ điều hành khác đều hỗ trợ ứng dụng sideloading, mục đích tạo điều kiện cho các nhà phát triển thử nghiệm các ứng dụng chưa lên kệ.
Trong iOS 9 và các hệ thống trước đó, Apple cho phép tải ứng dụng qua iTunes mà không cần các biện pháp bảo mật.
 |
| Nền tảng thử nghiệm ứng dụng dành cho nhà phát triển TestFlight. Ảnh từ: 9to5Mac |
Trong các bản cập nhật iOS tiếp theo, Apple dần thắt chặt quyền sideloading. Cho đến thời điểm hiện tại, sideloading chỉ có thể vượt qua nền tảng kiểm tra ứng dụng dành cho nhà phát triển TestFlight.
TestFlight cũng có thử nghiệm nội bộ và thử nghiệm công khai. Thử nghiệm nội bộ yêu cầu mã mời và có giới hạn về số lượng người. Trong bản beta công khai, bạn có thể mở liên kết trực tiếp trong Safari, nhưng các ứng dụng tham gia vào quá trình thử nghiệm công khai phải được Apple xem xét.
Đồng thời, tính năng sideloading vẫn tồn tại trên Android, Windows và thậm chí cả MacOS, nhưng nó bị tắt theo mặc định. Người dùng vẫn có thể mở trong các menu như "Bảo mật hệ thống"( System Security) và "Chế độ nhà phát triển"(Developer Mode), để có thể cài đặt ứng dụng của bên thứ ba theo ý muốn.
Chính tính năng này đã tạo ra sự mở cửa của Android và sự đóng cửa của iOS, đồng thời đưa App Store trở thành tâm điểm của cơn bão hiện nay.
Liệu Apple có thỏa hiệp?
 |
| Tim Cook trong cuộc phỏng vấn tại hội nghị VivaTech ở châu Âu. |
Trước đây, trước các cuộc điều tra và cáo buộc, hầu hết Apple đều giữ im lặng và "không bình luận". Ngày nay, các giám đốc điều hành năng động hơn rất nhiều.
CEO Tim Cook của Apple đã chỉ ra trên VivaTech rằng "số lượng phần mềm độc hại trên Android gấp khoảng 47 lần iOS". Đây là một trong những lý do tại sao iOS vẫn "đóng cửa".
Sau đó, Cook cũng tuyên bố trong một chương trình phát sóng trực tiếp với Brut America rằng theo Đạo luật DMA của Liên minh châu Âu, iPhone có thể bị buộc phải mở tính năng sideloading, điều này sẽ "phá vỡ tính bảo mật của iPhone" và khiến iPhone giống điện thoại Android hơn.
"Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số hiện tại đang được thảo luận sẽ ép buộc cài ứng dụng bên ngoài trên iPhone. Đây sẽ là một cách thay thế để đưa các ứng dụng lên iPhone. Điều đó sẽ phá hủy tính bảo mật của iPhone và rất nhiều sáng kiến về quyền riêng tư mà chúng tôi đã tích hợp vào App Store".
Trong một cuộc phỏng vấn với Fast Company, người đứng đầu bộ phận quyền riêng tư người dùng của Apple, Erik Neuenschwander, lập luận rằng đảm bảo an toàn cho iPhone quan trọng hơn vì "đó là thiết bị bạn luôn mang theo bên mình. Vì vậy, nó biết vị trí của bạn. Kẻ xấu có thể tấn công và có mọi thông tin chi tiết về bạn. Loại dữ liệu nhạy cảm trên iPhone dễ lôi kéo những kẻ tấn công hơn".
Apple thậm chí còn gợi ý rằng những người dùng muốn hệ thống có các ứng dụng sideloading có thể xem xét các nền tảng khác. Hàm ý là người dùng có thể chuyển sang Android và không mở tính năng cài ứng dụng bên ngoài App Store là điểm mấu chốt của iOS.
Nói cách khác, khi đối mặt với các cuộc điều tra "chống độc quyền" trên App Store trên toàn thế giới, Apple sẽ không nhân nhượng thay đổi hệ sinh thái của mình.
Đồng thời, Apple đã phát hành một tài liệu dài 16 trang ra thế giới bên ngoài, chủ đề nội dung là sự tồn tại của "App Store" đã thiết lập một hệ sinh thái ứng dụng đáng tin cậy.
Tài liệu này tập trung vào các mối đe dọa, gian lận và tống tiền khi tải xuống các ứng dụng chưa được đánh giá từ cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba. Và các ứng dụng của bên thứ ba này sẽ tiếp tục thu thập thông tin cá nhân của người dùng và có thể tấn công người dùng bất kỳ lúc nào.
Với cơ chế xem xét của App Store, vào năm 2020, Apple đã từ chối gần một triệu ứng dụng có vấn đề khỏi việc khởi chạy và cập nhật, bao gồm 150.000 ứng dụng "giả mạo", hơn 200.000 ứng dụng vi phạm quy tắc bảo mật và gần 100.000 ứng dụng bị nghi ngờ là gian lận,...
Do đó, Apple đã gián tiếp hoặc trực tiếp ngăn chặn hơn 1,5 tỉ USD gian lận tiềm năng. Bằng cách này, hệ thống App Store "kín cổng cao tường" đã đóng góp nhiều nhất.
Trên thực tế, cho dù đó là nhận xét của các giám đốc điều hành Apple hay tài liệu 16 trang, chắc chắn họ đang nói với các nhà lập pháp ở EU hay Mỹ rằng nếu các cuộc điều tra và cải cách chống độc quyền tiếp tục được thúc đẩy, cơ sở người dùng iOS khổng lồ ở châu Âu và Mỹ sẽ rơi vào một nguy cơ rủi ro rất lớn.
"Vì người tiêu dùng hay một vài doanh nghiệp nhỏ ở châu Âu? Lòng bàn tay với mu bàn tay, bạn chọn cái nào?" Đây là phản ứng của Apple đối với cuộc điều tra chống độc quyền của EU.
Thả cửa "sideloading" có thực sự rủi ro?
Là người tiêu dùng bình thường, chúng ta không nên để ý đến ý nghĩa sâu xa đằng sau cuộc điều tra chống độc quyền của EU mà nên chú ý đến việc iOS và Android "đóng" hỗ trợ các ứng dụng sideloading có thực sự "an toàn" hay không.
Các hệ thống Android tùy chỉnh hiện tại mặc định tắt tùy chọn "cài đặt từ các nguồn không xác định" và khi cài đặt các ứng dụng của bên thứ ba, sẽ có một quy trình phát hiện và một lời nhắc rủi ro bật lên.
Đối với iOS, dù có cơ chế xét duyệt chặt chẽ, đầy đủ và có trật tự nhưng vẫn luôn có "cá lọt lưới", trong thời gian qua vẫn có rất nhiều trường hợp bị lừa gạt ứng dụng để mua hàng, gần đây nhất là ứng dụng Privacy Assistant: StringVPN.
 |
| Ảnh: MacRumors |
Theo MacRumors, Privacy Assistant: StringVPN lợi dụng hệ thống mua hàng trong ứng dụng của Apple để dụ dỗ người dùng trả tiền cho dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) không có thật.
Được phát hành trên App Store, mô tả của Privacy Assitant: StringVPN là "mang đến trải nghiệm VPN đầy đủ và an toàn". Ứng dụng có 104 đánh giá, số sao trung bình là 3,5/5. Theo Elefherious, những đánh giá tích cực thực chất là giả, được nhà phát triển đăng để đánh lừa thuật toán của Apple, đẩy ứng dụng lên vị trí cao khi tìm kiếm. Vì tên của StringVPN giống với StrongVPN, nhiều người dùng đã tải xuống và bị lừa một khoản phí hàng năm là 89.99 USD.
Cho dù đó là Android hay iOS, bảo mật hệ thống không phải là tuyệt đối an toàn và việc tải ứng sideloading đều giống nhau. Không hỗ trợ sideloading cũng không tránh được một số rủi ro độc hại, nhưng nó không đồng nghĩa với việc sideloading nguy hiểm.
Ngoài vấn đề bảo mật, các ứng dụng sideloading cũng có thể ảnh hưởng đến doanh thu của App Store. Các khoản chiết khấu mà nhà phát triển trả cho Apple không hề nhỏ. Nếu mở cửa cho sideloading, Apple không chỉ mất doanh thu mà còn cả quyền kiểm soát hệ điều hành.
Sau khi ứng dụng sideloading được mở, nhiều người dùng có thể có xu hướng tải xuống từ các thị trường của bên thứ ba và thậm chí tải một số ứng dụng trả phí miễn phí, phá hủy hệ sinh thái do Apple tạo ra và gây hại cho Apple và các nhà phát triển ứng dụng tương ứng.
 |
Môi trường độc đáo do Apple và App Store tạo ra với một số lượng lớn các ứng dụng chất lượng cao sẽ không còn nữa. Những ưu điểm của iOS hay các sản phẩm của Apple sẽ dần biến mất.
So với những rủi ro bảo mật mà hãng phải gánh chịu, hệ sinh thái App Store sẽ dần mất kiểm soát sau khi thả cửa sideloading có thể là khía cạnh mà Apple quan tâm hơn cả.
Theo QQ
