Vai trò tiên phong của CAND trong chuyển đổi số
Trong những năm gần đây, chuyển đổi số đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ, hướng đến xây dựng xã hội số, kinh tế số và chính phủ số. Trong hành trình đó, Bộ Công an là một trong những lực lượng tiên phong, từng bước ứng dụng công nghệ hiện đại vào công tác quản lý Nhà nước, phục vụ người dân và đảm bảo an ninh trật tự.
Với phương châm “Công khai, minh bạch, rút ngắn thời gian, giảm phiền hà, phục vụ nhân dân tốt hơn”, lực lượng công an đã triển khai mạnh mẽ các nền tảng điện tử, dữ liệu lớn và công nghệ số để đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Một trong những thành tựu nổi bật nhất là việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đây được xem là một trong những cơ sở dữ liệu quan trọng nhất, làm nền tảng cho việc số hóa các thủ tục hành chính. Cơ sở dữ liệu này giúp kết nối, chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành, địa phương, giảm thiểu giấy tờ, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục cho người dân.
Ngay từ năm 2020, Bộ Công an đã được Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng và vận hành hệ thống này, phối hợp cùng các bộ ngành, địa phương trên cả nước. Thời điểm đó, lực lượng Công an nhân dân đã phát động thành phong trào thi đua đặc biệt, huy động cả hệ thống chính trị, từ trung ương đến địa phương vào cuộc để thu thập, làm sạch, xác minh và cập nhật thông tin dân cư trên toàn quốc trong thời gian kỷ lục.
Nhiều thời điểm cao điểm, cán bộ chiến sĩ công an các địa phương, cùng cán bộ thôn, phố thu thập dữ liệu dân cư xuyên ngày đêm. Lực lượng công an cũng tổ chức cấp căn cước công dân (CCCD) gắn chip xuyên đêm, họ đến tận từng tổ dân phố, thôn, bản, với tinh thần "đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người". Đây được xem là một chiến dịch công nghệ có quy mô lớn nhất trong lịch sử ngành công an.
Chỉ trong vòng hơn một năm, hệ thống đã hoàn thành việc thu thập, cập nhật dữ liệu của hơn 100 triệu công dân, tạo lập được CSDL dân cư lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam. Ngày 1/7/2021, Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân chính thức được đưa vào vận hành.
Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt lớn, đưa lực lượng công an trở thành lực lượng tiên phong về dữ liệu số hóa trong khối cơ quan Nhà nước.
VNeID – Chìa khóa số của công dân
Sau khi tạo được nền tảng vững chắc là dữ liệu dân cư, Bộ Công an tiếp tục triển khai một dự án mang tính đột phá khác là hệ thống định danh điện tử VNeID. Đây là công cụ định danh cá nhân tin cậy, an toàn, giúp người dân thực hiện nhiều thủ tục hành chính, khám chữa bệnh không cần mang theo nhiều giấy tờ.
Việc số hóa quy trình hành chính không chỉ nâng cao hiệu quả và tính minh bạch, mà còn là “lá chắn” phòng ngừa tiêu cực, nhũng nhiễu, tạo dựng niềm tin nơi nhân dân.
Lực lượng công an trên cả nước từng tăng ca để phục vụ người dân đến làm căn cước và kích hoạt tài khoản định danh điện tử không kể thứ 7, chủ nhật và các ngày nghỉ lễ. Ảnh: Công an tỉnh Lai Châu.
Theo Cổng thông tin Bộ Công an, tính đến tháng 2/2025, cả nước đã cấp trên 78,7 triệu căn cước công dân gắn chíp, thu nhận gần 81 triệu hồ sơ định danh điện tử và kích hoạt gần 60 triệu tài khoản cho người dân.
Hoàn thành cung cấp 35 tiện ích trên VneID, được người dân hưởng ứng sử dụng với hơn 460 triệu lượt truy cập, nổi bật là: Triển khai trên toàn quốc Sổ sức khỏe điện tử trên VneID;tTriển khai cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên VneID…
Thực hiện chi trả không dùng tiền mặt cho hơn 2,5 triệu người dân được nhận chế độ an sinh xã hội với số tiền trên 24 nghìn tỷ đồng; 78% người dân được hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội với số tiền trên 41 nghìn tỷ đồng, tiết kiệm khoảng 51 tỷ đồng chi phí đi lại cho người dân.
Ngoài ra, Bộ Công an phối hợp Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã tích cực triển khai thu thập 547 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ trên toàn quốc, đưa vào ngân hàng GEN, mở ra hy vọng đưa các liệt sỹ bị thất lạc về với người thân.
63 địa phương (nay là 34) đã đăng ký, triển khai thành công 19 mô hình điểm thúc đẩy Đề án 06 trên địa bàn, đem lại cho người dân nhiều tiện ích, điển hình như: Triển khai thu phí không dùng tiền mặt tại 352 điểm đỗ xe, bãi đỗ xe tĩnh, tiết kiệm cho người dân khoảng 10,2 tỷ đồng/năm…
Thẻ căn cước gắn chip hiện không chỉ là giấy tờ tùy thân, mà còn tích hợp thông tin bảo hiểm, bằng lái xe, tiêm chủng, tài khoản ngân hàng… giúp người dân thực hiện giao dịch, đi lại, khám chữa bệnh không cần mang nhiều giấy tờ. Trong tương lai, căn cước sẽ tích hợp thẻ ATM, mã số thuế, thẻ hội viên… và trở thành “chìa khóa số” của mỗi công dân.
Theo Bộ Công an, việc đẩy mạnh ứng dụng Cơ sở dữ liệu dân cư, CCCD, định danh và xác thực điện tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, cũng như đã mang lại rất nhiều tiện ích cho các tổ chức, doanh nghiệp. Đã có 56,8 triệu hồ sơ khách hàng được đối chiếu thông tin sinh trắc học với CCCD gắn chip và qua VNeID; cung cấp giải pháp ứng dụng thẻ CCCD gắn chip và VNeID để mở tài khoản thanh toán, xác thực giao dịch, thông tin khách hàng tại 32 tổ chức tín dụng, giúp ngành ngân hàng kiểm soát, đánh giá rủi ro khi cho vay tín chấp, xác thực chủ thể tham gia giao dịch ngân hàng, giảm thời gian, quy trình xác minh.
Hàng triệu người dân đã sử dụng VNeID để khai báo tạm trú, đăng ký thường trú, xác thực tiêm chủng, đăng ký phương tiện giao thông, khai báo y tế… chỉ trong vài phút.
Chuyển đổi số mạnh mẽ, ứng dụng AI, dữ liệu lớn phục vụ vào công tác công an
Tại Hội nghị lần thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Công an về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 (Ban Chỉ đạo 57 Bộ Công an) hồi đầu tháng 6 vừa qua, đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, Trưởng Ban Chỉ đạo 57 Bộ Công an đánh giá cao những kết quả của lực lượng CAND trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06.
Theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, ứng dụng VNeID đã cung cấp hàng chục tiện ích; giúp các bộ, ngành đơn giản hóa hàng trăm thủ tục hành chính; xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia, xây dựng, sửa đổi các luật có liên quan… tiếp tục nâng cao, duy trì, cung cấp những dịch vụ ở các bộ, ngành chuyển giao về Bộ Công an…
"Chuyển đổi số trong lực lượng CAND đang có một số dấu hiệu chuyển động tích cực với những phần mềm nghiệp vụ được triển khai trong toàn lực lượng”, Bộ trưởng Lương Tam Quang nói.
Về các nhiệm vụ trọng tâm của lực lượng CAND, Bộ trưởng Lương Tam Quang yêu cầu toàn lực lượng phải thống nhất nhận thức về vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06.
Cùng với đó, toàn lực lượng cần tích cực triển khai các phần mềm nghiệp vụ, chuyển đổi môi trường làm việc sang điện tử. Bộ trưởng cũng phát động phong trào "bình dân học vụ số", phát huy vai trò của Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, tạo khí thế thi đua sôi nổi, tự nguyện, tự giác.
Để hoàn thành các mục tiêu, Bộ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh phải sớm hoàn thiện thể chế, pháp luật, tháo gỡ những "điểm nghẽn", rào cản ngay trong năm 2025. Các nhiệm vụ chủ yếu bao gồm: Phát huy vai trò thường trực của Đề án 06; Nghiên cứu, khai thác tối đa giá trị từ Trung tâm Dữ liệu quốc gia để đóng góp vào sự phát triển đất nước. Phát triển công nghiệp an ninh, hình thành tổ hợp công nghiệp an ninh và quỹ đầu tư phát triển an ninh.
Ngoài ra, Bộ trưởng Lương Tam Quang cũng lưu ý công tác bảo đảm chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, an ninh, an toàn mạng, an ninh dữ liệu, an toàn thông tin của tổ chức, cá nhân... phát triển những sản phẩm công nghiệp an ninh trong toàn lực lượng; thực hiện mạnh mẽ chuyển đổi số trong CAND, thúc đẩy hình thành dữ liệu trong ngành công an, ứng dụng AI, dữ liệu lớn phục vụ vào công tác công an; phát triển những phần mềm chuyển đổi trạng thái làm việc…
Có thể nói, với tầm nhìn chiến lược, sự quyết liệt trong chỉ đạo và tinh thần phục vụ nhân dân, lực lượng công an nhân dân đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong chuyển đổi số quốc gia. Đây không chỉ là hành trình công nghệ, mà là hành trình kiến tạo niềm tin, hiện thực hóa một nền hành chính số hiện đại, minh bạch và nhân văn, vì nhân dân phục vụ của lực lượng công an nhân dân.