 |
|
Ảnh minh họa. (Nguồn: Time)
|
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) mới đây đã đã có văn bản gửi các ngân hàng thương mại (NHTM) về tăng cường kiểm soát rủi ro trong hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là đối với doanh nghiệp bất động sản.
Văn bản được đưa ra trong bối cảnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang tăng trưởng khá nhanh cả về quy mô và số lượng nhà đầu tư tham gia.
Cụ thể, theo một số thống kê từ cơ quan quản lý và công ty chứng khoán, nửa đầu năm 2019, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã đạt 10,22% GDP năm 2018, vượt xa mục tiêu 7% GDP đến năm 2020 theo Lộ trình phát triển thị trường trái phiếu Việt Nam giai đoạn 2017 - 2020, tầm nhìn 2030 mà Chính phủ đề ra.
Trong đó, các tổ chức phát hành chiếm tỷ trọng lớn là ngân hàng và các doanh nghiệp bất động sản. Một số công ty bất động sản đã phát hành trái phiếu với mức lãi suất đỉnh điểm lên tới 14,5%/năm, cao hơn nhiều so với mặt bằng cho vay trên thị trường.
Đánh giá việc cảnh báo rủi ro của NHNN là “kịp thời và đúng lúc”, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết việc phát hành trái phiếu đem lại lợi ích, thúc đẩy cả doanh nghiệp (đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản) và ngân hàng tham gia. Điều này góp phần khiến thị trường có những sự tăng trưởng vượt bậc nhưng rủi ro cũng song hành.
Chia sẻ với VietTimes, ông Hiếu nhận định việc phát hành trái phiếu như “mở ra cánh cửa mới” cho những doanh nghiệp bất động sản, đặc biệt là trong bối cảnh việc tìm kiếm nguồn vốn vay từ ngân hàng đang gặp nhiều khó khăn do những chính sách siết chặt tín dụng vào lĩnh vực này.
Còn đối với các ngân hàng, việc tham gia các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng đem lại nguồn thu đáng kể từ phí dịch vụ tư vấn phát hành. Bên cạnh đó, các ngân hàng sẽ tìm cách phân phối lại trái phiếu cho các nhà đầu tư cá nhân và sẽ hưởng thêm phí hoa hồng từ hoạt động này. Như vậy, ngân hàng có thể hưởng lợi từ 2 phía, doanh nghiệp và nhà đầu tư và cũng cần phải nhìn nhận đây là hoạt động kinh doanh bình thường.
“Nếu doanh nghiệp thực hiện phát hành trái phiếu công khai qua thị trường chứng khoán, hồ sơ phát hành sẽ được xét duyệt bởi những cơ quan có thẩm quyền như UBCKNN nên mức độ rủi ro ở mức chấp nhận được. Còn đối với trái phiếu phát hành riêng lẻ của các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết, mức độ rủi ro cao hơn” - ông Hiếu phân tích.
Theo vị chuyên gia này, rủi ro trước hết sẽ dành cho các nhà đầu tư cá nhân, bởi những nhà đầu tư này thường gặp nhiều bất lợi trong việc đánh giá tín dụng của doanh nghiệp so với các tổ chức tài chính lớn.
 |
|
Nhà đầu tư cá nhân đối mặt nhiều rủi ro khi mua trái phiếu doanh nghiệp. (Ảnh minh họa)
|
Đối với các ngân hàng, văn bản mới đây của NHNN đã phát tín hiệu về quan điểm của nhà điều hành với các rủi ro hệ thống đã được cảnh báo.
Cụ thể, NHNN cho biết một số số ngân hàng có số dư đầu tư trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản và tiếp tục tăng nhanh. Số dư đầu tư trái phiếu vào lĩnh vực xây dựng, bất động sản lớn khi thị trường bất động sản chưa phục hồi vững chắc, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn còn khó khăn.
Bên cạnh đó, các hoạt động đầu tư trái phiếu với mục đích khác ở mức cao và biến động lớn, khó kiểm soát. Một số ngân hàng tiếp tục đầu tư trái phiếu với mục đích cơ cấu lại nợ của tổ chức phát hành trong năm 2019.
Để đảm bảo an toàn cho hệ thống, hạn chế các rủi ro trong hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp, NHNN đã yêu cầu các NHTM thực hiện một loạt các biện pháp.
Trong đó, nổi bật là biện pháp kiểm soát chặt chẽ các hoạt động đầu tư trái phiếu có mục đích đầu tư vào các chương trình, dự án thuộc lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Các NHTM không được mua trái phiếu doanh nghiệp có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ, đồng thời phải có biện pháp giám sát sau cho vay, hạn chế nợ xấu phát sinh.
“Dưới góc độ quản lý nhà nước, nếu thị trường trái phiếu doanh nghiệp có những dấu hiệu tăng trưởng nóng và thiếu bền vững, NHNN có thể sẽ tiếp tục có những biện pháp siết chặt hơn trong thời gian tới” - chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu dự báo.
Tuy vậy, từ giác độ của một thành viên thị trường, Tổng Giám đốc một ngân hàng thương mại khẳng định với VietTimes, rằng việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng phải tuân thủ những quy trình xét duyệt chặt chẽ, tương tự như hoạt động cho vay.
“Hoạt động thẩm định và tư vấn phát hành trái phiếu của ngân hàng được thực hiện nghiêm túc theo các quy định của NHNN” - ông nói.
Đã quá quen với các động thái của nhà quản lý, vị CEO này đánh giá văn bản chỉ đạo vừa qua của NHNN là hoạt động điều hành bình thường./.
