Chuyển từ cách cải cách, chỉnh sửa sang tư duy kiến tạo, dẫn dắt, phát triển quốc gia bằng giáo dục

Lễ khai giảng đặc biệt kết nối cả nước

Sáng 5/9/2025, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Lễ khai giảng năm học mới 2025-2026. Lần đầu tiên trong lịch sử, lễ khai giảng được kết nối trực tuyến tới toàn bộ các cơ sở giáo dục, từ bậc mầm non, phổ thông cho đến đại học và giáo dục nghề nghiệp, cả công lập và ngoài công lập. Điều này tạo nên một không khí khai trường đồng loạt, thống nhất và có ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự gắn kết của toàn ngành giáo dục trong bước chuyển mình mới.

Sự kiện có ý nghĩa đặc biệt khi không chỉ mở ra năm học mới cho hàng triệu học sinh, sinh viên trên cả nước mà còn gắn liền với lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục – tiền thân của Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày nay.

Tham dự buổi lễ có Tổng bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến và các đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể Trung ương và 1,6 triệu nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, hơn 26 triệu học sinh, sinh viên cả nước, dự trực tiếp và trực tuyến.

80 năm tạo nên kỳ tích của ngành Giáo dục

Trình bày diễn văn kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành Giáo dục và khai giảng năm học 2025-2026, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn xúc động bày tỏ ngày này cách đây 80 năm, chỉ vài ngày sau khi đọc bản Tuyên ngôn độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi các em học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam mới. Bức thư là một tuyên ngôn về giáo dục và đào tạo, thể hiện tầm nhìn về tương lai phát triển đất nước bằng và gắn liền với giáo dục.

Khai giảng năm nay được tổ chức trong sự quan tâm đặc biệt của Đảng, của toàn dân đối với giáo dục và đào tạo: Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo;

Quốc hội có Nghị quyết về thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi; học sinh Mầm non và Phổ thông được miễn và hỗ trợ học phí; 248 trường nội trú bán trú tại các xã biên giới được triển khai xây dựng; nhiều đối tượng được hỗ trợ bữa ăn trưa; các trường học phổ thông tổ chức dạy hai buổi trong ngày; nhiều chính sách mới mang tính đột phá phát triển đội ngũ nhà giáo được pháp điển hóa bằng luật Nhà giáo;… cùng nhiều chính sách mới khác

Hồi tưởng lại lịch sử 80 năm của ngành Giáo dục, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhắc tới bối cảnh đất nước với 95% người dân mù chữ, tầng lớp trí thức thưa thớt như lá mùa thu, số lượng trường học bậc cao đếm trên đầu ngón tay, lại đi qua chiều dài mấy chục năm chiến tranh, với chồng chất gian lao khó nhọc…

Tới nay, cả nước đã hoàn thành phổ cập giáo dục từ mẫu giáo 5 tuổi tới hết trung học cơ sở. Chất lượng giáo dục phổ thông từng bước được nâng cao. Việt Nam được quốc tế đánh giá là nhóm các nước có nền giáo dục phổ thông tốt trên thế giới. Nhiều năm liền, Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có kết quả tốt nhất tại các kỳ thi Olympic trên toàn thế giới.

Hiện cả nước có trên 52.000 trường học, đủ không gian học tập cho 26 triệu học sinh, trong đó 65 % trường phổ thông đạt chuẩn, nhiều trường học đã khang trang hiện đại. Chúng ta có lực lượng 1,6 triệu nhà giáo được đào tạo bài bản, trong số đó có những nhóm ưu tú không thua kém bất kỳ lực lượng giáo viên nào trên toàn thế giới.

Chúng ta có 243 trường đại học, hơn 800 trường cao đẳng và trường trung cấp nghề, cả công lập, tư thục và quốc tế, dẫu trong đó chưa phải trường nào cũng tầm vóc, cũng chất lượng cao, nhưng đã có những ngành, những cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 500 trường tốt nhất thế giới, đào tạo hầu hết các lĩnh vực, các ngành nghề mà thế giới có, đóng góp 75% các sản phẩm nghiên cứu khoa học, phát minh sáng chế của cả nước.

Lực lượng các nhà khoa học cũng đã đông đảo, trong đó có nhiều người giỏi, có nhiều đóng góp cho trong nước và quốc tế. Đất nước ta có được cơ đồ và tiềm lực như ngày hôm nay, có phần đóng góp quan trọng của giáo dục và đào tạo. So với các nền giáo dục tiên tiến hàng đầu thế giới, ngành Giáo dục còn rất nhiều điều phải phấn đấu, phải làm tốt hơn…

Nhưng với xuất phát điểm như vậy, hoàn cảnh như vậy, điều kiện và chi phí như vậy, những gì mà cả nước và ngành Giáo dục đã làm được trong 80 năm qua, đó thực sự là một thành tựu hết sức to lớn và rất đỗi tự hào, nếu không muốn nói là một kỳ tích.

Sẵn sàng đương đầu thử thách mới với tinh thần "Tôi là người Việt Nam"

Em là Kiều Tuấn Định, sinh viên khoa Hệ thống nhúng & IoT K67, Đại học Bách Khoa Hà Nội bày tỏ cảm xúc của em cũng giống như hàng chục triệu bạn trẻ cả nước đang hào hứng, phấn khởi vô cùng tự hào và xúc động khi được tham dự sự kiện quan trọng này.

Tuấn Định chia sẻ nhận thức rằng học tập rèn luyện thật tốt kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết các bài toán về công nghệ không chỉ là yêu cầu đối với các sinh viên theo học ngành công nghệ kỹ thuật để ra trường làm việc, mà còn là yêu cầu và mệnh lệnh từ trái tim mỗi người trẻ tuổi Việt Nam.

Thời gian tới, khi thế hệ các em bước ra "biển lớn" thế giới, chúng em biết rằng, với cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật và thương mại thế giới không khoan nhượng. Các em sẽ đối mặt với những thách thức mới không kém phần khốc liệt mà để chiến thắng, không chỉ có ý chí, có quyết tâm, mà cần có trí tuệ và những năng lực mới theo yêu cầu thời đại.

"Nhìn suốt chiều dài lịch sử và bài học kinh nghiệm của cha ông, chúng em sẽ tựa chắc vào truyền thống văn hóa, vào bản sắc, vào tinh thần nhân văn của con người Việt Nam, chúng em sẽ khiêm tốn, thật thà và dũng cảm học hỏi thế giới, để đương đầu và vượt qua thử thách mới với tinh thần Tôi là người Việt Nam”, Tuấn Định nói.

Khơi thông và huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội cho giáo dục

Phát biểu tại buổi lễ, Tổng bí thư Tô Lâm thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, gửi đến các thầy giáo, cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, sinh viên trên mọi miền Tổ quốc lời chào mừng nồng nhiệt, lời chúc tốt đẹp nhất. Chúc ngành giáo dục tiếp tục có những bước phát triển đột phá, xứng đáng với truyền thống hiếu học, trọng đạo và khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam anh hùng.

Ôn lại lịch sử 80 năm giáo dục cách mạng Việt Nam với những kết quả đáng tự hào và cả vấn đề hạn chế, yếu kém, tồn tại, Tổng bí thư nhấn mạnh: Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, kinh tế tri thức, khoa học, công nghệ và chuyển đổi số phát triển mạnh mẽ, giáo dục và đào tạo càng phải giữ vững vị trí là quốc sách hàng đầu và trở thành động lực then chốt để phát triển đất nước.

Tổng bí thư đề nghị toàn Đảng phải đổi mới mạnh mẽ tư duy lãnh đạo đối với giáo dục, không áp đặt những chuẩn mực cũ cho một nền giáo dục hiện đại mà cần chỉ đạo, rà soát thực chất, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả, nhất quán, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.

Quốc hội cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý thông suốt, ổn định và tiên tiến cho sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo.

Chính phủ tăng cường đầu tư, đảm bảo nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, đội ngũ, đồng thời kiên quyết tháo gỡ những điểm nghẽn về cơ chế, chính sách để khơi thông và huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội cho giáo dục.

Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức xã hội cần phát huy sức mạnh đại đoàn kết, khuyến khích và lan tỏa phong trào toàn dân chăm lo cho sự nghiệp trồng người.

Ngành Giáo dục cần tiên phong đổi mới trong tư duy, phương pháp quản trị, xây dựng đội ngũ nhà giáo vừa có tri thức, vừa có đạo đức và khát vọng cống hiến. Các thầy cô giáo phải là tấm gương sáng, là nguồn cảm hứng cho học trò.

Các cháu học sinh, sinh viên phải nuôi dưỡng chí lớn, khát vọng lớn, học tập và rèn luyện để trở thành công dân toàn cầu, từng bước hội nhập chuẩn mực quốc tế nhưng luôn giữ bản sắc và tâm hồn Việt Nam.

Trong phát biểu, Tổng bí thư đồng thời nhấn mạnh một số định hướng lớn để thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới của giáo dục đào tạo trong giai đoạn mới.

Trong đó, ông yêu cầu đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động, chuyển từ cách cải cách, chỉnh sửa sang tư duy kiến tạo, dẫn dắt, phát triển quốc gia bằng giáo dục, lấy chất lượng, công bằng, hội nhập, hiệu quả làm thước đo, siết chặt kỷ luật thực thi. Phải đảm bảo tiếp cận bình đẳng trong giáo dục, nâng cao mặt bằng dân trí, không để bất kỳ trẻ em nào bị bỏ lại phía sau.

Tổng bí thư cho rằng cần đổi mới giáo dục phổ thông theo hướng toàn diện. Tạo đột phá trong giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp. Đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong giáo dục. Chăm lo đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Thúc đẩy chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, biến công nghệ thành cú hích cho chuyển đổi, đổi mới căn bản, toàn diện. Ưu tiên đầu tư cho giáo dục. Xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời.

Gửi gắm đến các học sinh, sinh viên, đội ngũ các thầy cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục trên cả nước, Tổng bí thư khẳng định: Đảng ta luôn xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt quyết định tương lai của dân tộc. Hơn bao giờ hết, chúng ta phải coi đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai, cho sự phát triển bền vững và hùng cường của đất nước.

Tổng bí thư kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, các cấp, các ngành, các địa phương, mỗi gia đình và từng người dân hãy chung tay chăm lo cho sự nghiệp trồng người, tương lai của con em chúng ta, vì phồn vinh của tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.

Với truyền thống hiếu học, với đội ngũ thầy cô tâm huyết, với sự nỗ lực vươn lên của học sinh, sinh viên trong cả nước, cùng sự quan tâm của toàn xã hội, Tổng bí thư tin tưởng rằng ngành Giáo dục nước ta sẽ tiếp tục vượt qua những khó khăn, gặt hái nhiều thành tựu to lớn, góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Thư của Chủ tịch nước Lương Cường gửi ngành Giáo dục nhân dịp khai giảng năm học 2025-2026

Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đặt mục tiêu đến năm 2035, tầm nhìn đến 2045