Chi phí thực sự của việc lên đời điện thoại

Hãy nói về việc mua một chiếc iPhone 13 Pro với giá 1.000 USD. Ông Tim Cook, Giám đốc điều hành của Apple đã từng so sánh mức giá hấp dẫn này với việc mua một ly cà phê mỗi ngày trong hơn 1 năm. Không có gì to tát, phải không?

Nhưng các chuyên gia tài chính lại nhìn điều này theo cách khác. Theo ước tính của họ thì khoản đầu tư 1.000 USD cho tài khoản hưu trí, thay vì mua iPhone, sẽ tăng lên khoảng 17.000 USD trong 30 năm.

Nói cách khác, mức giá 700 USD – 1.000 USD của một mẫu điện thoại thông minh – là một khoản mua có giá trị lớn. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, chưa đến một nửa số người trưởng thành ở Mỹ có đủ tiền tiết kiệm để trang trải ba tháng chi phí khẩn cấp. Tuy nhiên, một phần năm số người được trang web tài chính WalletHub khảo sát nói rằng một chiếc iPhone 13 là thứ xứng đáng để họ trở thành con nợ.

Các hãng sản xuất smartphone thì cho rằng điện thoại thông minh là công cụ mạnh mẽ nhất để làm việc và giải trí, do đó nó đáng giá từng xu. Họ cũng đã chơi chiêu để thu hút người tiêu dùng. Ví dụ, Samsung nói rằng người dùng có thể mua một chiếc Galaxy mới của họ với giá 200 USD, nhưng đó chỉ là khi bạn đổi điện thoại cũ lấy tiền mua điện thoại mới. Giá thật là 800 USD.

Vì vậy, khi có ý định lên đời điện thoại, bạn nên xem xét theo một khía cạnh khác để cân nhắc tác động tài chính của chúng. Điều đó giúp các quyết định đưa ra có sự chính xác hơn là bị cảm giác mê hoặc đưa đẩy.

Cô Suze Orman, chuyên gia tài chính và tác giả của cuốn sách bán chạy nhất “Phụ nữ và tiền bạc”, vốn nổi tiếng với phát ngôn “nếu bạn lãng phí tiền vào cà phê nó giống như vứt 1 triệu USD xuống cống”, cũng đã có những chia sẻ về việc nâng cấp điện thoại. Cô nói số tiền mà mọi người dùng để nâng cấp điện thoại có thể là con đường dẫn tới nghèo đói.

“Bạn có cần một chiếc điện thoại mới mỗi năm không? Tuyệt đối không. Đó chỉ là sự lãng phí tiền bạc một cách vô lý”, cô Suze nói.

Vậy chi phí thực sự của việc nâng cấp một mẫu điện thoại là bao nhiêu? Chúng ta hãy xem xét ở góc độ toán học.

Flipsy, một công ty mua bán điện thoại đã qua sử dụng, năm 2021 đã công bố một phân tích cho rằng việc mua một chiếc iPhone mới mỗi năm là hành vi khôn ngoan. Đây là lý luận của công ty này:

- iPhone 12 có giá 799 USD vào năm ngoái. Bây giờ nó có giá 460 USD nếu bạn mua nó thay vì mua một chiếc iPhone đời mới hơn. Mẫu iPhone đời mới giá thấp nhất - iPhone 13 - cũng có giá 799 USD. Vì vậy, nếu bạn đổi cũ lấy mới bằng iPhone 12, iPhone 13 sẽ có giá 339 USD. Với tốc độ này, nếu bạn mua một chiếc iPhone mỗi năm trong 4 năm, bao gồm cả 799 USD ban đầu, tổng số tiền thực chi sẽ là 1.816 USD.

- Nếu bạn đợi trong 3 năm để mua iPhone 15, giá trị trao đổi của iPhone 12 sẽ giảm xuống còn khoảng 200 USD. Đổi nó và giá của iPhone 13 sẽ là 599 USD. Thêm vào 799 USD ban đầu và chi phí thực của bạn trong 4 năm sẽ là 1.398 USD.

Tóm lại, theo Flipsy, nâng cấp hàng năm trong 3 năm sẽ tốn thêm 418 USD, tương đương 12 USD một tháng, rẻ hơn so với việc 3 năm mới nâng cấp một lần.

Nghe có vẻ như một món hời khi chúng ta có được một chiếc điện thoại mới mỗi năm thay vì vài năm một lần. Nhưng đưa con số này vào một cách tính khác lại đưa đến một kết quả khác.

Theo cô Suze Orman, nếu người dùng Mỹ bỏ 12 USD vào một tài khoản hưu trí có tỉ suất sinh lợi trung bình hàng năm là 10%, số tiền đó sẽ chuyển thành 25.161 USD trong 30 năm.

Cô Orman cũng so sánh việc mua điện thoại với mua ô tô mới. Các nhà sản xuất ô tô có thể lập luận rằng bạn nên sắm một chiếc xe mới vì xe cũ ngày càng mất giá, nhưng cô Orman nói rằng không nên như vậy.

“Tôi yêu chiếc xe của mình và không quan tâm đến việc giá trị của nó giảm đi. Hãy nghĩ đến việc tôi tiết kiệm được tiền trong 11 năm khi không mua xe mới. Số tiền đó tôi dùng để kinh doanh và có thể mua được một chiếc xe đắt tiền hơn”.

Vậy những ly cà phê thì sao? Trung bình người Mỹ trả 3 USD cho một ly cà phê, vì vậy 1.000 USD có thể mua được 333 ly. Nhưng nếu họ tự pha cà phê thì số tiền sẽ rẻ hơn rất nhiều. Ví dụ một túi cà phê trị giá 16 USD của Peet Coffee có thể pha được 41 ly cà phê với giá 39 xu mỗi ly. Vì vậy số tiền mua một chiếc iPhone giá 1.000 USD có thể tương đương với 2.500 ly cà phê thay vì 333 ly như đã tính ở trên.

Tuy nhiên ông Doug Boneparth, Chủ tịch của Bone Fide Wealth, lại đưa ra quan điểm phản bác. Đối với những người có nhiều tiền và nhận thức được việc chi tiêu của họ, việc vung tiền cho một chiếc iPhone mới có thể không ảnh hưởng đến mục tiêu tiết kiệm tổng thể của họ so với các khoản chi lớn hơn như nhà ở, và nếu điện thoại khiến họ hài lòng, hãy sử dụng nó. Ông Doug nói rằng ông dành tiền mặt hàng năm để mua một chiếc iPhone mới như một thú vui.

Nhưng ông thừa nhận rằng ngay cả sở thích của mình cũng bắt đầu giảm dần vì điện thoại mới không được cải tiến nhiều về mặt công nghệ mỗi năm. “iPhone 13 là chiếc đầu tiên mà tôi thích. Mẫu này thực sự chỉ có camera tốt hơn”, ông nói.

Còn cô Suze Orman cảnh báo rằng đối với hầu hết những người không có nhiều tiền trong ngân hàng, đặc biệt là những người đang mắc nợ, tác động của việc nâng cấp điện thoại có thể trở thành “quả cầu tuyết” lăn sau lưng. Một chiếc điện thoại 1.000 USD được tính vào thẻ tín dụng có thể biến thành 3.000 USD với lãi suất vào thời điểm nó được trả hết. Nợ nhiều hơn cũng có thể ảnh hưởng đến điểm tín dụng của người dùng Mỹ, khiến việc mua hoặc thuê nhà trở nên khó khăn hơn.

“Nếu bạn nghĩ rằng một chiếc điện thoại đáng để mắc nợ, thì trời ơi, giờ bạn đã tự đặt mình thế là một con nợ”, cô nói.

Đối với người dùng Việt Nam, trong buổi trao đổi tại Diễn đàn Thanh niên quản trị Internet Việt Nam 2021, bà Tô Thuỵ Diễm Quyên – 1 trong 20 người đầu tiên trên thế giới được Microsoft công nhận là chuyên gia giáo dục toàn cầu – đã chia sẻ rằng khi đi dự hội thảo quốc tế, bà từng nghe người nước ngoài nói rằng họ ngạc nhiên vì người Việt sẵn sàng bỏ ra số tiền gấp 5 lần lương tháng để mua một chiếc iPhone, quá lãng phí.

Đối với những người giàu có, tất nhiên không thể “dạy nhà giàu tiêu tiền”, nhưng đa phần người dân Việt Nam với thu nhập thấp lại sở hữu những mẫu điện thoại đắt tiền của Apple, Samsung. Có thể ai đó nói rằng họ mua điện thoại phục vụ công việc, nhưng theo khảo sát về "Thị trường ứng dụng di động 2021" do Appota thực hiện, người Việt dùng điện thoại nhiều nhất để đăng nhập mạng xã hội (Facebook, Zalo, TikTok), xem phim, nhắn tin và chơi game.

Phải chăng thói quen lên đời điện thoại của chúng ta cần phải thay đổi?