Y tế tư nhân đi đúng hướng, nhưng còn nhiều lực cản
Bên lề Diễn đàn Phát triển y tế tư nhân Việt Nam do Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam (BVTNVN) vừa tổ chức tại Hà Nội, trao đổi với VietTimes, ông Nguyễn Văn Đệ, Chủ tịch Hiệp hội BVTNVN, nhìn nhận: Các BV tư không có ‘bà đỡ’ là ngân sách nhà nước. Một khi BV tư bị buộc phải đầu tư từ đầu trong khi BV công đã có sẵn nền tảng, thì y tế tư buộc phải đi con đường khác: Phải đặt người bệnh làm trung tâm, hiện đại hóa cơ sở vật chất, dịch vụ và nâng cao trải nghiệm người bệnh.
"Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài cạnh tranh bằng chất lượng và đạo đức nghề nghiệp. Bệnh nhân đến BV tư là vì họ tin tưởng. Đó là thước đo thực sự cho sự sống còn của y tế tư nhân”, ông nói.
Bà Phạm Thu Xanh, BCH Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam (BVTNVN), người có hơn 12 năm công tác tại Sở Y tế Hải Phòng, chia sẻ: Đối với y tế tư nhân, khó nhất có lẽ là các nhà đầu tư phải giải quyết được các thủ tục và triển khai đầu tư. Ngay từ khâu điều chỉnh quy hoạch, các nhà đầu tư đã có thể mất hàng năm trời. Sau đó là hàng loạt thủ tục như xin chủ trương đầu tư, chuẩn bị hồ sơ, hoàn thiện các yêu cầu pháp lý. Có tiền cũng khó mà triển khai nhanh. Nhiều người chán nản, bỏ cuộc giữa chừng.
Dù đầu tư vào lĩnh vực công ích, y tế tư nhân vẫn phải thuê đất với mức giá áp dụng cho công trình thương mại và không được chỉ định thầu, trong khi nhiều thách thức nội tại như quản trị tài chính, nhân lực, rủi ro và áp lực cạnh tranh khốc liệt với BV công.
Bên cạnh đó, các BV tư còn gặp khó về nhân lực. Nhiều nơi kêu gọi được bác sĩ giỏi nhưng lại không đủ điều kiện về lương, phúc lợi hoặc môi trường để giữ chân họ lâu dài.
Ông Nguyễn Văn Học, Phó Chủ tịch Hiệp hội BVTNVN, cũng cho rằng một điểm nghẽn chính sách là sử dụng nguồn nhân lực từ BV công sang BV tư. Dù là ngày nghỉ cuối tuần, hay sau giờ làm việc, bác sĩ BV công cũng không được làm ở BV tư, vì Luật KCB không chi phối nhưng Luật viên chức lại chi phối.
"Chúng ta đang thiếu bác sĩ, trong khi quy định lại làm lãng phí nguồn lực" - Ông Học nhấn mạnh.
Y tế tư nhân tạo sức ép tích cực lên hệ thống công lập
Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế, đánh giá sự phát triển của y tế tư nhân không chỉ giúp giảm tải mà còn là “cú hích” buộc y tế công lập phải chuyển mình với việc nâng cao chất lượng phục vụ, cải thiện mối quan hệ giữa người bệnh và thầy thuốc, và có giải pháp giữ chân nhân viên y tế giỏi – điều trước đây chưa thực sự chú trọng.
Theo ông Khoa, đầu tư cho BV tư là lĩnh vực rất khó, đòi hỏi sự kiên trì, chuyên môn cao và khả năng quản trị bài bản. Tuy nhiên, những nhà đầu tư dám đi vào lĩnh vực này đã góp phần mở rộng hệ thống cung cấp dịch vụ y tế, giảm áp lực cho y tế công.
Hiện Việt Nam là một trong số ít quốc gia trong khu vực cho phép 100% vốn đầu tư nước ngoài vào BV tư nhân. Cả nước đã có 22 BV có vốn đầu tư nước ngoài. Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển hệ thống y tế tư hiện đại, tích hợp công nghệ.
Ngoài việc đầu tư vào BV, ông Khoa cho biết nhiều tổ chức tư nhân đã mở rộng ra các lĩnh vực như y học dự phòng, đào tạo nhân lực, thậm chí thành lập trường đại học y khoa tư.
“Đó mới là hướng đi căn cơ. BV tư không thể chỉ trông chờ nguồn nhân lực từ công lập mà phải chủ động đào tạo đội ngũ riêng. Khi bác sĩ nghỉ ở y tế công sang làm ở BV tư, họ có thể là hạt nhân đào tạo”, ông nói.
Y tế tư nhân cũng được ghi nhận có lợi thế trong cơ chế mua sắm thiết bị. Không bị bó buộc bởi quy trình đấu thầu như BV công, các đơn vị tư có thể đầu tư đồng bộ hệ thống máy móc, trang thiết bị từ một hãng, giúp đồng bộ vận hành và tăng hiệu suất. Các BV tư có thể liên kết, chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao kỹ thuật và tiết kiệm chi phí vận hành.
Trên góc độ quản lý nhà nước, ông Khoa cam kết Bộ Y tế sẽ tiếp tục mở rộng hành lang pháp lý, giảm bớt gánh nặng thủ tục hành chính, tạo điều kiện để y tế tư nhân phát triển song hành với y tế công.
Có thể thấy bức tranh y tế tư nhân Việt Nam là sự pha trộn giữa khát vọng vươn lên và những trăn trở thực tế. Khu vực này đã khẳng định vai trò thiết yếu, không chỉ bổ sung nguồn lực mà còn tạo động lực cải cách cho y tế công.
Tuy nhiên, để y tế tư nhân phát triển thực sự bền vững, đúng hướng, cần tháo gỡ các điểm nghẽn về thủ tục đầu tư, đất đai, cơ chế tài chính và nhân lực.
Y tế tư nhân bứt phá bằng ứng dụng công nghệ, phương pháp điều trị mới
