Không chỉ vấn đề chậm tiến độ mà các nhà thầu Trung Quốc thường mắc, điều người dân lo lắng hơn là liệu chất lượng đường ống có đảm bảo an toàn hay không. TS Đoàn Đình Phương, Phó Viện trưởng Viện Khoa học vật liệu (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã trao đổi với phóng viên báo Tin Tức về vấn đề này.
Thưa ông, ông có nhận định gì về chất liệu gang dẻo dự kiến sẽ được dùng làm ống dẫn nước sạch sông Đà về Hà Nội?
Ống gang dẻo (giới chuyên môn hay gọi là “ống gang cầu”) từ cuối những năm 1950 đã được thế giới ứng dụng chế tạo ống dẫn nước. Ngày nay, mặc dù nhiều loại vật liệu mới đã được phát minh nhưng ống nước gang dẻo vẫn được dùng phổ biến nhất trong ngành cấp nước do sản xuất đơn giản, độ bền cơ học cao (chịu được lực nén, lực kéo, lực uốn tốt), chịu được ăn mòn và hầu như không độc hại đối với sức khỏe con người. Theo Hiệp hội Nghiên cứu ống gang cầu của Mỹ thì tuổi thọ của ống gang cầu có thể lên đến trên 100 năm.
Ống gang cầu được phủ bên trong và bên ngoài bằng nhiều loại vật liệu nhằm chống ăn mòn. Bên trong, nơi tiếp xúc với nước thường được phủ bằng lớp vữa xi măng hoặc lớp epoxy dày đến 5 mm. Bên ngoài ống thường được phủ một lớp phun kẽm và nhựa bitum dày vài chục micromet. Trong đó lớp phủ bên trong, nơi tiếp xúc với nước có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe con người nếu không được làm bằng những loại vật liệu đảm bảo chất lượng.
Ở Mỹ đã qui định rõ chất lượng gang cầu làm đường ống, các phương pháp thử nghiệm vật liệu gang. Họ cũng quy định rất rõ chất lượng lớp phủ bên trong ống, chất gì được dùng, chất gì không được dùng nhằm đảm bảo độ bền của ống và không ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Ở Việt Nam, những quy định này chưa rõ ràng.
Tuy vậy, việc người dân lo lắng là có căn cứ, thưa ông?
Các công trình do nhà thầu Trung Quốc thi công ở Việt Nam có rất nhiều vấn đề nên việc xã hội lo lắng, bất an với thông tin Công ty Xinxing Dictile Iron Pipes Co. LTD cung cấp ống gang cầu cho Dự án nước Sông Đà giai đoạn 2 là hoàn toàn chính đáng. Hiện nay, không nhiều nhà sản xuất trên thế giới có thể đáp ứng được yêu cầu của chủ đầu tư do kích thước đường ống lớn, thời gian cung cấp ngắn.
Tuy nhiên tại sao phải thiết kế đường ống 1,8 m, trong khi có thể làm 2 đường ống khoảng 1,2 m, vừa đảm bảo an toàn khi vận hành, vừa tạo điều kiện lựa chọn được nhiều nhà cung cấp trên thế giới. Đầu tư 2 đường ống có thể làm chi phí đầu tư cao hơn nhưng đảm bảo tính an toàn, không phải cắt nước khi sửa chữa và bảo dưỡng.
Vật liệu gang dẻo được sử dụng phổ biến trong ngành cấp nước nhưng Việt Nam vẫn nên cẩn trọng khi sử dụng đường ống dẫn nước của Trung Quốc. Tốt nhất nên mời một cơ quan giám định độc lập nếu sử dụng đường ống này.
Với số lượng rất lớn các ống gang, việc kiểm tra chất lượng trước khi đưa vào lắp đặt và vận hành sẽ gặp nhiều khó khăn. Chúng ta nên làm thế nào cho hiệu quả?
Dự án này tính sơ bộ sẽ cần gần 3.000 ống gang cầu cho 21 km đường ống. Tôi đề nghị chúng ta phải tự kiểm tra các đường ống. Có thể phải kiểm tra từng đường ống hoặc kiểm tra xác suất với tần suất lớn hơn bình thường. Chỉ có như vậy mới trấn an được dư luận. Viện chúng tôi có đủ năng lực về thiết bị và con người để có thể kiểm tra chất lượng ống gang cầu. Ngoài việc kiểm tra vật liệu ống, chúng tôi còn có thể phân tích đánh giá chất lượng lớp phủ bên trong ống, đảm bảo không có các nguyên tố gây độc hại cho sức khỏe con người. Vấn đề là chủ đầu tư có ý định mời những cơ quan có đủ năng lực để kiểm tra, đánh giá hay không mà thôi.
Xin cảm ơn ông!
Theo TIn tức
