Các hãng sản xuất xe ô tô dịch chuyển khỏi Trung Quốc

28/12/2022 15:59

0:00 / 0:00

0:00

Nam miền Bắc
Nữ miền Bắc
Nữ miền Nam
Nam miền Nam

VietTimes – Các hãng sản xuất xe hơi đang âm thầm chuyển dịch chuỗi cung ứng thiết bị sang các khu vực khác ngoài Trung Quốc do lo ngại rủi ro về địa chính trị cũng như các biện pháp chống dịch Covid-19 của quốc gia này.

Nhiều hãng sản xuất xe hơi quan ngại về những rủi ro trong chuỗi cung ứng bộ phận ở Trung Quốc (Ảnh: Reuters)

Các hãng xe 'xoay trục'

Trong 20 năm qua, Trung Quốc đã vươn mình trở thành quốc gia dẫn đầu trong ngành công nghiệp sản xuất phụ tùng ô tô. Thành tựu đó được thúc đẩy bởi các hãng xe của Mỹ và châu Âu khi họ chuyển sản xuất các bộ phận ô tô sang Trung Quốc để tiết kiệm chi phí và thiết lập mối liên kết với thị trường xe hơi lớn nhất thế giới.

Nhưng giờ nhiều tập đoàn đa quốc gia bắt đầu âm thầm ngừng kế hoạch này để giảm sự phụ thuộc của họ vào mạng lưới các nhà sản xuất linh kiện của Trung Quốc, theo Financial Times.

“Đang có một sự đảo chiều hoạt động logistics trong khắp ngành công nghiệp ô tô. Chuỗi cung ứng sẽ là tâm điểm chú ý của thập kỷ này", Ted Cannis, lãnh đạo điều hành cấp cao tại Ford, cho biết.

Có 2 nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên.

Thứ nhất, chính sách Zero-COVID của Trung Quốc đã khiến nhiều nhà máy phải đóng cửa đột ngột.

“Đại dịch càng kéo dài, sự bất trắc càng rõ rệt,” Jim Rowan, giám đốc điều hành của Volvo Car, nói vào hồi đầu năm nay, khi thông báo rằng hãng xe này sẽ sử dụng nhiều hơn các thiết bị không được sản xuất ở Trung Quốc.

Thứ hai, những lo ngại về sự tách rời giữa Trung Quốc với cộng đồng quốc tế, tương tự như Nga, từ đó đe dọa tới hoạt động thương mại.

Mặc dù phần lớn các hãng xe khó có thể từ bỏ hoàn toàn thị trường Trung Quốc do quy mô của nó, nhưng họ kỳ vọng dòng chảy của phụ tùng xe hơi từ nước này đổ tới các nhà máy trên khắp thế giới sẽ suy giảm theo thời gian.

Hệ quả, nhiều hãng xe nước ngoài đặt mục tiêu sản xuất xe hơi và phụ tùng bên trong Trung Quốc chỉ để phục vụ cho riêng thị trường nước này.

Điều này giúp giảm sự phụ thuộc của họ vào các nhà máy ở Trung Quốc để có sản phẩm bán ra nước ngoài, trong khi đảm bảo được chuỗi cung ứng địa phương cho các nhà máy của họ đặt ở trong nước.

Khoảng 1/4 tổng lượng phụ tùng xe hơi mà Trung Quốc xuất khẩu đổ đến các nhà máy ở Mỹ, theo một báo cáo mà ĐH Sheffield Hallam công bố trong tháng 12, điều cho thấy sự trỗi dậy thành một nhà cung ứng toàn cầu của nước này trong vòng 2 thập kỷ qua.

Giới chủ các hãng xe hơi đang dựa vào kinh nghiệm tại Nga - sau khi nước này phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine - để đưa ra quyết định.

Từ Renault cho tới Mercedes-Benz, nhiều hãng ô tô buộc phải đóng cửa hoặc bán nhà máy của họ ở Nga, trong khi phải kiếm nguyên liệu đầu vào, như palladium, ở những nơi khác.

“Ngành công nghiệp xe hơi đã bị bất ngờ bởi xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine. Mối quan hệ Mỹ-Trung còn khó khăn hơn so với trước. Đây là một thế giới mới", Cannis nói.

Dây chuyền lắp ráp mẫu Audi Q3 tại nhà máy FAW-Volkswagen ở Thiên Tân, Trung Quốc (Ảnh: Reuters)

Vấn đề về chi phí

Tuy nhiên, sự thay đổi trong chuỗi cung ứng sẽ cần có thời gian bởi các hãng sản xuất xe hơi hiếm khi thay đổi nguồn cung ứng phụ tùng cho đến khi tuổi đời của một phương tiện kết thúc. Quá trình này có thể kéo dài 7 năm.

Thêm nữa, việc thay đổi nguồn cung ứng cũng được xem là đắt đỏ đối với một ngành vốn có biên lợi nhuận mỏng.

“Nếu ai cũng cố gắng chuyển dịch sang các hãng cung ứng của châu Âu và Mỹ, nguồn cung sẽ bị hạn chế và giá cả sẽ tăng lên,” Tom Narayan, chuyên gia phân tích tại RBC, nói.

Ted Mabley, cố vấn về chuỗi cung ứng tại hãng PolarixPartner, nói rằng chuyển dịch khỏi Trung Quốc “sẽ khiến cho cả giá lao động và nguyên liệu tăng lên".

Đồng nghĩa, các hãng sản xuất xe hơi cần phải tiết kiệm tiền ở những khu vực khác, ví dụ như chi phí chuyển đổi sang xe điện, hoặc sẽ bị đuối sức cạnh tranh.

“Nếu chúng ta không giải quyết vấn đề về giá, tầng lớp trung lưu sẽ không mua xe điện (EV),” Carlos Tavares, giám đốc điều hành hãng Stellantis, chia sẻ.

Tuy nhiên, các hãng sản xuất xe hơi cũng đang trở nên khắt khe hơn trong việc lựa chọn các bên cung ứng, bởi họ tập trung hơn vào sức khỏe của chuỗi cung ứng, cùng với chi phí, để đảm bảo rằng nó sẽ không bị đứt gãy.

“Đây không còn là một kỷ nguyên mà chi phí đóng vai trò quyết định nữa,” Masahiro Moro, giám đốc điều hành tại Mazda, nói. “Hiện tại, sức khỏe của chuỗi cung ứng cũng cần được cân nhắc đến để đảm bảo sự cung cấp ổn định các phụ tùng.”

Mazda cho hay họ sẽ chuyển dịch một số dây chuyền sản xuất phụ tùng của họ ở Trung Quốc về thị trường nhà ở Nhật Bản.

Đây là tín hiệu cho thấy rằng ngay cả các hãng xe của Nhật, thường ít phụ thuộc hơn vào Trung Quốc so với các đối thủ ở châu Âu và Mỹ, cũng đã bắt đầu giảm sự phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng ở Trung Quốc.

Hành động âm thầm

Bất chấp sự quan ngại ngày càng tăng về chuỗi cung ứng ở Trung Quốc, các hãng xe hơi vẫn phải dựa vào doanh thu từ thị trường khổng lồ của nước này, bởi vậy khiến họ khó lòng nói công khai về một số sự thay đổi đang diễn ra.

Nhiều lãnh đạo các hãng xe nói rằng, sự chuyển dịch của Mazda khỏi Trung Quốc bắt nguồn chủ yếu từ quan ngại về sự đáng tin cậy của các chuỗi cung ứng do hậu quả của các lệnh phong tỏa chặn dịch COVID-19.

Hãng Honda thừa nhận rằng họ đang xem xét những biện pháp giảm nguy cơ về chuỗi cung ứng, nhưng vẫn bác bỏ thông tin cho rằng họ đang xem xét khả năng chế tạo xe hơi và xe máy với ít bộ phận sản xuất ở Trung Quốc nhất có thể.

“Với hàng loạt tác động tới chuỗi cung ứng sản xuất do nhiều nhân tố khác nhau, bao gồm cả lệnh phong tỏa ở Thượng Hải, chúng tôi đang cân nhắc nhiều cách để giảm thiểu nguy cơ chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, chúng tôi không xem xét tới khả năng tách khỏi Trung Quốc,” công ty này cho hay.

Trong khi đó, cả Ford và General Motors đều đang tích cực chuyển dịch nhiều phần trong dây chuyền sản xuất của họ ở Trung Quốc sang các nhà máy ở Mỹ trong suốt hơn một năm, theo Financial Times.

General Motors cho hay: “Phần lớn các bộ phận mà chúng ta sử dụng ở Bắc Mỹ đều đã được sản xuất tại Bắc Mỹ, và những thách thức về chuỗi cung ứng trong vài năm gần đây đã giúp củng cố nguồn cung của chúng ta.” Công ty này thêm rằng “phần lớn các bộ phận được sản xuất ở Trung Quốc sẽ phục vụ cho thị trường Trung Quốc.”

Rủi ro về chuỗi cung ứng thậm chí còn lớn hơn đối với các hãng xe của Đức như Mercedes, BMW và đặc biệt là Volkswagen. 3 hãng xe này đã gắn quá chặt với Trung Quốc đến nỗi chúng chiếm tới 1/3 tổng lượng vốn đầu tư trực tiếp của châu Âu vào nước này trong khoảng 2018-2021.

“Các hãng xe của Đức đã gắn quá chặt với Trung Quốc, không chỉ vì lấy nguồn cung bộ phận mà còn cả về phía khách hàng. Đây chính là nguy cơ lớn nhất mà các nhà đầu tư đang nhìn vào", Narayan nói./.